Nefret Söyleminin Twitter’da Görünümü: Altındağ Olayları

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 18, 87 - 101, 31.10.2024

Ahin Aslan , Rengim Sine Nazlı

Öz

Yeni iletişim ortamlarından biri olan Twitter’da dolaşıma sokulan nefret söylemi ve nefreti tetikleyen söylemler, hızla yayılmaktadır. Bu bağlamda çalışmada, Twitter’da nefret içerikli gönderilerin hangi söylemsel pratiklerle ortaya konulduğunun belirlenmesi amaçlanmış ve örnek olay olarak Ankara’nın Altındağ ilçesinde Emirhan Yalçın ve Suriyeli Yahya Al Abdo arasında çıkan kavganın ardından paylaşılan gönderiler nefret söylemi ekseninde incelenmiştir. Çalışmada Altındağ olaylarının yaşandığı 11 Ağustos 2021 akşamından 25 Ağustos 2021 tarihine kadar Twitter’da dolaşıma sokulan gönderiler ele alınmıştır. 11-25 Ağustos tarihleri arasında toplamda 1041 nefret içerikli gönderiye ulaşılmıştır. Bu gönderilerden 853’ü ırk temelli nefret söylemini içerirken 188’inin siyasal temelli nefret söylemini barındırdığı görülmüştür. Çalışmada nefret söylemine tipik örnek oluşturan tweetler Teun Van Dijk’in Söylem Analizi yöntemi ile incelenmiştir. İncelenen tweetlerde, Altındağ’da bir Türk vatandaşının öldürülmesine ilişkin yanıltıcı bilgi içeren gönderilerde halkta nefreti tetikleyen içeriklerin ulaştırıldığı tespit edilmiştir. Yapılan analizlerde gönderi sahiplerinin örtük ifadelere yer vermediği; nefret söylemlerini açık ve anlaşılır biçimde ortaya koyduğu, siyasette ve toplumsal yapı içerisinde ön planda olan siyasetçilere atıfta bulunarak onları da doğrudan hedef aldığı ve hedef gösterdiği belirlenmiştir. Tweetlerde milliyetçilik ve ırkçılık üzerinden inşa edilen nefret söylemlerinin Altındağ olaylarının yaşandığı süreçte daha da arttığı gözlenmiş ve sosyal medya araçlarının nefreti daha çok körüklediği bu olay kapsamında tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nefret Söylemi, Suriyeli, Twitter, Altındağ Olayları

Kaynakça

• Alçayır, M. (2015). Türkiye’de Haber Partallarının İçerik Yönetiminde Azınlıklara Yönelik Nefret Söylemi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aygül, E. (2010) Facebook’ta Nefret Söyleminin Üretilmesi ve Dolaşıma Sokulması, Der. Tuğrul Çomu İçinde, Yeni Medyada Nefret Söylemi. Kalkedon Yayıncılık.
• Baran, E. (2009). Süleyman Demirel Dönemi Karikatürlerde Karşılaştırmalı Siyasi Söylem. Marmara Üniversitesi Tez Koleksiyonu, S. 88.
• Bozay, B. (2019). Medyada Nefret Söylemi ve Ayrımcı Dil: Hürriyet ve Yeni Şafak Gazeteleri Örneklemi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çınar, M. (2013). Medya ve Nefret Söylemi: Kavramlar, Mecralar, Tartışmalar Ed. M. Çınar İçinde, Habercilik ve Nefret Söylemi. Hrant Dink Vakfı Yayınları, S.137-152.
• Çoban, S. (2013). Hegemonya Aracı ve İdeolojik Araç Olarak Medya, Parşömen Yayınları, S. 199.
• Doğan, E. (2015). Televizyon Haberlerinde Nefret Söylemi: Suriyeli Sığınmacılar Örnek Olayı, (Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Doğu, B. (2010). Sanal Nefret Pratikleri: İnternet’te Nefret Söylemi ve Karşı Örgütlenmeler’, Yeni Medyada Nefret Söylemi, Haz. Tuğrul Çomu, 223-252. Kalkedon Yayınları.
• Dursun, Ç. (2013). İletişim Kuram Kritik (1. Baskı). İmge Kitapevi Yayınları.
• Ercan, S. D. (2020). Nefret Söylemi ve Linç Kültürünün Sosyal Medya Özelinde Distopik Açıdan Analizi. (Yüksek Lisans Tezi). Elâzığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gül, Z. (2018). Nefret Söylemi Bağlamında Türk Basınındaki Suriyeli Mülteci Haberlerinin Eleştirel Söylem Çözümlemesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kalkan, Arafat S. (2019). Nefret Söylemi ve Yeni Medya. Duvardibi, (33): 40-45. Kangal Erdem, E. (2013). Sözlü İletişim Olgusu (1. Baskı). (Editör: Metin Işık). İletişim ve Etik (1. Baskı). Eğitim Yayınevi, 26-45.
• Karaduman, K. (2020). Toplumsal Hareketler ve İdeoloji: Kitleleri İknada İdeolojinin Gücü. (Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karadeniz, B. (2020). Yeni Medyada Nefret Söylemi: Twitter Uygulamasında Nefret Söylemi Analizi. Konya.
• Karamete, F. (2019). Twitter’da Suriyeli Mültecilere Yönelik Nefret Söylemi. (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Weber, A. (2009). Nefret Söylemi El Kitabı (1. Baskı). (Çeviren: Metin Çulhaoğlu). Avrupa Konseyi Yayınları.
• Otan, O. (2014). Dil ve İdeolojinin Söyleme Yansıması: Eleştirel Bir Söylem Çözümlemesi. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2(3): 211-228.
• Oskay, Ü. (2010). XIX. Yüzyıldan Günümüze Kitle İletişiminin Kültürel İşlevleri Kuramsal Bir Yaklaşım. Der Yayınları.
• Öztürk, F.E. (2017). Yeni Medyada Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Nefret Söylemi, (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sine Nazlı, R. ve Sarı, G. (2022). Haberde kadının inşası: Afgan kadın örneği. Sosyal Mucit Academic Review, 3(1): 148-175.
• Sözen, E. (2017). Söylem: Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Refleksivite. Birleşik Yayınları.
• Yaşaroğlu, B.S. (2021). Yazılı Basında Suriyeli Göçmenlere Yönelik Nefret Söylemi: Emani Al Rahmun Cinayeti Örneği, (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yanık, A. (2017). Sosyal Medyada Yükselen Nefret Söyleminin Temelleri. Global Media Journal TR Edition, 8(15), 364-383.
• Van Dijk, T.A. (2010). Söylem ve İktidar (P. Uygun, Çev.). A. Çavdar ve A.B. Yıldırım (Haz.). Nefret Suçları ve Nefret Söylemi (S. 9-44). Uluslararası Hrant Dink Vakfı Yayınları.
• Van Dijk, T.A. (1995). Aims of Critical Discourse Analysis (Eleştirel Söylem Çözümlemesinin Amaçları). Japanese Discourse, Vol. I, 17-27.
• Vardal, Z.B. (2015). Nefret Söylemi ve Yeni Medya. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi, 2(1): 132-156.