Gotik, Rönesans ve Barok Dönem Resim Sanatının Heykel ve Mimari Disiplinleriyle Etkileşiminin Sanat eserleri odağında incelenmesi

Yıl 2024, Sayı: 21, 127 - 150, 30.04.2024

Kani Ülger

Öz

Resim sanatı tarihsel süreçte, gözlemlenen üç boyutlu doğanın iki boyutlu esere yansıtılmasıyla her dönem ilgili olmuştur. Bu süreçte resim sanatı, heykel sanatının hacimsel biçime yönelmedeki sunumundan etkilenmiştir. Resim sanatı ve heykel sanatı, bu bağlamda ayrıca, mimari sanattan da etkilenmiştir. Resim sanatının bu türden etkileşimi en çok Gotik, Rönesans ve Barok dönemlerinde gözlemlenmiştir. Bu araştırmanın ilk sorusu şöyledir: “Resim sanatı, Gotik dönemden Barok döneme kadarki süreçte heykel ve mimari sanat disiplinlerinden nasıl etkilenmiştir?” İkinci sorusu ise: “Resim, heykel ve mimari sanat disiplinlerin birbirleriyle etkileşimi Gotik, Rönesans ve Barok dönemleri açısından, en çok hangi dönemde, hangi disiplinler arasında olmuştur?” Bu çalışma nitel araştırma yönteminde gerçekleştirilmiştir. Araştırma konusuyla ilgili belgeler içerik analiziyle incelenmiştir. Araştırmada, Gotik dönemden Barok döneme resim ve heykel sanatının mimari sanat ile etkileşimde olduğu, bu etkileşimin resim sanatında nitelik açısından hacim, biçim ve uzam özellikleri üzerinde yoğunlaştığı bulgusuna ulaşılmıştır. Resim sanatının heykel sanatına kıyasla, mimari sanattan daha çok etkilendiği, bu etkileşimin en yoğun biçimde Gotik ve Rönesans dönemlerinde olduğu ortaya konulmuştur. Araştırma sonucunda Gotik, Rönesans ve Barok dönemlerinde, resim sanat eserleri odağında yapılan incelemede, sanat disiplinler arası etkileşimin mimarlıktan, heykel ve resim sanatına doğru tek yönlü olduğu, bu türden etkileşimin nitelik olarak resim sanatında hacim, biçim ve uzam özellikleri üzerinde gerçekleştiği ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gotik, Rönesans, Barok, Resim sanatı, Heykel sanatı.

Etik Beyan

Bu araştırma, insanla çalışma gerektirmemesinden dolayı, etik kurul izni gerektiren araştırma kapsamında olmadığını beyan ederim.

Destekleyen Kurum

Yok

Kaynakça

• Alp, S. (2020). Boşluk, Form ve Malzeme Çerçevesinde Heykelde Mimari, Mimaride Heykel Eğilimleri. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 6 (2), 86-99. Doi: 10.22252/ijca.776817
• Akat, B. (2019). “Maniyerizm (Üslupçuluk) Sanat Akımı ve Sanatçıları” https://www.tarihlisanat.com/maniyerizm-sanat-akimi-sanatcilari/ Erişim tarihi: 07.04.2021.
• Akengin, G. (2012). Sanat Dalları Arasında Etkileşim ve Dil. Karadeniz Araştırmaları, Sayı 33, 139-146.
• Arda, Z., Şahin, H. ve Büyükkol, S. (2013). İlkçağdan Modernizme; Bilim, Sanat ve Felsefe Buluşmaları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 136-144.
• Atalay, N. (2019). Mekânı Temel Alan Mimari ile Kütleyi Esas Alan Heykel Sanatının Etkileşimi. İdil, 8(55), 359-379. Doi: 10.7816/idil-08-55-10
• Balcı, A. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma. (13.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Bell, J. (2009). Sanatın yeni tarihi, (Çev. U. C. Ünlü, N. İleri ve R. Gürtuna). İstanbul: NTV Yayınları.
• Bornovalı, S., Kolay, İ. (2009). Mimarlık ve Resim Bütünlüğü Açısından Kariye Örneği. İTÜDERGİSİ/a, 8(2), 51-56. Erdoğan, E., Gönenç Sorguç, A. (2011). Hesaplamalı Modeller Aracılığıyla Mimari ve Doğal Biçim Türetim İlkelerini İlişkilendirmek. METU JFA, 28(2), 269-281. Doi: 10.4305/METU.JFA.2011/2.15
• Ersoy, A. (2016). Sanat Kavramlarına Giriş, (1. Baskı). İstanbul: Hayalperest yayınevi.
• Faure, E. (1979). Rönesans Sanatı (Çev. B. Onaran). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ghanim, H.A., Alkhafaji, F. I. R. (2021). Aesthetic And Intellectual Features of Baroque Art, PJAEE, 18(8), 623-637.
• Gombrich, E. H. (2004). Sanat’ın Öyküsü, (Çev. E. Erduran ve Ö. Erduran). İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Gökcan, F. S. (2010). Gülşehir Karşı Kilise (St. Jean Kilisesi) İkonografisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Gökova, H. (2018). Ön-Rönesans dönemi resim sanatının özellikleri ve temsile dönük çağdaş resim sanatı üzerindeki etkileri. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, (20). 97-109. Doi: 10.17484/yedi.419344
• İpşiroğlu, N. (2010). Görsel Sanatlarda Alımlama ve Sanatlararası Etkileşim. (1. Baskı). İstanbul: Hayalbaz Kitap. Karacan, N. (2013). Tarihsel Süreç İçinde Heykel Formu. Sanat ve Tasarım Dergisi, 4(4) , 17-32.
• Kara, E. (2018a). 16. Yüzyıl Venedik Sanatında Mimari Mekân ve Resim İlişkisi. Sanat Dergisi, (31), 69-79.
• Kara, E. (2018b). Caravaggio’nun Contarelli Şapel Resimlerinin Mimari Mekânla İlişkisi. Journal of Arts, 1(3), 1-8. https://doi.org/10.31566/arts.2018345688
• Karaaslan, Y. D. S. (2005). Heykel ve Mekân. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 289-295.
• Kurtaslan, B. Ö. (2005). Açık Alanlarda Heykel-Çevre İlişkisi ve Tasarımı. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(18), 193-222.
• Labno, J. (2012). Rönesans. (Çev. E. Dastarlı), (Ed. N. A. Özdemir). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Lesso, R. (2023). "Renaissance vs. Baroque: What Are the Differences?" https://www.thecollector.com/renaissance-vs-baroque-what-are-the-differences/ Erişim tarihi: 08.02.2023. Nauert, C. G. (2011). Avrupa’da Hümanizma ve Rönesans Kültürü, (1. Baskı). (Çev. B. Tırnakçı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Ormiston, R. (2013). Leonardo da Vinci, (Çev. M.B. Albayrak), (Ed. C. Özdemir). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Önal, G. K. (2011). Yaratıcılık ve Kültürel Bağlamda Mimari Tasarım Süreci. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 16 (1). 155-162.
• Özkul, T. (2019). Disiplinlerarası Süreç Bağlamında Çağdaş Heykel Sanatının Plastik Dil Olarak Kullanılması. Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi, 6(2), 60-72. Doi: 10.30804/cesmicihan.6448372
• Özkul, D. T. (2020). Heykel Sanatına Disiplinler Arası Bir Yaklaşım. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(4), 1905-1919
• Özsoy, V., Mamur, N. (2019). Görsel Sanatlar Öğrenme ve Öğretim Yaklaşımları, (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Read, H. (2014). Sanatın anlamı, (1. Baskı). (Cev. N. Asgari). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Samsun, M. (2017). Heykel sanatında “Mekân” Problemi. İdil, 6(32), 1283-1298. Doi: 10.7816/idil-06-32-08.
• San, İ. (2003). Sanat ve Eğitim, (3. Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Soysaldı, A. (2018). Kültür, Sanat ve Beşeriyet İlişkisi. Sanat ve Tasarım Dergisi, (22), 305-315
• Söğüt, B., Duman Ercan, Y. (2011). Raffaello Santı’nın “The fire in the Borgo” Adlı Freskinde Betimlenen Mimari Unsurlar Üzerine Bir Değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8), 35-45.
• Tansuğ, S. (1983). Karşıtı Aramak. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Trachtenberg, M. (1991). Gothic/Italian "Gothic": Toward a Redefinition. Journal of the Society of Architectural Historians, 50(1), 22-37. Doi: 10.2307/990544
• URL 1: https://tr.wikipedia.org/wiki/Heykel, Erişim Tarihi: 25.08.2022.
• URL 2: https://www.matthiesengallery.com/gothic-early-renaissance, Erişim Tarihi: 08.09.2023.
• URL 3: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 15.10.2022.
• URL 4: https://tr.wikipedia.org/wiki/Donatello, Erişim Tarihi: 14.10.2022.
• URL 5: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 14.10.2022.
• URL 6: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 10.10.2022.
• URL 7: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 10.10.2022.
• URL 8: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 14.10.2022.
• URL 9: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 14.10.2022.
• URL 10: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 14.10.2022.
• URL 11: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 14.10.2022.
• URL 12: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 14.10.2022.
• URL 13: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim tarihi: 15.10.2022.
• URL 14: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 11.10.2022.
• URL 15: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 11.10.2022.
• URL 16: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 11.10.2022.
• URL 17: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 11.10.2022.
• URL 18: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 29.05.2023.
• URL 19: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 11.10.2022.
• URL 20: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 11.10.2022.
• URL 21: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim tarihi: 11.10.2022.
• URL 22: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 13.10.2022.
• URL 23: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 15.10.2022.
• URL 14: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 15.10.2022.
• URL 25: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 15.10.2022.
• URL 26: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 12.10. 2022.
• URL 27: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 15.10.2022.
• URL 28: https://www.wga.hu/index_search.html, Erişim Tarihi: 15.10.2022.
• URL 29: https://www.wga.hu, Erişim Tarihi: 08.12.2023.
• Varlık Şentürk, L. (2012) Analitik Resim Çözümlemeleri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (11.Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldız, Ş. (2015). Gotik Dönem Mimarisi ve Dönem Giysi Tasarımlarına Etkisi. International Journal of Sport Culture and Science, 3(2) , 247-258. Doi: 10.14486/IJSCS386
• Yıldız, S. (2020). Kiliseden camiye Bizans mimarisi. Ankara: İksad Publishing House
• Ziss, A. (2009). Estetik, (2. Baskı). (Çev. Y. Şahan). İstanbul: Hayalbaz Kitap.