THE MEDIATING ROLE OF ORGANIZATIONAL CLIMATE IN THE RELATIONSHIP BETWEEN PERCEIVED ORGANIZATIONAL SUPPORT ON ORGANIZATIONAL IDENTIFICATION

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 25, 365 - 392, 24.08.2024

Yusuf Duru , Şule Darıcan

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1448995

Öz

Loss or inefficient use of trained human resources can be as costly as obtaining new human resources for organizations. Consequently, the concepts of perceived organizational support, organizational identification, and organizational climate are important in terms of retaining and utilizing human resources efficiently. The purpose of this study is to examine the mediating role of organizational climate in the effect of perceived organizational support on organizational identification through social service workers. The sample consists of 528 employees working in organizations affiliated with Samsun Provincial Directorate of Family and Social Policies. The data was analyzed with exploratory factor analysis (EFA), construct validity of the scales was tested with confirmatory factor analysis (CFA), and positive goodness-of-fit results were obtained. According to the measurement model, structural equation model (SEM) was used to analyze the relationships. Correlation analysis was carried out to examine the relationships between the main and the sub-dimensions. Results indicate that perceived organizational support has a positive and significant effect on organizational identification by 36.2%, organizational support on organizational climate by 59%, and organizational climate on organizational identification by 38.1%. It was concluded that the level of organizational identification increases as perceived organizational support increases among social service workers. The mediation effect was analyzed with the bootstrap test based on calculating the value of the indirect effect as suggested by Darlington and Hayes (2017) and making inferences accordingly. The results of the analysis indicate that organizational climate plays a mediating role in the effect of perceived organizational support on organizational identification.

Anahtar Kelimeler

Organizational Climate, Perceived Organizational Support, Organizational Identification

ÖRGÜTSEL DESTEK ALGISININ ÖRGÜTSEL ÖZDEŞLEŞMEYE ETKİSİNDE ÖRGÜT İKLİMİNİN ARACI ROLÜ

Öz

Organizasyonlar için hem insan kaynağı temini hem de yetişmiş insan kaynağının kaybı veya verimsiz kullanımı maliyet arz etmektedir. Dolayısıyla örgütsel destek algısı, örgütsel özdeşleşme ve örgüt iklimi kavramları insan kaynağının elde tutulması ve verimli kullanımı açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacı, örgütsel destek algısının örgütsel özdeşleşmeye etkisinde örgüt ikliminin aracı rolünü belirlemektir. Çalışmanın örneklemi Samsun Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne bağlı kuruluşlarda görev yapan 528 personelden oluşmaktadır. Çalışma neticesinde ulaşılan veriler ile açıklayıcı faktör analizi (AFA) ve araştırmada kullanılan ölçeklerin yapı geçerliliği için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) uygulanmış, uyum iyilikleri olumlu sonuç vermiştir. Ölçüm modeline göre, ilişkilerin belirlenmesi için yapısal eşitlik modeli (YEM) uygulanmış, uygulama sonucu elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır. Araştırmada ana boyut, alt boyut ilişkilerinin tespiti amacıyla korelasyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; örgütsel destek algısı boyutu örgütsel özdeşleşme üzerinde pozitif yönde %36,2 oranında anlamlı etkilidir. Örgütsel destek algısı boyutu örgüt iklimi üzerinde pozitif yönde %59 oranında anlamlı etkilidir. Örgüt iklimi boyutu örgütsel özdeşleşme üzerinde pozitif yönde %38,1 oranında anlamlı etkilidir. Araştırmada sosyal hizmetler alanında görev alan çalışanlarda örgütsel destek algısı arttıkça örgütsel özdeşleşmenin artacağı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada Darlington ve Hayes (2017) tarafından önerilen dolaylı etki değerinin hesaplanması ve hesaplanan değerden çıkarımlar yapılmasına dayanan bootstrap testi ile aracılık etkisi analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, örgüt ikliminin, örgütsel destek algısının örgütsel özdeşleşmeye olan etkisinde aracı bir rol üstlendiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Destek Algısı, Örgüt İklimi, Örgütsel Özdeşleşme

Kaynakça

• Akgemci, T., Abdul-Kareem, A. & Kızıloğlu, E. (2020). Örgüt ikliminin örgüt temelli özsaygı ve öznel iyi oluş üzerindeki etkisi: Kobi’ler üzerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 65-78. https://doi.org/ 10.20491/isarder.2020.828.
• Allen, D., Shore, L.M., & Griffeth, R.W. (2003). The role of perceived organizational support and supportive human resource practices in the turnover process. Journal of Management, 29, 99-118 https://doi.org/ 10.1177/014920630302900107.
• Armeli, S., Eisenberger, R., Fasolo, P. & Lynch, P. (1998). Perceived organizational support and police performance: The moderating influence of socioemotional needs. Journal of Applied Psychology, 83(2), 288-297. https://doi.org/10.1037//0021-9010.83.2.288.
• Aslan, H., & İnce, E. (2019). Algılanan örgütsel desteğin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde iş stresinin aracı rolü. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 479-500.
• Aypar, S., Sökmen, A. & Ekmekçioğlu, E. B. (2018). İş tatmini ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(13), 116-124.
• Blau, P. M. (1964). Exchange and power in social life. John Wiley and Sons.
• Bucak, E. B. (2002). Abant izzet baysal üniversitesi eğitim fakültesinde örgüt iklimi; Yönetimde ast-üst ilişkileri. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 3(7), 1-17. https://doi.org/10.11616/abantsbe.141.
• Costello, A. B. & Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 10(7), 1-8.
• Darlington, R. B. & Hayes, A. F. (2017). Regression analysis and linear models: Concepts, applications, and implementation. New York: The Guilford Press.
• Demir, S. (2020). Örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ve işe yabancılaşma arasındaki yapısal ilişkiler (Osmaniye ili örneği). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 288-300. https://doi.org/10.17860/ mersinefd.633662.
• Eisenberger, R., Fasolo, P. & Davıs-Lamastro, V. (1990). Perceived organizational support and employee diligence, commitment, and innovation. Journal of Applied Psychology, 75(1), 51-59. https://doi.org/ 10.1037//0021-9010.75.1.51.
• Eisenberger, R., Huntıngton, R., Hutchıson, S. & Sowa, D. (1986). Percived organizational support. Journal of Applied Psychology, 71(3), 500-507. https://doi.org/10.1037//0021-9010.71.3.500.
• Ertekin, Y. (1978). Örgüt iklimi. Amme İdaresi Dergisi, 11(4), 16-35.
• Fuller, J. B., Hester K., Barnett T., Frey L. & Relyea C. (2006). Perceived organizational support and perceived external prestige: Predicting organizational attachment for university faculty, staff, and administrators. The Journal of Social Psychology, 146(3), 327-347. https://doi.org/ 10.3200/socp.146.3.327-347.
• Gautam, T., Van Dick, R. & Wagner, U., (2004). Organizational identification and organizational commitment: Distinct aspects of two related concepts. Asian Journal of Social Psychology, 7, 301–315. https://doi.org/10.1111/ j.1467-839x.2004.00150.x.
• Güney, S. (2017). Yönetim ve organizasyon el kitabı. Nobel Yayınları.
• He, H. & Brown, A. D. (2013). Organizational identity and organizational identification: A Review of the literature and suggestions for future research. Group & Organization Management, 38(1), 3-35. https://doi.org/10.1177/1059601112473815.
• Karcıoğlu, F. (2001). Örgüt kültürü ve örgüt iklimi ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1-2), 265- 283.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modelling. Guilford Press.
• Knight, C. & Haslam, S. A. (2010). Your place or mine? Organizational identification and comfort as mediators of relationships between the managerial control of workspace and employees’ satisfaction and well-being. British Journal of Management, 21, 717-735. https://doi.org/ 10.1111/j.1467-8551.2009.00683.x.
• Koçel, T. (2018). İşletme yöneticiliği. Beta Yayıncılık.
• Kopelman, R. E., Brief, A. P. & Guzzo, R. A. (1990). The role of climate and culture in organizational productivity. B. Schneider (Eds.), In Climate and culture (pp. 282- 318). Jossey-Bass.
• Köse, A. (2015). İşe angaje olma ile örgütsel destek algısı ve örgüt iklimi arasındaki ilişki (Kahramanmaraş ili örneği) [Phd thesis]. Beykent Üniversitesi.
• Kuenzi, M. & Schminke, M. (2009). Assembling fragments into a lens: A Review, critique and proposed research agenda for the organizational work climate literature. Journal of Management, 35(3), 634-717. https://doi.org/10.1177/0149206308330559.
• Madhukar, V. & Sharma, S. (2017). Organisational climate: A Conceptual perspective. International Journal of Management, IT & Engineering, 7(8), 276-293.
• Mael, F. & Ashforth, B. (1992). Alumni and their alma mater: A Partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal Of Organizational Behavior, 13, 103-123. https://doi.org/10.1002/job.40301 30202.
• Mavi, D. (2020). Yönetici rolleri, örgüt iklimi ve duygusal emek arasındaki ilişkilere yönelik öğretmen görüşleri [PhD thesis]. Hacettepe Üniversitesi.
• Mete, E. S. (2018). Örgüt kültürü, örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel özdeşleşme, iş tatmini ile inovatif çalışma davranışı ilişkisi ile inovatif örgüt kültürüne yönelik meta-kuramsal bir model geliştirme [PhD thesis]. Gazi Üniversitesi.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. DEÜİİBF Dergisi, 18(2), 113-130.
• Özkan, S. (2021). Örgüt iklimi ve örgütsel destek algısının çalışanların sanal kaytarma davranışları üzerindeki etkisi [master’s thesis]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Pala, Y. (2020). Örgüt iklimi ile örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişki: Sivas örneği [master’s thesis]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Polat, M. & Meydan, C. H. (2010). Örgütsel özdeşleşmenin sinizm ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisi üzerine bir araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 1(9), 145-172.
• Rhoades, L. & Eisenberger, R. (2002). Perceived organizational support: A Review of the literatüre. Journal of Applied Psychology, 87(4), 698–714. https://doi.org/10.1037//0021-9010.87.4.698.
• Sart G., Sezgin, F. H. & Demir, N. (2018). Mobbingin mesleki tükenmişlik algısı üzerine etkileri: Kadın akademisyenler örneği. Beykoz Akademi Dergisi, 6(1), 118-135. https://doi.org/10.14514/byk.m.21478082.2018.6/1.117-135.
• Sart, G. (2020). Bireysel girişimcilik eğilimi ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 1(5), 58-72.
• Sezgin, F. H. & Kınay, B. (2010). A dynamic factor model for evaluation of financial crises in Turkey. Bulletin De la Societe des Sciences Medicales, 1(10), 109-117.
• Sezgin, F. H. (2016). Bayesci faktör analizi ve maslach tükenmişlik envanteri uygulaması [Paper presentation]. International Conference on Scientific Cooperation for the Future in the Social Sciences, Uşak.
• Smidts, A., Pruyn, A. T. H. & Van Riel, C. B. M. (2001). The Impact of employee communication and perceived external prestige on organizational identification. Academy of Management Journal, 44(5), 1051-1062. https://doi.org/10.5465/3069448.
• Tamer, İ. & Bozaykut Bük, T. (2020). Algılanan örgütsel destek ve örgütsel bağlılık üzerine kavramsal bir inceleme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(2), 139-147.
• Tatlıcı, H. (2022). Güç kültürü ve toksik liderliğin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde örgüt ikliminin aracı rolü: Özel güvenlik sektörü üzerine bir araştırma [PhD thesis]. Beykent Üniversitesi.
• Tokgöz, E. & Aytemiz Seymen, O. (2013). Örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Bir devlet hastanesinde araştırma. Öneri Dergisi, 10(39), 61-76. https://doi.org/10.14783/od.v10i 39.1012000308.
• Turunç, Ö. & Avcı, U. (2015). Algılanan örgütsel destek ve lider-üye etkileşiminin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: İş stresinin aracılık rolü. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 12(1), 43-63.
• Turunç, Ö. & Çelik, M. (2010a). Algılanan örgütsel desteğin çalışanların iş-aile, aile-iş çatışması, örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyetine etkisi: Savunma sektöründe bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 209-232.
• Turunç, Ö. & Çelik, M. (2010b). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 7(2), 183-206.
• Uzun, T. (2018). Öğretmenlerin algıladığı örgütsel destek ile örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: Örgütsel güvenin aracı rolü. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(18), 133-155.
• Van Dick R, Wagner U, Stellmacher J, Christ O. & Tissington P. (2005). To be (long) or not to be (long): Social identification in organizational contexts. Genetic, Social and General Psychology Monographs, 131(3), 189-218. https://doi.org/10.3200/mono.131.3.189-218.
• Van Dick, R., Wagner, U., Stellmacher, J. & Christ, O. (2004). The Utility of a broader conceptualization organizational identification: which aspect really matter?. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(2), 171-191. https://doi.org/10.1348/096317904774202135.
• Van Knippenberg, D. & Van Schie, E. C. M. (2000). Foci and correlates of organizational identification. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73, 137-147. https://doi.org/10.1348/096317900166949.
• Wallach, E. J. (1983). Individuals and organizations: The Cultural match. Training and Development Journal, 12, 28-34.
• Yakubu, F. (2022). The Mediating role of organizational climate on the leadership styles and employee commitment: a research on the fast-moving consumable goods industry in Ghana [PhD thesis]. Eskişehir Anadolu Üniversitesi.
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
• Yokuş, İ. (2006). Erkek egemen işlerde çalışanların örgütsel destek algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki [master’s thesis]. Hacettepe Üniversitesi.