Kusayr Amra Sarayı Fresklerinde Zanaatkâr Sahneleri

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 1, 48 - 72, 15.04.2022

Saja Aldeırı

https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.1052425

Öz

Kusayr Amra Sarayı süslemelerinin çoğunluğunu fresk tekniğindeki süslemeler oluşturmaktadır. İnsan figürlerine bol miktarda yer verilen sahnelerin bir kısmını rakkaseler, müzisyenler ve güreşçiler oluşturmaktadır. Bu konuların yanı sıra hamam sahnelerine ve çok sayıda çeşitli dekoratif temalara rastlanmaktadır. Bu fresklerin Emevi şehzadelerinin faaliyetlerini ve hobilerini betimlediği düşünülmektedir. Bu çalışmada, Kusayr Amra Sarayı’ndaki sanatçı ve zanaatkâr tasvirleri ele alınmıştır. Söz konusu tasvirler Restorasyon Salonun doğu tavanında yer almaktadır. Tavan fresk süslemesi, dört sıra halinde sekiz eşit kare şeklinde çerçevelenmiş, otuz iki panelden oluşmaktadır. Bu freskler, inşaat işleri ile ilgili marangozluk, demircilik, taş kesme ve harç hazırlama gibi farklı işleri tasvir etmektedir. Çalışmada, fresklerin önemi, iyonik kaynakları ve tarzı detaylı bir şekilde araştırılmıştır. İşçilerin tasviri, Erken Dönem İslam Sanatı tarihinde benzersiz bir olgudur ve Kusayr Amra’da bulunan temaların bir bölümünü oluşturmaktadır. Makalede Kusayr Amra’daki farklı zanaatkâr fresklerinin betimlemeleri yapılmış ve bu fresklerin sarayın diğer odalarında yer alan süslemelerle olan ilişkisi açıklanmaya çalışılmıştır. Bu freskler genel manada Halife'yi öven bir nitelik taşımaktadır. Bu halifenin ise Velid bin Yezid olması muhtemeldir.

Anahtar Kelimeler

Emevi sarayları, Kaysaru Amra, freskler, el sanatları ve inşaat, Bizans el yazmaları.

Craftsman Scenes in the Quseyr Amra Palace Frescoes

Öz

The majority of the ornaments of the Qusayr Amra Palace are ornaments in the fresco technique. Dancers, musicians, and wrestlers constitute some of the scenes where human figures are abundant. In addition to these subjects, bath scenes and a large number of various decorative themes are encountered. These frescoes are thought to depict the activities and hobbies of the Umayyad princes. In this study, the depictions of artists and artisans in Qusayr Amra are discussed. The depictions in question are located on the eastern ceiling of the Reception Hall. The ceiling fresco decoration consists of thirty-two panels framed in four rows of eight equal squares. These frescoes depict different jobs related to construction work, such as carpentry, blacksmithing, stone cutting, and mortar preparation. In the study, the importance, ionic sources, and style of the frescoes were investigated in detail. The depiction of workers is a unique phenomenon in the history of early Islamic art and forms part of the themes found in Qusayr Amra. In the article, the different artisanal frescoes in Qusayr Amra were described and the relationship of these frescoes with the decorations in the other rooms of the palace was tried to be explained. These frescoes are generally praising the Caliph. This caliph is likely to be Walid bin Yazid.

Anahtar Kelimeler

Umayyad palaces, Qaysar Amra, frescoes, handicrafts and construction, Byzantine manuscripts.

Kaynakça

• Almagro, M. (1975) Qusayr 'Amra: Residencia y baños omeyas en el desierto de Jordania, Madrid.
• Brunschvig. R (1962). Métiers vils en Islam.Studia Islamica. 16, Brill.
• Creswell, K.A.C. (1969). Early Muslim Architecture (Vol. II). Oxford: Clarendon Press. 751-905.
• Creswell, K.A.C. (1979). Early Muslem Architecture. 2nd edition, vol 2. Part II, Hacker Art Books, New York.
• Eliade. M. (1969). Le mythe de l'eternel dönüşü. Paris: Gallimard.
• Ettinghausen, R. (1962). Arab Painting, Skira, Macmillan, London.
• Fowden, G (1993). Empire to Commonwealth: Consequences of Monotheism in Late Antiquity (Princeton: Princeton University Press,
• Fowden, G. (2004) Qusayr Amra: Art and the Umayyad Elite in Late Antique Syria. Los Angeles.
• Grabar, O. (1973). The Formation of Islamic Art (rev. ed.). New Haven: Yale University Press.
• Haylat, Mohammad Mahmmoud. (2013). The Artistic Styles of Depicting Living Beings at Qusayr Amra. Yarmourk Üniversitesi. Irbid. Jordan.
• Jaussen, A. & Savignac, R. (1922). Mission Archologique en Arabie, III: Les chateaux Arabes se Qoseir Amra, Haraneh et Tuba, Librarie orientalist, Paris.
• Musil, A. (1902) Kusejr ῾amra und andere Schlösser östlich von Moab. Vienna.
• Rabbat. N. (Spring, 2003). The Dialogic Dimension of Umayyad Art. Anthropology and Aesthetics. No. 43, Islamic Arts.
• Rashdan, W. (2009). Ürdün Haşimi Krallığı'ndaki Emevi sarayları. Kral Suud Üniversitesi.
• Stchoukine. I. (1954) Les Peintures des Manuscrits Timurides. Imprimerie Nationale & Librairie Orientaliste, Paris, Fransa, s. 87
• Şeria. Raed Rizk. (2009). Kuseyir Amra'da zanaatkarların ücretleri. Ürdün Tarih ve Eski Eserler Dergisi. Dosya. 3, sayı. 1, Amman. s. 1-14
• Taragan, H. (2008) Constructing a Visual Rhetoric: Images of Craftsmen and Builders in the Umayyad Palace at Qusayr ‘Amra. Al-Masaq, Cilt. 20, No. 2.
• Vibert-Guigue, C. Bisheh, G. (2007) Les Peinyures De Qusayir Amra Un bain omeyyade dans la badiye jordanienne. Beyruth.
• Vibert-Guigue, C. (1994). Le projet franco-jordanien de releve des peintures de Quseir ‘Amra, Aram, 6.
• Vibert-Guigue. C. (1995). Le releve des peintures de Qusayr ‘Amra, in Studies in the History and Archeology of Jordan, pp. 105–10.
• Ziyadin, Fevzi, (1977). Emevi Kusayru Amra, Eski Eserler Departmanı, Amman.