Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Stres Düzeyi ve Stresle Başa Çıkma Becerilerinin Tükenmişliğe Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 3, 149 - 157, 01.01.2017

Mücahid Alp Arslan Levent Dönmez

Öz

Amaç:Tükenmişliğin sağlık çalışanlarında yaygın bir sorun olduğu bilinmektedir. Şimdiki araştırmada ise bir üniversite hastanesinde eğitim almak amacıyla çalışmaya başlayan tıp fakültesi öğrencilerinin tükenmişlik durumunun saptanması amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntemler: Çalışma kesitsel olarak planlanmış, hastane ortamında bulunan toplam 469 dönem 5 ve dönem 6 öğrencisinin 446’sına ulaşılmış ve içinde Maslach tükenmişlik ölçeği ve algılanan stres ölçeğinin de yer aldığı bir anket uygulanmıştır. Tükenmişlikle ilişkili faktörlerin saptanması için lojistik regresyon analizi yapılmıştır. Bulgular: Katılanların duygusal tükenmişlik puanı 19,73 ± 5,65, duyarsızlaşma puanı 8,66 ± 3,57 ve kişisel başarı hissi puanı 18,39 ± 4,66 olarak bulunmuştur. Stres ölçeğinde ise, öğrencilerin algılanan stres puan ortalaması 10,34 ± 3,69 ve stresle başa çıkma puan ortalaması 7,13 ± 1,99 bulunmuştur. Duygusal tükenmişlik; stres algılaması yüksek olan öğrencilerde 3,41 kat daha fazla, duyarsızlaşma; algılanan stresi yüksek olanlarda 2,12 kat daha fazladır. Kişisel başarı hissi ise stresle başa çıkma durumu kötü olanlarda 1,88 kat daha kötüdür.Sonuç: Tıp Fakültesi öğrencilerinde özellikle son sınıflarda tükenmişliğin yüksek olduğu, tükenmişlikle ilişkili faktörlerin tıp eğitimi kalite sürecinde değerlendirilerek bu açıdan önlemler alınmasının ve bu grubun da halen yürütülmekte olan çalışan sağlığı hizmetlerine dahil edilmesinin uygun olacağı söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Tıp Eğitimi, Tıp Fakültesi Öğrencileri, Stres

Effect of Stress and Coping with Stress Capability on Burnout among Medical Students

Öz

Objective: Burnout is known to be a common problem among Health Care Workers. In this study, we aimed to determine the burnout status of medical students who started to work in a hospital environment Material and Methods: This study was planned as a cross-sectional study and reached 449 of the 469 fifth and sixth year medical students. A questionnaire including the Maslach Burnout Inventory and Perceived Stress Scale was applied. Logistic regression analysis was performed to determine the factors associated with burnout. Results: The emotional exhaustion score of the participants was 19.73 ± 5.65, the depersonalization score was 8.66 ± 3.57, and the personal accomplishment score was 18.39 ± 4.66. In the stress scale, the perceived stress score was found to be 10.34 ± 3.69 and the mean coping stress score was found to be 7.13 ± 1.99. Emotional exhaustion was 3.41 times more likely in students with high perceived stress. Depersonalization was 2.12 times more likely in students with high perceived stress and 1.73 times more likely in those who were not happy with being a medical student. Personal accomplishment was 1.88 times more likely to be worse in students whose stress coping status was bad.Conclusion: It can be said that burnout is high among medical students, especially in the last years. Factors related to burnout should be assessed in the medical education quality process and precautions should be taken in this aspect. It would also be appropriate to include this group in the occupational health and safety services that are currently being carried out

Anahtar Kelimeler

Burnout, Medical education, Medical students, Stress

Kaynakça

• Freudenberger H J. Staff burn-out. Journal of Social Issues 1974; 30 (1): 159-65.
• Cordes CL, Dougherty TW. A review and an integration of research on job burnout. Acad Manage Rev 1993;18: 621-56.
• Maslach C, Schaulefi WB, Leiter MP. Job burnout. Annu Rev Psychol 2001; 52: 397-422.
• Ashtari Z, Farhady Y, Khodaee MR. Relationship between job burnout and work performance in a sample of Iranian mental health staff. Afr J Psychiatry 2009;12: 71-4.
• Erol A, Sarıçiçek A, Gülseren Ş. Asistan hekimlerde tükenmişlik: İş doyumu ve depresyonla ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007; 8: 241-7.
• Silva SC, Nunes MA, Santana VR, Reis FP, Machado Neto J, Lima SO. Burnout syndrome in professionals of the primary healthcare network in Aracaju, Brazil. Ciência and Saşde Coletiva (Cien Saude Colet.) 2015; 20(10):3011-20.
• Navarro-Gonzalez D, Ayechu-Diaz A, Huarte-Labiano I. Prevalencia del síndrome del burnout factores asociados a dicho síndrome en los profesionales sanitarios de Atencion Primaria. Semergen 2015; 41(4): 191-8.
• Partlak Günüşen N, Üstün B. Türkiye’de ikinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hemşire ve hekimlerde tükenmişlik: Literatür incelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, (DEUHYO ED) 2010; 3(1): 40-51.
• Toh SG, Ang E, Devi MK. Systematic review on the relationship between the nursing shortage and job satisfaction, stress and burnout levels among nurses in oncology/haematology settings. Int J Evid Based Health 2012; 10(2):126-41.
• Romani M, Ashkar K. Burnout among physicians. Libyan J Med 2014, 9: 23556 - http://dx.doi.org/10.3402/ljm. v9.23556
• Ünal S, Karlıdağ R, Yoloğlu S. Hekimlerde tükenmislik ve iş doyumu düzeylerinin yaşam doyumu düzeyleri ile ilişkisi. Klinik Psikiyatri 2001; 4: 113-8.
• Mangoulia P, Koukia E, Alevizopoulos G, Fildissis G, Katostaras T. Prevalence of secondary traumatic stress among psychiatric nurses in Greece. Archives of Psychiatric Nursing 2015; 29: 333-8.
• Embriaco N, Papazian L, Kentish-Barnes N, Pochard F, Azoulay E. Burnout syndrome among critical care healthcare workers. Curr Opin Crit Care 2007;13(5): 482-8.
• Penson RT, Dignan FL, Canellos GP, Picard CL, Lynch TJ, Jr. Burnout: caring for the caregivers. Oncologist 2000;5(5):425-34.
• Santen SA, Holt DB, Kemp JD, Hemphill RR. Burnout in medical students: Examining the prevalence and associated factors. Southern Medical Journal 2010; 103(8): 758-63.
• Güdük M, Erol Ş, Yağcıbulut Ö, Uğur Z, Özvarış ŞB, Aslan D. Ankara’da bir tıp fakültesi’nde okuyan son sınıf öğrencilerde tükenmişlik sendromu. STED 2005; 14(8): 169-73.
• Maslach C, Jackson SE. The measurement of experienced burnout. J Organ Behav 1981; 2: 99-113.
• Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behaviour 1983; 24: 385-96.
• Bilge A, Öğce F, Genç RE, Oran NT. Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ)'nin Türkçe versiyonunun psikometrik uygunluğu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2009; 2 (25): 61-72.
• Ilhan M, Durukan E, Taner E, Maral I, Bumin MA. Burnout and its correlates among nursing staff: Questionnaire survey. Journal of Advanced Nursing 2008; 61(1): 100-6.
• Alimoglu MK, Donmez L. Daylight exposure and the other predictors of burnout among nurses in a University Hospital. International Journal of Nursing Studies 2005; 42: 549-55.
• Aslan D, Kiper N, Karaağaoğlu E, Topal F, Güdük M, Cengiz ÖS. Türkiye’de tabip odalarına kayıtlı olan bir grup hekimde tükenmişlik sendromu ve etkileyen faktörler. Ankara: Türk Tabipler Birliği, 2005.
• Atalayın Ç, Tezel H, Önal B, Balkıs M, Köse T. Diş Hekimliği öğrencilerinde tükenmişlik: Ön çalışma. İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2013; 47( 3): 6-18.
• Ardıç K, Polatcı S. Tükenmişlik sendromu akademisyenler üzerinde bir uygulama (GOÜ Örneği). Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2008; 10(2): 69- 96.
• Ulusoy H, Biçer EB, Karabulut N. Hastane yöneticilerinde tükenmişlik düzeyi. Cumhuriyet Tıp Dergisi 2012; 34: 252-9.
• Khamisa N, Peltzer K, Oldenburg B. Burnout in Relation to specific contributing factors and health outcomes among nurses: A systematic review. Int J Environ Res Public Health 2013; 10: 2214-40.