Nazi Almanyası işgali altındaki Sırbistan'da komünizm karşıtı kullanılan propaganda posterlerinin göstergebilimsel analizi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 9, 96 - 112, 30.04.2019

Sadık Çalışkan

Öz

Nazi Almanyası, 1941 yılında Yugoslavya'yı işgal ederek Yugoslavya devletinin varlığına son vermiştir. İşgal döneminde Yugoslavya'nın bir parçası olan Sırbistan'da, Nazilerin denetiminde Sırbistan Askeri Yönetim Bölgesi adıyla işgal bölgesi oluşturulmuştur. Nazilerin denetimindeki askeri yönetim, Sırbistan'da yoğun şekilde antikomünist propaganda faaliyetine yönelerek Sırbistan'da Komünizm ideolojisinin etkisini kırmayı ve Sırp halkının Sovyetler Birliği'ne karşı Alman ordularına destek vermesini planlamıştır. Çalışmada Nazi Almanyası'nın Sırbistan'da uyguladığı antikomünist propaganda faaliyetlerinde Komünizm ideolojisini kitlelere ne şekilde sunduğunun açıklanması amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada Naziler tarafından Sırbistan'da kullanılan propaganda posterleri, göstergebilim analiz yöntemi kullanılarak incelemiştir. Elde edilen bulgular kapsamında, Nazilerin propaganda posterleri üzerinden Komünizm ideolojisinin Sırbistan'da terör ve kaos ortamı meydana getirdiğine, bu süreçte Sırp halkının terör ve kaosun önüne geçmesi için Komünizm ideolojisine karşı mücadele içerisine girmesi gerektiğine yönelik mesajları kitlelere verdiği ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nazi Almanyası, Sırbistan, Komünizm, işgal, propaganda

Kaynakça

• All World Wars. http://www.allworldwars.com/Nazi-Collaboration-Posters-1939-1945.html, Erişim Tarihi: 31.01.2020.
• Antic, Ana (2014). Therapeutic Fascism: re-educating Communists in Nazi-occupied Serbia, 1942–44. History of Psychiatry, 25(1), 35-56.
• Antić, Ana (2017). Therapeutic Fascism: Experiencing the Violence of the Nazi New Order in Yugoslavia. The United Kingdom: Oxford University Press.
• Bathrick, David (1994). Inscribing History, Prohibiting and Producing Desire: Fassbinder's Lili Marleen. New German Critique, (63), 35-53.
• Chamedes, Giuliana (2016). The Vatican, Nazi-Fascism, and the Making of Transnational anti-Communism in the 1930s. Journal of Contemporary History, 51(2), 261-290.
• Çakı, Caner, Gazi, Mehmet Ali, & Çakı, Gül (2019). Nazi Almanyası İşgalindeki Polonya'da Propaganda Posterleri Üzerinden Yahudilere Karşı Nefret Söylemi İnşası. Selçuk İletişim, 12(2), 781-812.
• Çakı, Caner, Gülada, Mehmet Ozan, & Çakı, Gül (2019). Balkanlarda Bir Nazi Ordusu: Nazi Propaganda Afişlerinde Hançer Tümeni. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 55-77.
• De Saussure, Ferdinand (2014). Genel Dilbilim Yazıları, Çev. Savaş Kılıç, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Ehret, Ulrike (2007). Understanding the Popular Appeal of Fascism, National Socialism and Soviet Communism: The Revival of Totalitarianism Theory and Political Religion. History Compass, 5(4), 1236-1267.
• Ehrlich, Adam (2006). Between Germany and Poland: Ethnic-cleansing and Politicizationof Ethnicity in Upper Silesia under National Socialism and Communism, 1939–1950. The United States: Indiana University.
• Fischer, Conan (1985). Class Enemies or Class Brothers? Communist-Nazi Relations in Germany 1929-33. European History Quarterly, 15(3), 259-279.
• Fiske, John (2017). İletişim Çalışmalarına Giriş. Çev. Süleyman İrvan. 5. Basım. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Gammon, Carolyn & Hemker, Christiane (2013). Johanna Krause Twice Persecuted: Surviving in Nazi Germany and Communist East Germany. Canada: Wilfrid Laurier Univ. Press.
• Gazi, Mehmet Ali, Çakı, Caner & Gülada, Mehmet Ozan (2018). İkinci Dünya Savaşı'nda Sovyet Kült Lider Propagandasında Vladimir Lenin ve Joseph Stalin'in Sunumu. Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergi, 1(2), 25-42.
• Goebbels, Joseph (2016). Gerçek Yüzüyle Komünizm ve Teori ve Pratikte Bolşevizm, Çev. Zehra Köroğlu. İstanbul: Bilge Karınca Yayınları.
• Greble, Emily (2016). Saraybosna 1941-1945 "Hitler Avrupası'nda Müslümanlar. Hıristiyanlar ve Yahudiler", Çev., Ebru Sürmeli, İstanbul: Tarihçi Kitapevi.
• Gülada, Mehmet Ozan & Çakı, Caner (2019). İkinci Dünya Savaşı'nda Sovyet Partizanlara Yönelik Hazırlanan Propaganda Posterleri Üzerine İnceleme. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 2-17.
• Hart, Basil Liddell (2015). İkinci Dünya Savaşı Tarihi. Çev. Kerim Bağrıaçık. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Holian, Anna (2011). Between National Socialism and Soviet Communism: Displaced Persons in Postwar Germany. The United States: University of Michigan Press.
• Keegan, John (2016). İkinci Dünya Savaşı, Çev. Samet Öksüz, İstanbul: Say Yayınları.
• Kenez, Peter (2006). Hungary from the Nazis to the Soviets: the Establishment of the Communist Regime in Hungary, 1944-1948. The United Kingdom: Cambridge University Press.
• Maier, Hans (2006). Political Religions and their Images: Soviet Communism, Italian Fascism and German National Socialism. Totalitarian Movements and Political Religions, 7(3), 267-281.
• Motadel, David (2015). İslam ve Naziler. Çev. Ahmet Fethi Yıldırım, İstanbul: Alfa Yay.
• Ramet, P. Sabrina (2011). Serbia and the Serbs in World War Two. Germany: Springer.
• Rifat, Mehmet (2013). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü: Kavramlar, Yöntemler, Kuramcılar, Okullar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sandford, W. Gregory (2017). From Hitler to Ulbricht: The Communist Reconstruction of East Germany, 1945-1946. The United States: Princeton University Press.
• Sert, M. Sami (2012). Hitler'in Müslüman Askerleri. İstanbul: Bilge Karınca Yayınları.
• Siebel-Achenbach, Sebastian (1994). Lower Silesia From Nazi Germany to Communist Poland 1942-49. Germany: Springer. Strehle, Stephen (2017). The Dark Side of Church/State Separation: The French Revolution, Nazi Germany, and International Communism. The United Kingdom: Routledge.
• Tanyeri Mazıcı, Emel & Çakı, Caner (2018). Adolf Hitler’in Korku Çekiciliği Bağlamında Kamu Spotu Reklamlarında Kullanımı. Erciyes İletişim Dergisi, 5(3), 290-306.
• USHMM (2020). "Büyük Antimasonik Sergi", https:// collections. ushmm. org/ search/ catalog/ irn542644, Erişim Tarihi: 31.01.2020.
• Waddington, L. Lorna (2007). The Anti-Komintern and Nazi anti-Bolshevik Propaganda in the 1930s. Journal of Contemporary History, 42(4), 573-594.
• Ward, J. James (1981). “Smash the Fascists…” German Communist Efforts to Counter the Nazis, 1930–31. Central European History, 14(1), 30-62.
• Zakić, Mirna (2017). Ethnic Germans and National Socialism in Yugoslavia in World War II. The United Kingdom: Cambridge University Press.