“Çılgın Kalabalıktan Uzak”ta: Kullanıcı Olmayanların Sosyal Medyaya Bakışları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 163 - 188, 15.04.2021

İbrahim Hakan Dönmez Feyyaz Fırat Hasan Yurdakul

https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.862186

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma; günümüzde sayıları gittikçe azalmakta olan, bilinçli şekilde sosyal medyadan uzak durmayı tercih etmiş bireylere odaklanmaktadır. Çalışmanın amacı, sosyal medya kullanıcısı olmayanların gözüyle sosyal medyayı farklı bir açıdan değerlendirmek ve sosyal medyasız yaşam deneyiminin günümüzdeki durumunu anlamaya çalışmaktır. Sosyal medya kullanımının insan hayatının merkezine yerleşmiş olmasının birey ve toplum üzerindeki etkileri daha çok kullanıcılar üzerinden pek çok bilimsel araştırmaya konu olmaktadır. Bu çalışma dışarıda kalmayı tercih edenler üzerinden gerçekleştirildiği için çoğunluğu oluşturan diğer çalışmalardan ayrılmaktadır. Çalışma nitel araştırma yönteminin veri toplama tekniklerinden birisi olan derinlemesine görüşme yoluyla gerçekleştirilmiş ve elde edilen veriler tematik ve betimsel analiz yoluyla çözümlenmiştir. Çalışmaya dâhil edilen katılımcılar; eğitimli ve sosyoekonomik açıdan sosyal medya kullanabilme olanaklarına sahip olmasına rağmen hiç kullanmamış ya da daha önce kullanmış ama daha sonra tamamen terk etmiş kişilerdir. Toplam 9 katılımcıyla yapılan görüşme sonucunda katılımcıların; sosyal medyaya ilişkin algıları, sosyal medya kullanıcılarıyla ilgili gözlemleri, kendilerini konumlandırdıkları yer ve davranış boyutuna ulaşacak düzeyde içselleştirdikleri uzakta durma gerekçeleri ile ilgili elde edilen veriler kodlanarak temalara ayrılmış ve gruplandırılmıştır. Buna göre; katılımcıları sosyal medyadan uzak durmaya iten 4 temel neden olarak bağımlılık yapması, mahremiyet ve güvenliği tehdit etmesi, ilişkileri yapaylaştırması ve tu􀇅ketim nesnesine do􀇅nu􀇅ştu􀇅rme riski dile getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Yeni Medya, Dijitalleşme, Mahremiyet, Tüketim

Far from the Madding Crowd: An Analysis of Non-Users' Views over Social Media

Öz

This study focuses on individuals whose numbers are decreasing and who have consciously preferred to stay away from social media. The aim of the study is to evaluate social media from a different perspective from the eyes of non-social media users and try to understand the current situation of life without social media. The effects of the use of social media in the center of human life on individuals and society are the subject of many scientific studies, mostly through users. Since this study is carried out on those who prefer to be excluded, it differs from other studies that make up the majority. The study was carried out through in-depth interviews, one of the data collection techniques of the qualitative research method, and the data obtained were analyzed through thematic and descriptive analysis. Although the participants were educated and had the opportunity to use social media in terms of socio-economic terms, the participants were those who never used or used it before, but then abandoned it completely. As a result of the interviews with a total of 9 participants, the data obtained regarding their perceptions of social media, their observations about social media users, the place where they position themselves and the reasons for staying away to the extent of their behavior were coded and divided into themes and grouped. Accordingly, the 4 main reasons that push the participants to stay away from social media are stated as addiction, threatening privacy and security, artificializing relationships and risk of turning them into consumption objects.

Anahtar Kelimeler

Social Media, New Media, Digitalization, Privacy, Consumption

Kaynakça

• Agadullina, E., Lovakov, A., & Kiselnikova, N. (2020). Does Quitting Social Networks Change Feelings of Loneliness Among Freshmen? An Experimental Study. Journal of Applied Research in Higher Education.
• Baker, R. K., & White, K. M. (2010). In Their Own Words: Why Teenagers Don’t Use Social Networking Sites. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 14(6), 395-398.
• Bauchspies, W., Croissant, J., & Restiuo, S. (2019). Bilim, Teknoloji ve Toplum (B. Kuryel, Ü. Tatlıcan, & B. Balkız, Çev.). Phoenix Yay.
• Bauman, Z. (2018). Retropya (A. Karatay, Çev.). Sel Yayıncılık.
• Bauman, Z., & Lyon, D. (2018). Akışkan Gözetim (3.Baskı). Ayrıntı Yayınları.
• Baumer, E. P. S., Adams, P., Khovanskaya, V. D., Liao, T. C., Smith, M. E., Schwanda Sosik, V., & Williams, K. (2013). Limiting, Leaving, and (re)lapsing: An Exploration of Facebook Non-Use Ractices and Experiences. Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems, 3257–3266. Paris, France: Association for Computing Machinery.
• Bayraktutan, G. (2018). Sunuş-Tavır, Merak, Araç: Doğru Yol Boyunca Yürümek. İçinde M. Binark (Ed.), Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri (3. Basım, ss. 13-19). Schola Ayrıntı Yayınları.
• Beer, D. (2019). The Comforts and Discomforts of Connection", The Quirks of DigitalCulture, Emerald Publishing Limited. İçinde TheQuirks of Digital Culture (ss. 55-79). Emerald Publishing Limited.
• Borges, J. L. (2018). Kum Kitabı (E. Canpolat, Çev.). İletişim Yayınları.
• Bruno, S. F. (2017). Digitization, Measurement and the Unmeasurable. CESifo Working Paper, (No. 6783).
• Bullinger, C., & Vie, S. (2018). After a Decade of Social Media: Abstaıners And Ex-Users. İçinde W. Douglas & S. Vie (Ed.), Social Writing/social Media: Publics, Presentations, and Pedagogies Perspectives on writing (ss. 69-89). Colorado: University Press of Colorado.
• Castells, M. (2007). Communication, Power and Counter-power in the Network Society. International Journal of Communication, (1), 238-266.
• Castells, M. (2008). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür Kimliğin Gücü (2. Baskı, C. 1–İkinci Cilt). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Chang, C. W., & Heo, J. (2014). Visiting theories that predict college students’ self-disclosure on Facebook. Computers in Human Behavior, 30(1), 79-86.
• Demirel, S. (2018). Dijital Teknoloji Aracılığıyla Çocuk Özneleşmesinin Olanakları. Doğubatı Düşünce Dergisi-Dijtal Çağ, (86), 13-39.
• Feenberg, A. (2010). Eleştirel Teknoloji Teorisi. İçinde G. Ruivenkamp, J. Jongerden, & M. Öztürk (Ed.), & C. Atay (Çev.), Teknoloji ve Toplum: Yıkıcı Bir Direniş ve Yeniden Yapılanma (ss. 23-47). Kalkedon Yayınları.
• Fuchs, C. (2018). Google Kapitalizmi. İçinde F. Aydoğan (Ed.), & Ç. Çavuşoğlu (Çev.), Yeni Medya Kuramları (ss. 71-83). Der Yayınları.
• Gazzley, A., & Rosen, L. (2019). Dağınık Zihin Yüksek Teknoloji Dünyasında Kadim Beyinler (A. Babacan, Çev.). Metis Yayınları.
• Han Chul, B. (2020). Şeffaflık Toplumu (H. Barışcan, Çev.). Metis Yayınları.
• Handa, M., & Ahuja, P. (2020). Disconnect to Detox: A study of Smartphone Addiction Among Young Adults in India. Young Consumers, ahead-of-print (ahead-of-print).
• Hardy, T. (1984). Çılgın Kalabalıktan Uzak (N. Yeğinobalı, Çev.). Can Yayınlar.
• Hartley, P. (2014). Kişilerarası İletişim (2.Baskı; Ü. Doğanay, M. Aktaş Yamanoğlu, B. Şimşek, P. Özdemir, H. Karasalan Şanlı, & İ. Özdemir Taştan, Çev.). İmge Kitapevi.
• Karppi, T. (2011). Digital Suicide and the Biopolitics of Leaving Facebook. TRANSFORMATIONS Journal of Media & Culture, 20, 1-18. Kayıhan, B. (2018). An Analysis of Marx’s Legacy in the Field of Communication Studies. tripleC, 12(2), 628-238.
• Lee, Y. (2017). Exploring the Role of Escapism in the DSM-V Criteria for Internet Gaming Disorder: A Meta-analytic Investigation. University at Albany. Department of Social Welfare.
• Lepik, K., & Murumaa-Mengel, M. (2019). Students on a Social Media ‘Detox’: Disrupting the Everyday Practices of Social Media Use. İçinde S. Kurbanoğlu, S. Spiranec, Ü. Yurdagül, J. Boustany, E. Grassian, D. Mizrachi, & L. Roy (Ed.), Infomation Literacy in Everyday Life (ss. 60-69). Springer.
• Leung, L. (2008). Linking Psychological Attributes To Addiction And İmproperuse Of The Mobile Phone Among Adolescents İn Hong Kong. Journal of Children and Media, 2(2), 93-113.
• Lyon, D. (2018). Gözetlenen Toplum Günlük Hayatı Kontrol Etmek (G. Soykan, Çev.). Kalkedon Yayınları.
• Marlatt, G. A., Baer, J. S., Donovan, D. M., & Kivlahan, D. R. (1988). Addictive Behaviors: Etiology and Treatment. Annual Review of Psychology, 39, 223-252.
• Milberry, K. (2010). Wiki Tarzı: Değişim Tasarlamak, Demokrasi Uygulamak. İçinde C. Atay, G. Ruivenkamp, J. Jongerden, & M. Öztürk (Çev.), Teknoloji ve Toplum Yıkıcı Bir Direniş ve Yeniden Yapılanma (ss. 47-81). Kalkedon Yayınları.
• Pettman, D. (2017). Sonsuz Dikkat Dağınıklığı Gündelik Yaşamda Sosyal Medyaya Odaklanmak (Y. Çetin, Çev.). Sel Yayıncılık.
• Postman, N. (2016). Televizyon: Öldüren Eğlence (6.Basım; O. Akınhay, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Przybylski, A. K., Murayama, K., DeHaan, C. R., & Gladwell, V. (2013). Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out. Computers in Human Behavior, 29(4), 1841-1848.
• Schoenebeck, S. Y. (2014, Nisan 26). Giving up Twitter for Lent: How and Why We Take Breaks from Social Media. 773–782. Toronto, Ontario, Canada: Association for Computing Machinery.
• Syvertsen, T., & Svertsen, T. (2020). Managing the Problem Disconnection and Detox. İçinde Digital Detox: The Politics of Disconnecting (ss. 73-97). Emerald Publishing Limited,.
• Tekin, H. H., & Tekin, H. (2006). Nitel Araştırma Yönteminin Bir Veri Toplama Tekniği Olarak Derinlemesine Görüşme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(13), 101-118.
• Tromholt, M. (2016). The Facebook Experiment: Quitting Facebook Leads to Higher Levels of Well-Being. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 19(11), 661-666.
• Turan, Z., Tinmaz, H., & Goktas, Y. (2013). The Reasons for Non-Use of Social Networking Websites by University Students. Comunicar, 21(41), 137-145.
• Uiroga, R. Q. (2017). Borges ve Bellek (F. B. Aydar, Çev.). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Virilio, P. (2003). Enformasyon Bombası (K. Şahin, Çev.). Metis Yayınları.
• Wayne, M. (2015). Marksizm ve Medya Araştırmaları Anahtar Kavramlar, Çağdaş Eğilimler (B. Cezar, Çev.). Yordam Kitap.
• Whiting, A., & Williams, D. (2013). Why People Use Social Media: A Uses and Gratifications Approach. Qualitative Market Research, 16(4), 362-369.
• Wyatt, S. M. E. (2003). Non-users also matter: The construction of users and non-users of the Internet. Geliş tarihi gönderen https://dare.uva.nl/search?identifier=9fc15327-9657-4e65-9af3-b5def673f4e9