Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Öğretim Elemanlarının Etkinlik Algılarına Yönelik Bir İnceleme

Yıl 2023, , 49 - 74, 31.03.2023

Ahmet Gürkan Karataş , Arif Çerçi

https://doi.org/10.38151/akef.2023.44

Öz

Etkinlikler, dil öğretiminin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Günümüzde yazılan dil öğretim setlerinde görev temelli dil öğretiminin hâkim olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın amacı yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretim elemanlarının etkinlik algısını belirlemektir. Bunun için alanyazın taraması yapılmış ve sorular hazırlanmıştır. Uzman görüşleri neticesinde dört soruluk yarı yapılandırılmış görüşme formu oluşturulmuş ve bu sorular 149 öğretim elemanına yanıtlamaları için yöneltilmiştir. Öğretim elemanlarının verdikleri cevaplar içerik analizi ile çözümlenmiştir. Toplanan veriler, MAXQDA programının 2018 yılında çıkan sürümü kullanılarak bilgisayar ortamında kodlanmıştır. Ardından kodlardan hareketle temalar oluşturulmuştur. Kodlayıcılar arası güvenirliği sağlamak amacıyla Huberman’ın formülünden yararlanılmıştır. Bu kapsamda güvenirlik yüzdesi % 88 olarak tespit edilmiştir. Çağdaş dil öğretiminin vazgeçilmez unsurlarından olan etkinlikleri öğretim elemanlarının eğitim sürecinde verimli bir biçimde kullanıp kullanmadığı önemlidir. Buradan hareketle öğretim elemanlarının etkinliklere yönelik algılarının tespiti, öğrenme öğretme süreci açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada öğretim elemanlarının etkinliklere yönelik algılarının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında öğrenme öğretme sürecinde işe koşulan etkinlikler ile ilgili alanyazında yer alan diğer çalışmalar incelenmiş ve karşılaştırmalar yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi, Etkinlik, Algı, Göreve Dayalı Dil Öğretimi

Kaynakça

• Açıl, E. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin etkinlik algısı ve uygulanışına ilişkin görüşleri. Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ankara Üniversitesi TÖMER. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretim programı. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Avrupa Konseyi/Modern Diller Bölümü. (2013). Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi öğrenim, öğretim ve değerlendirme (2. Baskı). Frankfurt/Main: telc GmbH.
• Aydoğu, C., Ercanlar, M. ve Aydınalp E. B. (2017). Fransızca yabancı dil öğretiminde eylem-odaklı yaklaşıma dayalı bir uygulama örneği: Nitel bir durum çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(4), 760-779.
• Balcı, M. ve Melanlıoğlu, D. (2016). Ana dili konuşuru olmayan öğreticilerin görüşlerine göre yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(2), 986-1004.
• Barusch, A., Gringeri, C., & George, M. (2011). Rigor in qualitative social work research: A review of strategies used in published articles. Social work research, 35(1), 11-19.
• Büyükikiz, K. K. (2013). Göreve dayalı öğretim yöntemi (task-based method). M. Durmuş, ve A. Okur, (Ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı içinde (s.121). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Bygate, M. (1996). Effects of task repetition: Appraising the developing language of learners. In J. Willis and D. Willis (eds), Challenge and change in language teaching. Oxford: Heinemann.
• Celik, M. E., & Iltar, L. (2021). Levels of Ethnocentricism Among Teachers of Turkish as a Foreign Language. The European Educational Researcher, 4(2), 251-266.
• Council of Europe (2001). Common European Framework of Reference for Languages: Learning, Teaching, Assessment. Cambridge, U.K.: Press Syndicate of the University of Cambridge.
• Council of Europe (2018). Common European Framework of Reference for Languages: Learning, Teaching, Assessment Companion Volume with New Descriptors. Erişim 20 Temmuz 2021. https://rm.coe.int/cefr-companion-volume-with-new-descriptors-2018/1680787989
• Çelik, N. ve Başutku, S. (2020). 2018 (CEFR) Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi yeni açıklamalar metninde okuma becerisine yönelik incelemeler. Aydın Tömer Dil Dergisi, 5 (1), 91-118. Çerçi, A. (2016). 6. sınıf Türkçe dersi öğrenci çalışma kitabının etkinliği oluşturan unsurlar bakımından değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 5, 1984-1998.
• Değer, A. C. ve Fidan, Ö. (2004). İkinci dilde okuma alt becerilerinin geliştirilmesine yönelik malzeme oluşturma-geliştirme önerileri. AÜ TÖMER, Dünyada Türkçe Öğretimi, 126, 7-18.
• Delibaş, M. (2013). Yabancı dil öğretiminde ortak eylem odaklı yaklaşıma göre sınıf içi hedef ve etkinliklerin hazırlanması (yenilenmiş Bloom taksonomisi). Electronic Turkish Studies, 8(10), 241-249.
• Delibaş, M. (2019). Türkçenin Fransızca konuşanlara yabancı dil olarak öğretiminde eylem odaklı yaklaşıma dayalı uygulamaların değerlendirilmesi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demir, T. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde materyal yetkinliği-ders kitapları. Dil Dergisi, 1(166), 43-52.
• Devitt, S. (2002). Guide à l’usage des enseignants et des apprenants. Conseil de l’Europe, Guide pour les utilisateurs. Strasbourg, Division des Politiques Linguistiques, 83-115.
• Dilidüzgün, Ş. (2015). Eylem odaklı yaklaşım bağlamında yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma etkinlikleri. Journal of Language Education and Research, 1(2).
• Ellis, R. (2003). Task-based language teaching and learning. Oxford: Oxford University Press.
• Ellis, R. (2009). Task-based language teaching: Sorting out the misunderstandings. International Journal of Applied Linguistics, 19, 221–246.
• Erdil, M. (2018). Türkçe okutmanlarının yabancı öğrencilerin Türkçe konuşma becerisine yönelik subjektif algıları. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, (4), 73-101.
• Foster P. & P. Skehan. (1996). The influence of planning on performance in task-based learning. Studies in Second Language Acquisition, 18(3), 299–324.
• Göçer, A. (2009). Türkiye’de Türkçeyi yabancı dil olarak öğreten öğretmenlerin uygulamalarına yönelik nitel bir araştırma. Dil Dergisi, 145, 28-47.
• Göçer, A. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde konuşma becerisinin kazandırılması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (2), 21-36.
• Iltar, L. (2021). Analysis of coursebooks used in teaching Turkish as a foreign language in the context of intercultural communicative competence. International Online Journal of Educational Sciences, 13(1), 205-217
• İltar, L. (2014). Yabancılara Türkçe öğretiminde Arapça-Türkçe ortak kelimeler yardımıyla etkinlik geliştirme ve uygulama: Mısır örneği. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kara, M. (2011). Avrupa dilleri öğretimi ortak çerçeve metni doğrultusunda Türkçe öğrenen yabancılara A1-A2 seviyesinde Türkçe öğretim programı örneği. Zeitschrift für die welt der Türken/Journal of World of Turks, 3(3), 157-195.
• Kara, M., ve Korkmaz, C. B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde birleşik zamanlı fiillerin öğretimi. Electronic Turkish Studies, 14(3), 1541-1574.
• Koçer, Ö. (2013). Program geliştirmenin ilk basamağı: yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ihtiyaç ve durum analizi. Eğitim ve Bilim, 38(169).
• Koparıcı, I. F. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe B1 seviyesinde deyim öğretimi/öğrenimi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Kuşçu, S. (2014). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde öğretmen bilişi ve öğrenci inanışları. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, (1), 111-120. Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
• Long, M. (2015). Second language acquisition and task-based language teaching. Oxford: Wiley Blackwell.
• MacWhinney, B. (2001). The competition model: The input, the context, and the brain. In P. Robinson (Ed.), Cognition and second language instruction (pp. 69–90). Cambridge: Cambridge University Press.
• MEB. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı. 2. Baskı. Ankara: Matsis Matbaa.
• Mert, E. L. (2014). Türkçenin eğitimi ve öğretiminde dört temel dil becerisinin geliştirilmesi sürecinde kullanılabilecek etkinlik örnekleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 23-48. DOI: 10.16916/aded.47575
• Mete, F. ve Gürsoy, Ü. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğretmen yeterliklerine ilişkin görüşler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3), 343-356.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2016). Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel veri analizi. (2. Baskı). Çev. Saadet Akbaba Altun ve Ali Ersoy. Ankara: Pegem Akademi.
• Phutkaradze, M. (2018). Düzensiz göçmenlerin dil ihtiyaç analizi ve bir program önerisi. Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Pica, T. (1997). Second language teaching and research relationships: A north American view. Language Teaching Research, 1, 48–72.
• Richards, J. C. & Rodgers, T. (2001). Approaches and methods in language teaching. New York: Cambridge University Press.
• Saydam, M. ve Çangal, Ö. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde etkin katılımlı ders dışı etkinliklerin öğrenci motivasyonuna etkisi. Journal of Theoretical Educational Science, 11 (2), 342-356. DOI: 10.30831/akukeg.384971
• Sayınsoy, B. (2003). Çocuklara yabancı dil öğretiminde eylem odaklı yaklaşım. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Seedhouse, P. (1999). Task-based interaction. English Language Teaching Journal, 53, 149–156.
• Soyer, S. (2016). Yabancı dil öğretim yöntemi olarak yaratıcı drama ve etkileri. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 157-163.
• Şahan, N. (2017). Türkçe Öğretmenlerinin Türkçe Dersi Etkinliklerine Yönelik Algıları. Yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şahin, F. (2000). Okul öncesinde fen bilgisi öğretimi. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Ulutaş, M. (2016). Türkiye’de yükseköğrenim görecek yabancılar için özel amaçlı Türkçe öğretimine yönelik program geliştirme: Bir model önerisi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yaylı, D. ve Bayyurt, Y. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi politika yöntem ve beceriler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yeşilyurt, E. (2011). Yapılandırmacı öğrenme temelli bir öğretim programının oluşturulmasına ilişkin öğretmen adaylarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies, 6(4), 865-885.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yorgancı, O. K. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde podcast (sesli yayın) kullanımının üretici dil becerilerine etkisi. Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yuan, F. and R. Ellis. (2003). The effects of pre task and on-line planning on fluency, complexity and accuracy in L2 monologic oral production. Applied Linguistics, 24(1), 1–27.