“Sizler de Unutmayın Beni Türkiye’deki Kardeşlerim": Yeniden Doğmak Dizisi ve Duygu Politikası

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 2, 327 - 345, 15.10.2022

Seçkin Sevim , Bilgen Aydın Sevim

https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.1152589

Öz

Bulgaristan, 1984-1985 kışında Türk azınlığa karşı yürüttüğü asimilasyon politikalarını had safhaya vardırır. Halterci Naim Süleymanoğlu’nun 1986 yılında Türkiye’ye iltica etmesi, Bulgaristan-Türkiye ilişkilerini iyice gerginleştirir. Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT), 1987 yılında Bulgaristan’ın asimilasyon politikalarını konu edinen Yeniden Doğmak dizisini yayınlamaya başlar. Kızlarını geride bırakarak Türkiye’ye göç eden parçalanmış bir ailenin hikâyesini ön plana çıkaran dizi, Türk halkının milliyetçi duygularını harekete geçirerek iki ülke arasında diplomatik bir krize yol açar. Bulgaristan’la yapılan pazarlıklar sonucu, hikâyenin ilham kaynağı olan Aysel Özgür’ün serbest bırakılması karşılığında dizi yayından kaldırılır. Yeniden Doğmak dizisi aracılığıyla yaratılan duygusal atmosfer, Bulgaristan’ın Türk azınlığa karşı yürüttüğü asimilasyon politikalarının hem ulusal hem de uluslararası ölçekte tartışılmasını sağlar. Televizyonun ve dramanın gücünden yararlanarak gerçekleştirilen bu proje, aslında kitlelerin duygularını manipüle eden politik bir etkinliktir. Dönemin Başbakanı Turgut Özal, tüm siyasi kariyeri boyunca iktidarını tıpkı çağdaşları Ronald Reagan ve Margaret Thatcher gibi duygu politikaları ile sürdürmeye çalışmıştır. Bu çalışmanın amacı, Özal’ın Bulgaristan’daki Türk azınlık konusunda yürüttüğü duygu politikasını Yeniden Doğmak dizisi ekseninde incelemektir. Nitel bir perspektifle yürütülen çalışmada, dizinin anlatı analizi gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede, duygulanımsal medya iktidarına ve duygunun ideolojiden çok daha önemli bir rolü olduğuna vurgu yapan Brian Massumi’nin argümanlarından yola çıkılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeniden Doğmak, Duygu Politikası, Turgut Özal, Bulgaristan, Türk Azınlık.

“Don’t Forget Me My Brothers in Turkey”: Yeniden Doğmak Series and Politics of Affect

Öz

Bulgaria brought its assimilation policies against the Turkish minority up to an extreme level in the winter of 1984-1985. Weightlifter Naim Süleymanoğlu's asylum in Turkey in 1986 further strained the relations between Bulgaria and Turkey. The Turkish Radio and Television Corporation (TRT) began broadcasting the TV series Yeniden Doğmak in 1987, which is about Bulgaria's assimilation policies. Bringing to the fore the story of a broken family who immigrated to Turkey by leaving their daughters behind, the series stimulated the nationalist feelings among the Turkish people, which caused a diplomatic crisis between the two countries. As a result of the negotiations with Bulgaria, the series was cancelled in exchange for the release of Aysel Özgür, who is an inspiration to the story. The emotional atmosphere created through the TV series Yeniden Doğmak enabled the assimilation policies of Bulgaria against the Turkish minority to be discussed on both national and international scale. This project realized by using the power of television and drama is actually a political activity that manipulates the emotions of the masses. The Prime Minister of the time, Turgut Özal tried to maintain his power with the politics of affect throughout his political career just like his contemporaries Ronald Reagan and Margaret Thatcher. The aim of this study is to examine Özal's policy of affect regarding the Turkish minority in Bulgaria in the axis of the TV series Yeniden Doğmak. In the study carried out from a qualitative perspective, the narrative analysis of the series was realized. In this framework; the arguments of Brian Massumi, who emphasized the affective media power and the fact that affect plays a much more important role than ideology, are the starting point of view.

Anahtar Kelimeler

Yeniden Doğmak, Politics of Affect, Turgut Özal, Bulgaria, Turkish Minority.

Kaynakça

• Ahmed, Sara. Duyguların Kültürel Politikası. çev. Sultan Komut. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2015.
• “Anavatan Partisi Seçim Reklamı Klibi”. YouTube. Yayın Tarihi 26 Aralık 2020. https://www.youtube.com/watch?v=hcl-reEMFQw
• “1985”. Cumhuriyet Ansiklopedisi 1981-2000. haz. Hasan Ersel, Ahmet Kuyaş, Ahmet Oktay ve Mete Tunçay. 4/133-162. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.
• “1986”. Cumhuriyet Ansiklopedisi 1981-2000. haz. Hasan Ersel, Ahmet Kuyaş, Ahmet Oktay ve Mete Tunçay. 4/163-192. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.
• “1987”. Cumhuriyet Ansiklopedisi 1981-2000. haz. Hasan Ersel, Ahmet Kuyaş, Ahmet Oktay ve Mete Tunçay. 4/193-230. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.
• “1989”. Cumhuriyet Ansiklopedisi 1981-2000. haz. Hasan Ersel, Ahmet Kuyaş, Ahmet Oktay ve Mete Tunçay. 4/271-298. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2005.
• Birand, Mehmet Ali ve Soner Yalçın. The Özal: Bir Davanın Öyküsü. İstanbul: Doğan Kitapçılık, 2003.
• Çokum, Sevinç. “‘Roman Size Her Türlü İmkânı Açar’”. (Görüşmeci: Ümran Avcı, Yazılı Metin, Görüşme 15 Nisan 2013). https://www.haberturk.com/kultursanat/haber/836078-roman-size-her-turlu-imkani-acar
• Demirhan, Hasan. “Bulgaristan Türklerine Uygulanan Zorla İsim Değiştirme Kampanyası ve Türk Basını (Aralık 1984-Mart 1985)”. RumeliDE Journal of Language and Literature Studies 17 (2019a), 252-272. DOI: 10.29000/rumelide.656753
• Demirhan, Hasan. “Sözlü Anlatımlarla 1984-1989 Yılları Arasında Bulgaristan’da Türklere Uygulanan Asimilasyon Politikaları”. RumeliDE Journal of Language and Literature Studies 16 (2019b), 322-342. DOI: 10.29000/rumelide.580578
• Fisher, Walter R. “Narration as a Human Communication Paradigm: The Case of Public Moral Argument”. Communication Monographs 1 (1984), 1-22. https://doi.org/10.1080/03637758409390180
• Glesne, Corrine. “Öykünüzü Keşfetmek: Veri Analizi”. Nitel Araştırmaya Giriş. çev. Ali Ersoy. çev. edit. Ali Ersoy ve Pelin Yalçınoğlu. 255-300. İstanbul: Anı Yayıncılık, 2020.
• Hacısalihoğlu, Neriman Ersoy ve Mehmet Hacısalihoğlu. “Giriş”. 89 Göçü: Bulgaristan’da 1984-1989 Azınlık Politikaları ve Türkiye’ye Zorunlu Göç. ed. Neriman Ersoy Hacısalihoğlu ve Mehmet Hacısalihoğlu. 11-28. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Yayınları, 2012.
• İnginar, Ayşegül. Bulgaristan’dan Türk Göçü (1985-1989), İstanbul: Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi. 2010. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Kumcu, Ercan ve Şevket Pamuk. “70 Cent’e Muhtacız”. Artık Herkes Milyoner: Hürriyet Sayfalarından Ekonominin 50 Yılı. haz. Ercan Kumcu ve Şevket Pamuk. 88-91. İstanbul: Doğan Kitap, 2001.
• Kurtuluş, Gülbahar. Bulgaristan Türklerinin Göç Hikâyeleri: Bir Sözlü Tarih Denemesi. Ankara: Karakum Yayınevi, 2019.
• Massumi, Brian. Politics of Affect. Cambridge & Malden: Polity Press, 2015.
• Massumi, Brian. Duygu Politikası. çev. Hakan Erdoğan. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2019.
• Milliyet Aktüalite. “Aysel Özgür Geldi” (1 Ocak 1988).
• Milliyet. “Bulgarlar Türk Kadınlarını Kısırlaştırıyor” (25 Şubat 1985).
• “Naim Süleymanoğlu’nun Kaçış Hikâyesi”. YouTube. Yayın Tarihi 6 Aralık 2019. https://www.youtube.com/watch?v=qUzlawT6JcQ
• “Naim Süleymanoğlu-Turgut Özal”. YouTube. Yayın Tarihi 12 Ağustos 2020. https://www.youtube.com/watch?v=Nrph0yfJgHg
• Onedio. “Gerçek Bir Trajedi”. Erişim 17 Mayıs 2022. https://onedio.com/haber/gercek-bir-trajedi-turgut-ozal-in-manevi-kizi-ayselin-bulgaristan-dan-turkiye-ye-olan-zorlu-gelis-hikayesi-976551
• Öniş, Ziya. “Turgut Özal and His Economic Legacy: Turkish Neo-Liberalism in Critical Perspective”. Middle Eastern Studies 4 (2004). 1-35. https://www.jstor.org/stable/4289930
• “Rahmetli Turgut Özal”. YouTube. Yayın Tarihi 20 Temmuz 2022. https://www.youtube.com/watch?v=sZaMJ9cp394
• Reddy, William M. The Navigation of Feeling: A Framework for the History of Emotions. Cambridge, New York, Port Melbourne, Madrid and Cape Town: Cambridge University Press, 2004.
• “Ronald Reagan Tv Ad”. YouTube. Yayın Tarihi 5 Mayıs 2022. https://www.youtube.com/watch?v=EU-IBF8nwSY
• Rosenwein, Barbara H. ve Riccardo Cristiani. Duygular Tarihi Nedir?. çev. Kemal Özdil. İstanbul: Islık Yayınları, 2019.
• SÇ. “Dizi Film Senaryoları”. Erişim 17 Mayıs 2022. http://www.sevinccokum.info/?page_id=440
• Seden, Osman F. Yeniden Doğmak 1. Bölüm, (TV Dizisi, 1987). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=9swlONlR19s
• Seden, Osman F. Yeniden Doğmak 2. Bölüm, (TV Dizisi, 1987). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=UBkFwSOkd2Y
• Seden, Osman F. Yeniden Doğmak 3. Bölüm, (TV Dizisi, 1987). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=IbgMag6nMGA
• Seden, Osman F. Yeniden Doğmak 4. Bölüm, (TV Dizisi, 1987). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=VdR9M4CJJnM
• Sezer, Kemal. Ege Ernart: Bir “Öncü Reklamcı” ve Sıradışı Yaşamı. İstanbul: Reklamcılık Vakfı Yayınları, 2003.
• Şimşir, Bilâl N. Bulgaristan Türkleri. İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1986.
• Tercüman. “Aysel Olayı Tercüman’ın Eseridir” (2 Ocak 1988).
• Tercüman. “Türkler Zehirli İğnelerle Öldürülüyor” (4 Nisan 1986).
• Tercüman. “Yüzlerce Türk İntihar Etti” (10 Şubat 1985).
• Thatcher, Margaret. "No such thing as society” (Interviewer: Douglas Keay, Transcript, Interview 23 September 1987). Woman's Own. https://www.margaretthatcher.org/document/106689
• Yetkin, Barış. Bir Siyasal İletişim Tarzı Olarak Popülizm: Turgut Özal’ın “İcraatın İçinden” ve Recep Tayyip Erdoğan’ın “Ulusa Sesleniş” Konuşmalarının Karşılaştırmalı İncelemesi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Yılmaz, Rüştü. Jivkov Döneminde Bulgaristan Türkleri ve Türkiye’ye Göç Olayı (Türk Basınına Göre), Ankara: Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Zürcher, Erik Jan. Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. çev. Yasemin Saner Gönen. İstanbul: İletişim Yayınları, 1995