COVİD-19 KORKUSUNUN SAĞLIK ÇALIŞANLARININ İŞ PERFORMANSLARINA ETKİLERİ VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 18, 231 - 266, 30.04.2022

Aybüke Ersan , Murat Süslü

Öz

Çalışmanın amacı sağlık çalışanlarında, Covid-19 korkusunun iş performansı üzerindeki etkisini belirlemek ve bu ilişkide, örgütsel bağlılığın aracılık rolünün tespit edilmesidir. Araştırmada kapsamında katılımcıların tanımlayıcı özellikleri için demografik bilgileri alınmış sonrasında Covid-19 korkusu ölçeği, örgütsek bağlılık ölçeği ve son olarak çalışanların iş performansının ölçülmesinde; iş performansı ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan veriler Tokat ilinde görev alan 409 sağlık çalışanından google formlar kullanarak çevrimiçi anket yapılmak suretiyle elde edilmiştir. Veriler SPSS 25 paket programı ve SPSS Process 2.16 makrosu ile analiz edilmiştir. Programlar aracılığı ile toplanmış olan verilerin güvenilirlik analizi yapıldıktan sonra tanımlayıcı istatistikler, açıklayıcı faktör analizi, korelasyon analizleri ve 4. model aracılık analizi yöntemleri ile detaylı olarak incelemeleri yapılmıştır. Araştırma bulguları; sağlık çalışanlarının düşük düzeyde bir Covid-19 korkusuna, orta seviyede örgütsel bağlılık düzeyine ve yüksek düzeyde iş performansına sahip olduklarını göstermiştir. Sağlık çalışanlarının Covid-19 kaynaklı korku düzeylerinin, iş performans düzeylerini (katsayı=0,1701) ve örgütsel bağlılığın aracılık etkisi ile söz konusu Covid-19 kaynaklı korku düzeyini (katsayı=0,1026)’ya düşürdüğü bulgusuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Covid 19 Korkusu, İş Performansı, Örgütsel Bağlılık, Sağlık Çalışanları

Destekleyen Kurum

BEYKENT ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ

Teşekkür

Prof. Dr. Volkan ÖNGEL

THE EFFECTS OF THE FEAR OF COVID-19 ON THE WORK PERFORMANCE OF HEALTHCARE PROFESSIONALS AND THE MEDIATING ROLE OF ORGANIZATIONAL COMMITMENT

Öz

The aim of the study is to determine the effect Covid-19 fear on work performance in healthcare workers as well as the mediating role of organizational commitment in this relationship. 409 health workers working in Tokat participated in the study. The data were collected through an online survey. In data collection, a demographic information form which used to the descriptive characteristics of the participants, the Covid-19 fear scale, organizational commitment scale and the job performance scale for measuring the work performance of the employees were used. The data were analyzed using SPSS 25 package program and SPSS Process 2.16 macro. After the reliability analysis of the data was performed, detailed analyzes were made with descriptive statistics, explanatory factor analysis, correlation analysis and 4th model mediation analysis methods. The results of the study demonstrated that healthcare workers had a low fear of Covid-19, a moderate level of organizational commitment, and a high level of job performance. It has been found that the fear levels caused by Covid-19 reduced the levels of job performance (coefficient=0.1701) and in addition the mediating effect of organizational commitment reduced the level of fear due to Covid-19 (coefficient=0.1026).

Anahtar Kelimeler

Fear of Covid-19, Job Performance, Organizational Commitment, Healthcare Employee

Kaynakça

• Adinugraha, H. H., Tanjung, D. S., Rismawati, S. D., Ma'shum, A. M., Ismanto, K., Arwanı, A., Winarto, W. W. A. (2021). Factors Affecting Health Worker Performance: A Management Evidence From Midwife Sharia Hospital X in Central Java Indonesia Before the Covid-19 Pandemic. The Korean Journal of Food ve Health Convergence, 7(3), ss. 13-23.
• Akar, V. ve Bekar, F. (2021) İşin Anlamlılığının İş Performansı Üzerindeki Etkisinde İş Tatmininin Aracı Covid-19 Korkusunun Düzenleyici Rolü. Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9(17). ss. 25-36.
• Aksu, B. Ç. (2021). Covid-19 Pandemisinin Sağlık Çalışanlarının İş Güvencesizliği Algıları, Algılanan İş Stresleri ve İşten Ayrılma Niyetleri Üzerindeki Etkilerini İncelemeye Yönelik Bir Araştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 24 (4) . ss. 747-776.
• Almutairi, D. O. (2016). The Mediating Effects of Organizational Commitment on The Relationship Between Transformational Leadership Style and Job Performance. International Journal of Business And Management. 11(1). ss. 231.
• Altaş, S. S. ve Çekmecelioğlu, H. G. (2015). Örgütsel Adalet Algısının İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İş Performansı Üzerindeki Etkileri: Okul Öncesi Öğretmenleri Üzerinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(3), ss. 421-439.
• Babbott, S., Manwell, L., Brown, R., Montague, E., Williams, E., Schwartz, M. (2014). Electronic Medical Records and Physician Stress in Primary Care: Results From the MEMO Study. Journal of the American Medical Informatics Association, 21(e1), ss.100-106.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Barutçugil, İ. (2002). Performans Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Bayram, L. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Sayıştay Dergisi. (59). ss. 125-139.
• Berberoglu, A. (2018). Impact of Organizational Climate On Organizational Commitment and Perceived Organizational Performance: Empirical Evidence From Public Hospitals. BMC Health Services Research. 18(1). ss. 1-9.
• Boz, D., Duran, C. ve Uğurlu, E. (2021). Örgütsel Bağlılığın İş Performansına Etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), ss. 345-355.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavram ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Üretim Yönetimi. 32(32). ss. 470-483.
• Çakınberk, A. ve Demirel, E.T. (2010). Liderlik: Örgütsel Bağlılığın Belirleyicisi Olarak Liderlik: Sağlık Çalışanları Örneği/Liderlik: Bir Sağlık Personeli Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (24), ss.103-119.
• Çelik, A. A., Kılıç, M., Altındağ, E., Öngel, V. ve Günsel, A. (2021). Does the Reflection of Foci of Commitment in Job Performance Weaken as Generations Get Younger? A Comparison between Gen X and Gen Y Employees. Sustainability, 13(16), ss. 9271.
• Çini, M. A., Erdirençelebi, M., Ertürk, E. (2021). Covid-19 Pandemi Döneminde İş Stresinin İşte Kalma Niyetine Etkisinde İş Tatmininin Aracılık Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), ss. 2356-2375.
• Çöl, G. ve Gül, H. (2005). Kişisel Özelliklerin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkileri ve Kamu Üniversitelerinde Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), ss. 291-306.
• Demir, N. (2021). Okul Yöneticilerinin Örgütsel Adalet Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Güven Duyguları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi.
• Demirağ, B. (2021) Müşteri Tatmini ve Bağlılığının Müşteri Sadakatine Etkileri: 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Konaklama Deneyimine Sahip Tüketiciler Üzerine Bir Araştırma, Genişletilmiş Özet Bildiri Kitabı, 54.
• Dinç, M. S., Kuzey, C., Steta, N. (2018). Nurses’ Job Satisfaction as a Mediator of The Relationship Between Organizational Commitment Components and Job Performance. Journal of Workplace Behavioral Health, 33(2), ss.75-95.
• Ekingen, E. (2021). The Effect of Organizational Justice on Job Performance and the Mediating Role of Job Satisfaction: A Study on Nurses. Hospital Topics, 1-10.
• Elden, B. (2020). Pandemi Döneminde Sağlık Çalışanlarının Karşılaştıkları Aşırı İş Yükü ve Covid-19 Korkularının İşten Ayrılma Niyetine ve Örgüt Depresyonuna Etkisi. (Ed. S. Öztürk). Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Teori ve Araştırmalar II, Ankara: Gece Akademi.
• Ercan, İ. ve Kan İ. (2004). Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlik, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30 (3), ss. 211-216.
• Erer, B. (2021). Covid-19 Sürecinde Hastane Çalışanlarının Yaşadığı Yerde Tükenme Algıladıkları Aşırı İş Yükü İle Açıklanabilir Mi?. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 23 (2). ss. 680-693.
• Ertal, E. (2021). Covid-19 Salgınında Hastanelerde Çalışan Sağlık Personelinin Tükenmişlik Düzeyi İle Beslenme ve Uyku Alışkanlıkları Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Biruni Üniversitesi
• Guo, B., Qiang, B., Zhou, J., Yang, X., Qiu, X., Qiao, Z., Cao, D. (2021). The Relationship Between Achievement Motivation and Job Performance Among Chinese Physicians: A Conditional Process Analysis. BioMed Research International, 2121(9), ss.1-9.
• Gül, H. (2002). Örgütsel Bağlılık Yaklaşımlarının Mukayesesi ve Değerlendirmesi. Ege Üniversitesi İİBF Ege Akademik Bakış, 2(1). ss. 37-55.
• Güner, Burçak, S. (2021). Ağızdan Ağıza Pazarlamanın Marka Sadakatine Etkisinde Marka İmajı ve Marka Güveninin Aracılık Rolü, Doktora Tezi, Beykent Üniversitesi.
• Gür, Y. (2014). Örgütsel Bağlılığın İş Tatminine Etkisinde Kişi-Örgüt Uyumunun Aracılık Rolü: Havacılık Sektöründe Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis: International version. New Jersey, NJ, US: Pearson.
• Hamid, N. ve Dehghanizadeh, Z. (2012). The Relationship Between Spirituality, Organizational Commitment and General Health With Job Performance Of Clinical Nurses. Quarterly Journal Of Nursing Management, 1(2), ss. 20-28.
• Hoşgör, D. G., Tanyel, T. Ç., Saadet, C. İ. N., Demirsoy, S. B. (2021) Covid-19 Pandemisi Döneminde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: İstanbul İli Örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(2), ss. 372-386.
• Hoşgör, H., Dörttepe, Z. Ü., Sağcan, H. (2020). Acil Sağlık Hizmetleri Çalışanlarında Covid-19 Anksiyetesi ve Mesleki Performans İlişkisinin Tanımlayıcı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 865-886.
• İslamoğlu, S. (2018). Hemşirelerin Örgütsel Bağlılıklarının İş Performansı Üzerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Okan Üniversitesi.
• Jafar, M. ve Shoukat, A. (2020). Factors Affecting Performance Of Healthcare Workers During Covid-19 in Pakistan. Space and Culture, India, 8(2), ss. 62-73.
• Karakoç, A. (2018). ‘’İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık ve İşgören Performansı Üzerindeki Etkisi: Sigorta Acentesi Çalışanları Üzerine Bir Uygulama’’. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 23(4). ss. 1371-1388.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayınları, Ankara, 2011
• Karem, M. A., Mahmood, Y. N., Jameel, A. S., ve Ahmad, A. R. (2019). The Effect of Job Satisfaction and Organizational Commitment on Nurses’ Performance. Journal of Humanities and Social Sciences Reviews. 7(6), Ss.332-339.
• Kayabaşı, Ç. (2019). Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve İş Performansı İlişkisinin Belirlenmesi: Bir Devlet Hastanesi Örneği, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Kim, S. H., Park, S. K., Lee, M. H. (2019). Effect of a Nursing Practice Environment on Nursing Job Performance and Organizational Commitment: Focused on the Mediating Effects of Job Embeddedness. Journal of Korean Academy of Nursing Administration, 25(3), ss. 208-219.
• Oh, E. H. ve Chung, B. Y. (2011). The Effect of Empowerment on Nursing Performance, Job Satisfaction, Organizational Commitment, and Turnover İntention in Hospital Nurses. Journal Of Korean Academy Of Nursing Administration, 17(4), ss. 391-401.
• Öngel, G. ve Gerni, G. M. (2021). Sağlık Çalışanlarında İş-Aile Yaşamı Çatışmasının Örgütsel Bağlılık, İş Doyumu ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 35(2), ss. 667-695.
• Özdevecioğlu, M. ve Kanıgür, S. (2009). Çalışanların bakış açısıyla ilgili bakış açılarının performanslarının üzerindeki etkiler. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (1), ss. 53-82.
• Özutku, H. (2008). Örgüte Duygusal, Devamlılık ve Normatif Bağlılık ile İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 37(2). ss. 79-97.
• Poyraz, A. (2021). Pandemi Sürecinde Hemşirelerin Covıd-19 Korkusu ve Tükenmişliğinin Bakım Davranışlarına Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Randall, Donna M. (1987). Commitment and the Organization: The Organization Man Revisited, Academy of Management Review, 12(3), ss. 460-471.
• Sabuncuoğlu, E. T. (2007). Analysing of the Relatıonships Between Training, Organizational Commıtment and Intend to Leave. Ege Academic Review. 7(2). ss. 613-628.
• Sasaki, N., Kuroda, R., Tsuno, K. ve Kawakami, N. (2020). Workplace Responses to Covid-19 Associated With Mental Health and Work Performance of Employees in Japan. Journal of Occupational Health, 62(1), e12134, ss. 1-6.
• Sığrı, Ü. (2007). İş Görenlerin Örgütsel Bağlılıklarının Meyer ve Allen Tipolojisiyle Analizi: Kamu ve Özel Sektörde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Anadolu University Journal of Social Sciences. 7(2). ss. 261-278.
• Suprapti, S., Asbari, M., Cahyono, Y., ve Mufid, A. (2020). Leadership Style, Organizational Culture and Innovative Behavior on Public Health Center Performance during Pandemic Covid-19. Journal of Industrial Engineering ve Management Research, 1(2), ss.76-88.
• Şencan, N., Yeğenoğlu, S., Aydıntan, B. (2013). Sağlık Çalışanları ve Eczacılar Üzerinde Yapılan İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Araştırmaları. Marmara Pharmaceutical Journal, 17(1), 104-112.
• Tatlı, H. S., Kazan, H., Öngel, V. (2021). Kariyer Planlama; Ülkenin Ekonomik İtibarı ve Kariyer Kaygısı Açısından Bir İnceleme. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 22(1), ss.167-185.
• TC. Sağlık Bakanlığı, COVID-19 Bilgilendirme Platformu, Erişim tarihi: 13.03.2022 https://covid19.saglik.gov.tr/
• Tetik, S. (2012). ‘’Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Bağlılık Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma’’. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 4(1). ss. 275-286.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Çalışanların Algıladıkları Örgütsel Destek ve İş Stresinin Örgütsel Özdeşleşme ve İş Performansına Etkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), ss. 183-206.
• Türkmen, İ. ve Aslan, E. Ç. (2021). Covid-19 Pandemisi Sürecinde Sağlık Çalışanlarının Algılanan Stres ve Duygusal Tükenme Düzeylerinin İncelenmesi. International Black Sea Coastlıne Countrıes Scıentıfıc Research Symposıum, (1), ss. 331-340
• Uludağ, G. (2018). Örgütsel Bağlılık ile İşgören Performansı İlişkisini İncelemeye Yönelik Bir Alan Araştırması. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 7(1). ss. 171-193.
• Uygur, A. (2007). Örgütsel Bağlılık İle İşgören Performansı İlişkisini İncelemeye Yönelik Bir Alan Araştırması. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi. (1). ss. 71-85.
• Uzunsakal, E. ve Yıldız, D. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama, Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), ss. 14-28.
• Ünlü, O. ve Yürür, S. (2011). Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve Görev/Bağlamsal Performans İlişkisi: Yalova’da Hizmet Sektörü Çalışanları İle Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (37), ss. 183-207.
• WHO (World Health Organization), Health Topics, Erişim tarihi: 13.03.2022 https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/novel-coronavirus-2019-ncov
• Wu, F. ve Çavuşgil, T. (2006). Organizational Learning, Commitment and Joint Value Creation in Interfirm Relationships, Journal of Business Research, 59, ss. 81-89.
• Yeşil, S. ve Mavi, Y. (2021). Covid-19 Korkusunun Duygusal Emek, Çalışan Performansı, İş Tatmini, Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi: Bir Alan Araştırması. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 16(63), ss. 1078-1104.
• Yılmaz, M. ve Uysal, N. (2021) Klinisyen Hemşirelerde Covıd-19 Korkusu ve Mesleğe Bağlılık Düzeyinin Belirlenmesi. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 4(3), ss.316-325.
• Yiğitol, B. ve Büyükmumcu, S. (2021) Covid-19 Korkusu, Kişilik Özellikleri, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki Yordayıcı İlişkilerin İncelenmesi, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi,17 (Pandemi Özel Sayısı), 1-1.
• Zandi, G., Shahzad, I., Farrukh, M., ve Kot, S. (2020). Supporting Role of Society and Firms to Covid-19 Management among Medical Practitioners. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(21), ss. 7961.