Osmanlı Devleti’nde Millet Sistem ve Süryaniler

Yıl 2012, Cilt: 7 Sayı: 1, 71 - 88, 24.07.2014

Ebubekir Sofuoğlu , İlke Akvarup

Öz

Kuruluşundan kısa zaman sonra Anadolu’daki topraklarını genişleterek çeşitli gayrimüslim tebaayı hâkimiyetine alan Osmanlı Devleti, bu duruma uygun politikalar üretmek zorundaydı. Bu sebeple “Millet Sistemi” Osmanlı Devleti’nin gayrimüslim tebaayla ilişkilerini uyum içinde yürütmesini ve tebaasını memnun etmesini sağladı. Bu çalışmada, millet sistemi içerisinde, 19. yüzyılın sonlarına kadar ayrı bir millet olmasa da, 16. yüzyıldan itibaren Osmanlı hâkimiyetinde yaşamış olan Süryanilerin tarihsel dönüşümleri ele alınmıştır. Bu sıralamada sadece Osmanlı hâkimiyeti dönemine değil, öncelikle Süryanilerin nasıl Hristiyan olduğuna, daha sonra Roma devletiyle olan çatışmalarına ve Hristiyanlığın ayrımında Süryanilerin nerede durduğuna değinilmiştir. İslam yönetimiyle Hz. Ömer döneminde karşılaşan Süryaniler, bu zamandan sonra İslam devletleri hâkimiyetinde, dinlerini, geleneklerini özgürce devam ettirebilmişlerdir. Çalışmanın son kısmında ise, Osmanlı Arşiv vesikalarından yararlanarak, bağlı bulundukları Ermeni Patrikliğiyle ilgili sorunları, Osmanlı’nın gayrimüslim tebaasına, Süryaniler özelinde nasıl davrandığı ve sorunlara nasıl cevap verildiği işlenmeye çalışılmıştır. Bunun yanında, Süryanilerin Osmanlı idaresine olan tepkileri de ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Süryaniler, Millet

The Millet System and the Assyrians in the Ottoman Empire

Öz

After the establishment, while expanding its territory, Ottoman power dominated over variety of non-Muslim society. And the empire must produce new policies for its new subjects. For this reason “The Millet System” helps the ottoman empire establish a relation with its non- Muslim subjects in harmony. This study tries to explain, Assyrians historical development process which lived from 16. Century without part of millet system, under the Ottoman rule. This order is not only consist of the period of Ottoman rule, it is mentioned, primarily, how the Assyrians became Christian, and conflicts between the Roman state, and then where Assyrians stand for during the period of differentiation in Christianity. Assyrians met the Islamic rule during the period of caliph Omar, after this time they live freely their religion rituals and their traditions. In the last part of study, there was mentioned, problems with Armenians patriarchate, which Assyrians were subjected, and how Ottoman Empire deal with problems and how the Assyrians relations with state.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Assyrians, Nation System, Armenian Patriarchate, Non-Muslim Subjects

Kaynakça

• ASLAN, T. (2010) “Osmanlı Devleti’nin Siyasi ve İdari Tarihinde Adalet ve Musavat Meselesi”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı 21, Temmuz – Ağustos – Eylül, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, http://www.akademikbakis.org/
• BAYBURT, D. (2010) “Milli Mücadele Döneminde Süryaniler”, Akademik Bakış Dergisi, Cilt 3 Sayı 6, s.45-72.
• BOZKURT, G. (1996) Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukukî Durumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• ÇELİK, M. (1996) Ortadoğu Mozaiği Süryaniler Nasturiler, Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Yayınları, Sayı 4, Elazığ.
• ÇELİK, M. (2002) “Tarihte Türk Süryani İlişkileri”, Yeni Türkiye, Sayı 44 (Türkoloji ve Türk Tarihi Araştırmaları Özel Sayısı), Mart- Nisan, Ankara.
• DEMİRAĞ, Y. (2002) “Osmanlı İmparatorluğu’nda Yaşayan Azınlıkların Sosyal ve Ekonomik Durumları”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı 13, ss. 15-33.
• EROL, S. (2011) “Doğu Süryani Kilisesi Tarihi Çerçevesinde İran AsuriKeldanilerine Genel Bir Bakış”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 16, ss.129-137.
• ERYILMAZ, B. (1996) Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslim Tebaanın Yönetimi, Risale Yayınları, İstanbul.
• FINDLEY, V., Carter, (2011) Modern Türkiye Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.
• KENANOĞLU, M. Macit, (2004) Osmanlı Sistemi Mit ve Gerçek, Klasik Yayınları, İstanbul.
• KÜÇÜK, G. Z. (2008) Mardin ve Çevresinde Süryaniler, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• METİN, E. (1999) “Güzel ve Hain Dost, HETO”, Süryani Edebiyat Dergisi, Yıl. 1, Sayı. 1, İstanbul.
• SEYFELİ, C. (2005a) “Osmanlı Devlet Salnamelerinde Süryaniler (1847-1918)”, Süryaniler ve Süryanilik I, (Hazırlayanlar: Ahmet Taşğın, Eyüp Tanrıverdi, Canan Seyfeli), Orient Yayınları, Ankara.
• SEYFELİ, C. (2005) “Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslimlerin İdari Yapısı: Ermeniler Örneği”, Milel ve Nihal Dergisi, Yıl. 2, Sayı. 2, İstanbul, ss.124-156.
• ŞİMŞEK, M. (2005) “Süryani Kadim Ortodoks Kiliseli Patrikhane Nizamnamesi”, SBARD, Sayı. 6, ss.725 - 742.
• ÖZCOŞAR, İ. (2006) 19. yüzyılda Mardin Süryanileri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı Doktora Tezi, Kayseri.
• TÜRKÖNE, M. (1995) Osmanlı Modernleşmesinin Kökenleri, Yeni Şafak Yayınları, İstanbul.