DEMOKRASİ TEORİSİNDE EŞİTLİK PROBLEMİ: BİR KATEGORİZASYON ÖNERİSİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 21, 232 - 259, 28.04.2023

Emre Ekinci , Sabina Nasirova

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1187742

Öz

Demokrasi, etimolojik kökeni itibariyle halk/demos hükümeti/kratos anlamına gelmektedir. Dolayısıyla demokrasi kavramının, ilki ‘halk’ ikincisi ise ‘hükümet’ olmak üzere iki temel kavram etrafında şekillendiği ifade edilebilir. Ancak ‘demokrasi/halkın hükümeti ne anlama gelmektedir?’ sorusu sorulduğunda ise derin tartışmalar yaşanmaktadır. Çünkü demokrasi düşüncesinin gelişim sürecinde, hükümet kavramını niteleyen halk kavramının kapsamı farklılaşmış ve dolayısıyla demokrasi kavramının tanımı değişiklikler göstermiştir. Bu makaleye göre, bu problematiğin oluşmasının sebebi, ‘eşitlik problemi’ olarak ifade edilecek olan problemdir. Demokrasi teorisi, bütüncül bir bakış açısıyla incelendiğinde, Antik Yunan`da doğuşundan 21. Yüzyıldaki mevcut durumuna kadar, halk ve dolayısıyla halk hükümeti kavramları tanımlanırken ‘eşitlik’ mevhumunun esas alınmış olduğu gözlemlenmektedir. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, demokrasi teorisinin içinde, neden farklı demokrasi tanımları olduğuna yönelik bir cevap vermek için ‘eşitlik problemi’ kavramı odağında halk ve halk hükümeti kavramlarının arasındaki ilişkiyi konu alan bir kategorizasyonu ileri sürmek olacaktır. Bu makalede, demokrasi hakkındaki özgün görüşlerden yararlanılarak ‘eşitlik problemi’ merkezli bir analiz yapılacaktır. Bu, demokrasiye ilişkin görüşlerin eşitlik problemi etrafında ele alınması sonucunda, demokrasi teorisinin dört temel kategoride ele alınabileceği anlamına gelmektedir. Önerilen bu bölümler şunlardır; ‘eşitsizliğin doğallığı’ esasında ‘hükmedemeyen halk’, ‘eşitsizliğin yapaylığı’ esasında ‘hükmetmeyen halk’, ‘eşitliğin yapaylığı’ esasında ‘hükmetmesi gereken halk’, ve ‘eşitliğin doğallığı’ esasında ‘hükmeden halk’. Bu makalenin yapılacak olan analiz neticesinde görünür kılmayı umduğu temel nokta, eşitlik probleminin demokrasi kavramı odaklı tartışmaların merkezi bir konumunda yer aldığına dikkat çekmektir. Böylelikle demokrasi tartışmalarına kategorik bir katkı sunulmuş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Halk, Hükümet, Halk Hükümeti, Demokrasi, Eşitlik Problemi

THE PROBLEM OF EQUALITY IN THE THEORY OF DEMOCRACY: A CATEGORIZATION PROPOSAL

Öz

Democracy, in terms of its etymological origin, means government/kratos of people/demos. Therefore, it can be stated that the concept of democracy is shaped around two basic concepts, the first of which is 'the people' and the second is 'government'. However, when the question is asked 'What does the democracy/government of the people mean?', there are deep debates. At the root of these debates is how the concepts of people and government are defined. Because, in the development process of the idea of democracy, the scope of the concept of the people, which characterizes the concept of government, has changed and therefore the definition of the concept of democracy has changed. According to this article, the cause of this problem is what will be referred to as the 'equality problem'. When the theory of democracy is analyzed from a holistic point of view, it is observed that the concept of 'equality' was taken as a basis when defining the concepts of the people and therefore the people's government, from its birth in Ancient Greece to its current state in the 21st century. Therefore, this study will aim to propose a categorization that deals with the relationship between the concepts of people and people's government in the focus of the concept of equality problem to there are different definitions of democracy in the theory of democracy. In this article, an analysis centered on the 'equality problem' will be made by making use of original views on democracy. This means that as a result of considering the views on democracy around the equality problem, it is shown that the theory of democracy can be considered in four basic categories. These suggested sections are; 'the people who can not govern' on the basis of the 'naturalness of inequality', 'the people who do not govern' on the basis of the 'artificiality of inequality', 'the people who should govern' on the basis of the 'artificiality of equality', and 'the people who govern' on the basis of the 'naturalness of equality'. The main point that this article hopes to make visible as a result of the analysis to be made is to draw attention to the fact that the problem of equality takes a central place in the debates focused on the concept of democracy. Thus, a categorical contribution will be made to the debate on democracy.

Anahtar Kelimeler

People, Government, Government of the Public, Democracy, Equality Problem

Kaynakça

• Aristoteles. (1993). Politika. (Çev. M. Tuncay). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aydın, A. (2015). Dijital vatandaşlık. Türk Kütüphaneciliği, 29(1), 142-146.
• Baudrillard, J. (2012). İmkânsız takas. (Çev. A. Sönmezay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bhagat, R. B. (2002). Challenges of rural-urban classification for decentralised governance. Economic and Political Weekly, 37(25), 2413–2416. Doi: https://dx.doi.org/10.2307/4412268
• Billington, R. (2011). Felsefeyi yaşamak ahlak düşüncesine giriş. (Çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bohman, J. (1998). Survey article: The coming of age of deliberative democracy. Journal of Political Philosophy, 6(4), 400-425. Doi: https://doi.org/10.1111/1467-9760.00061
• Bumin, K. (2013). Demokrasi arayışında kent. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Burtenshaw, C. J. (1968). The Political Theory of Pluralist Democracy. Western Political Quarterly, 21(4), 577-587. Doi: https://doi.org/10.2307/446749
• Carayannis, E. G., Campbell, D. F., ve Efthymiopoulos, M.P. (2014). Cyber-democracy. (Ed. E.G. Carayannis, D.F. Campbell ve M.P. Efthymiopoulos), Cyber-development, cyber-democracy and cyber-devense, New York: Springer. 113-116. Doi: https://doi.org/10.1007/978-1-4939-1028-1
• Cohen, J. ve Fung, A. (2004). Radical democracy. Swiss Journal of Political Science, 10(4), 23-34.
• Coşar, Y. (1997). Önsöz: Sivil itaatsizlik. (Ed. Y. Coşar), kamu vicdanına çağrı: Sivil itaatsizlik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Crepaz, M. M. (1996). Consensus versus majoritarian democracy: Political institutions and their impact on macroeconomic performance and industrial disputes. Comparative Political Studies, 29(1), 4-26. Doi: https://doi.org/10.1177/0010414096029001001
• Daalder, H. (2001). The rise of parties in Western democracies, political parties and democracy (Ed. R. Gunther and L. Diamond), Baltimore and London: Johns Hopkins University Press.
• Dahl, R. A. (1998). On democracy. London: Yale University Press.
• Dahl, R. A. (2006). A preface to democratic theory. Chicago: University of Chicago Press.
• Dahl, R. A., Shapiro, I., Cheibub, J. A. (2003). The democracy sourcebook. Cambridge: MIT Press.
• Doorenspleet, R. ve Pellikaan, H. (2013). Which type of democracy performs Best?. Acta Politica, 48(3), 237-267. Doi: https://doi.org/10.1057/AP.2012.35
• Durkheim, E. (2014). Toplumsal işbölümü. (Çev. Ö. Ozankaya). İstanbul: Can Yayınevi.
• Durkheim, E. (2016). Sosyolojik yöntemin kuralları. (Çev. Ö. Doğan). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Ebeling, M. (2017). Conciliatory democracy: From deliberation toward a new politics of disagreement. London: Springer.
• Einstein, A. (1990). Dünyamıza bakış; Seçme denemeler. (Çev. S. Eyüboğlu, A. Erhat, V. Günyol, C. Çapan, I, Öztürk, Y. Anday). İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Evers, T. (1986). More democracy through plebiscite? Kritische Justiz, 19(4), 423-434.
• Gasset, J. O. (2010). Kitlelerin ayaklanması. (Çev. N.G. Işık). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Habermas, J. (1997). Sivil itaatsizlik: Demokratik hukuk devletinin denek taşı, Almanya’da otoriter legalizm karşıtlığı. (Ed. Y. Coşar). Kamu Vicdanına Çağrı: Sivil İtaatsizlik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hanberger, A. (2006). Evaluation of and for democracy. Evaluation, 12(1), Doi: https://doi.org/17–37. 10.1177/1356389006064194
• Hegel, G. W. F. (1991). Hukuk felsefesinin prensipleri. (Çev. C. Karakaya). İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Hegel, G. W. F. (1995). Tarihte akıl. (Çev. Ö. Sözer). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Hegel, G. W. F. (2006). Tarih felsefesi. (Çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Hobbes, T. (2007). Leviathan veya bir din ve dünya devletinin içeriği, biçimi ve kudreti. (Çev. S. Lim). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hume, D. (1986). İnsan zihni üzerine bir araştırma. (Çev. S. Evrim). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Huntington, S. P. (1991). Democracy’s third wave. Journal Of Democracy, 2(2), 12-34.
• Issacharoff, S. ve Bradley, J. C. (2021). The plebiscite in modern democracy. (Ed. S. Issacharoff ve J. C. Bradley). Routledge Handbook of Illiberalism (s. 505-516). New York: Routledge.
• Kaiser, A. (1997). Types of democracy: From classical to new institutionalism. Journal of Theoretical Politics, 9(4), 419–444. Doi: https://doi.org/10.1177/0951692897009004001
• Kant, İ. (1960). Ebedi barış üzerine felsefi deneme. (Çev. Y. Abadan, S. Meray). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Kant, İ. (2015). Ahlak metafiziğinin temellendirilmesi. (Çev. İ. Kuçuradi). İstanbul: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, İ. (2016). Pratik aklın eleştirisi. (Çev. İ. Kuçuradi, Ü. Gökberk, F. Akatlı). İstanbul: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kojeve, A. (2001). Hegel felsefesine giriş. (Çev. S. Hilav). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• La Boetie, E. (2014). Gönüllü kulluk üzerine söylev. (Çev. M. E. Ağaoğulları). İstanbul: İmge Kitapevi.
• Laclau, E. ve Mouffe, C. (2001). Hegemony and socialist strategy: Towards a radical democratic politics. London: Verso.
• Laffont, J. J. ve Zantman, W. (2002). Information acquisition, political game and the delegation of authority. European Journal of Political Economy, 18(3), 407-428. Doi: https://doi.org/10.1016/S0176-2680(02)00098-8
• Lijphart, A. (2007). Thinking about democracy: Power sharing and majority rule in theory and practice. London, New York: Routledge.
• Lijphart, A. ve Crepaz, M. M. (1991). Corporatism and consensus democracy in eighteen countries: Conceptual and empirical linkages. British Journal of Political Science, 21(2), 235-246.
• Lipset, S. M. (1959). Some social requisites of democracy: Economic development and political legitimacy. American Political Science Review, 53(1), 69-105. Doi: https://doi.org/10.2307/1951731
• Locke, J. (2000). İnsanın anlama yetisi üzerine: I.-II. Kitap. (Çev. M. D. Topçu). Ankara: Öteki Yayınevi.
• Lupia, A. ve Matsusaka, J. G. (2004). Direct democracy: New approaches. Annu. Rev. Polit. Sci, 7, 463-82. Doi: https://doi.org/10.1146/annurev.polisci.7.012003.104730
• Maigret, E. (2014). Medya ve iletişim sosyolojisi. (Çev. H. Yücel). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Marcuse, H. (1990). Tek-boyutlu insan: İleri işleyim toplumunun ideolojisi üzerine incelemeler. (Çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınları.
• Marx, K. (2013). Yabancılaşma. (Çev. K. Somer, A. Kardam, S. Belli, A. Gelen, Y. Fincancı, ve A Bilgi). Ankara: Sol Yayınları.
• Marshall, T. H. (1950). Citizenship and social class and other essays. London: Cambridge University Press.
• Melé, D. (2005). Exploring the principle of subsidiarity in organisational forms. Journal of Business Ethics, 60(3), 293-305.
• Mill, J. S. (2015). Özgürlük üzerine. (Çev. T. Türk). İstanbul: Oda Yayınları.
• Mills, C. W. (2007). Toplumbilimsel düşün. (Çev. Ü. Oskay). İstanbul: Der Yayınları.
• Montesquieu. (2017). Kanunların ruhu üzerine. (Çev. B. Günen). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Nekhaichuk, D., Trofimova, V., ve Nekhaychuk, Y. (2018). Foreign experience of ensuring the financial autonomy of local self-governments. International Scientific Conference Competitive, Sustainable and Secure Development of the Regional Economy: Response to Global Challenges(CSSDRE 2018) içinde (s. 180-183). Paris: Atlantis Press.
• Özbudun, E. (1977). Siyasal partiler. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Päivärinta, T. ve Sæbø, Ø. (2006). Models of e-democracy. Communications of the Association for Information Systems, 17(1), 818-840. Doi: https://doi.org/10.17705/1CAIS.01737
• Papadopoulos, Y. (2005). Implementing (and radicalizing) art. I-47.4 of the constitution: is the addition of some (semi-) direct democracy to the nascent consociational European Federation just swiss folklore? Journal of European Public Policy, 12(3), 448-467. Doi: https://doi.org/10.1080/13501760500091331
• Parekh, B. (1992). The cultural particularity of liberal democracy. Political Studies, 40, 160-175.
• Pateman, T. (2011). Rural and urban areas: Comparing lives using rural/urban classifications. RegionalTtrends, 43(1), 11-86. Doi: https://doi.org/10.1057/RT.2011.2
• Phillips, A. (2012). Demokrasinin cinsiyeti. (Çev. A. Türker). İstanbul: Metis Yayınları.
• Pirenne, H. (2003). Ortaçağ kentleri: Kökenleri ve ticaretin canlanması. (Çev. Ş. Karadeniz). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Platon. (2010). Devlet. (Çev. S. Eyüboğlu ve M. A. Cimcoz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Plattner, M. F. (1999). From liberalism to liberal democracy. Journal of Democracy, 10(3), 121-134. Doi: https://doi.org/10.1353/jod.1999.0053
• Poster, M. (2013). Cyber democracy: The internet and the public sphere. In The Information Subject (pp. 95-115). London: Routledge.
• Ranciere, J. (2016). Cahil hoca: Zihinsel özgürleşme üzerine beş ders. (Çev. S. Kılıç). İstanbul: Metis Yayınları.
• Ridge, H. M. (2021). Electoral outcomes and support for westminster democracy. Journal of Elections, Public Opinion and Parties, 1-20. Doi: https://doi.org/10.1080/17457289.2021.1946546
• Roper, B. S. (2013). The history of democracy: of Marxist interpretation. London: Pluto Press.
• Roskin, M. G. (2011). Çağdaş devlet sistemleri: Siyaset, coğrafya, kültür. (Çev. B. Seçilmişoğlu). Ankara: Adres Yayınları.
• Rousseau, J. J. (2003). İnsanlar arasındaki eşitsizliğin kökeni. (Çev. E. Ergün). Ankara: Yeryüzü Yayınevi.
• Rousseau, J. J. (2018). Toplum sözleşmesi. (Çev. V. Günyol). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Sabatier, P. A. (1988). An advocacy coalition framework of policy change and the role of policy-oriented learning therein. Policy Sciences, 21(2/3), 129-168. Doi: https://doi.org/10.1007/BF00136406
• Salt, J. (1999). Turkey’s military democracy. Current History, 98(2), 72-78.
• Schmidt, M. G. (2002). Political performance and types of democracy: Findings from comparative studies. European Journal of Political Research, 41(1), 147-163. Doi: https://doi.org/10.1111/1475-6765.00007
• Schmitter, P. C. ve Karl, T. L. (1991). What democracy is... and is not. Journal of Democracy, 2(3), 75-88. Doi: https://doi.org/10.1353/jod.1991.0033
• Schnapper, D. (2005). Sosyoloji düşüncesinin özünde öteki ile ilişki. (Çev. A. Sönmezay). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Schumpeter, J. A. (2003). Capitalism, socialism, and democracy. London: Routledge.
• Smooha, S. (2002). Types of democracy and modes of conflict management in ethnically divided societies. Nations and Nationalism, 8(4), 423-431. Doi: https://doi.org/10.1111/1469-8219.00059
• Spencer, H. (2016). Devlete karşı insan. (Çev. Y. S. Altındal). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Stoker, G. (1988). The politics of local government. Boston: Springer.
• Stone, D. (2012). Policy paradox: The art of political decision making. New York: WW Norton & Company.
• Tocqueville, A. (1962). Amerika’da demokrasi. (Çev. T. Timur). İstanbul: Yenilik Basımevi.
• Tönnies, F. (1944). Cemaat ve cemiyet nazariyesi. (Çev. Z. Fındıkoğlu). İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 9(3-4), 712-748.
• Urbinati, N. (2006). Representative democracy: Principles and genealogy. Chicago: University of Chicago Press.
• Veblen, T. (2005). Aylak sınıfın teorisi. (Çev. Z. Gültekin ve C. Atay). İstanbul: Babil Yayınları.
• Voltaire. (1995). Felsefe sözlüğü II. (Çev. L. Ay). İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Weber, M. (2014). Toplumsal ve ekonomik örgütlenme kuramı. (Çev. Ö. Ozankaya). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Wickwar, W. H. (1970). The political theory of local government. Columbia: University of South Carolina Press.
• Yörükan, A. (2006). Şehir sosyolojisinin ve insan ekolojisinin teorik temelleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.