E-OKURYAZARLIĞA YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMALARI

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 59 - 71, 25.06.2019

Bahadır Kılcan Burcu Gülbudak

https://doi.org/10.38151/akef.573786

Öz

E-okuryazarlık bilgi toplumundaki okuryazarlık
kavramının genişletilmiş halidir. Araştırma ve öğrenme bilginin oluşturulması,
depolanması ve yayılması noktasında internete daha bağlı hale geldikçe
öğrencilerin e-okuryazarlık becerilerine sahip olmaları ve buna yönelik eğitim
almaları daha da fazla önem arz etmektedir. 
Bu bağlamda ortaokul çağındaki öğrencileri e-okuryazarlık becerileri ile
donatabilmek için onların e-okuryazarlığa yönelik tutumlarını bilmek onlara
yapılacak eğitim-öğretim faaliyetlerinde fikir sağlayacaktır. Mevcut çalışma
kapsamında ortaokul öğrencilerinin e-okuryazarlığa yönelik tutumlarını
belirlemek üzere geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmek
amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda okuryazarlık, çeşitleri ve e-okuryazarlık
kapsamındaki alanyazın incelenerek ölçme aracının
maddeleri araştırmacılar tarafından oluşturulmuştur. Araştırmanın çalışma
grubunu 2016-2017 öğretim yılının güz döneminde Konya İli Kulu ilçesindeki
ortaokullarda öğrenim gören 484ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Elde edilen
veriler sonrasında yapılan istatistikler sonucunda ölçeğin madde-faktör toplam
ve düzeltilmiş korelasyonlarında elde edilen korelasyon katsayılarının kabul
edilir düzeyde ve tüm maddelerin istatistiksel olarak anlamlı olduğu
saptanmıştır. Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeği oluşturan
maddelerin tek faktör altında toplandığı görülmüştür. Araştırma sonuçları
E-Okuryazarlığa Yönelik Tutum Ölçeğinin ortaokul öğrencilerinin e-okuryazarlığa
yönelik tutumlarını ölçmede kullanılabilecek nitelikte geçerli ve güvenilir bir
ölçme aracı olduğunu göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

E-okuryazarlık, ortaokul öğrencileri, tutum

Kaynakça

• Acharya, K. R. (2015). Aging, E-literacy, and Technology: Participatory User-Centered Design for Older Adults’ Digital Engagement. Journal of Literacy and Technology, 16(2), 2-32.
• Akkoyunlu, B. ve Yılmaz, M. (2005). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık düzeyleri ile internet kullanım sıklıkları ve internet kullanım amaçları, Eğitim Araştırmaları Dergisi, 19, 1–14.
• Altun, A. (2003). E-Okuryazarlık. Milli Eğitim Dergisi, Sayı. 158. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/158/altun.htm adresinden erişilmiştir.
• Altun, A. (2005). Gelişen teknolojiler ve yeni okuryazarlıklar. Ankara: Anı.
• Aslan, C., Doğuş, M., Okyar, S. ve Kan, A. (2019). Braille (kabartma) yazıya yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması, GEFAD, 39(1), 271-295.
• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık, Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-26.
• Badger, J. & Roberts, S. (2005). Exporting e-Literacy Education. Journal of eLiteracy, 2, 27-41.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, (12.Baskı). Ankara: Pegem.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem.
• Dudziak, E. A. (2003). Information literacy: princípios, filosofia e prática. Ciência da Informação Brasília, 32(1), 23-35.
• Evering, L. C., & Moorman, G. (2012). Rethinking Plagiarism in the Digital Age, Journal of Adolescent & Adult Literacy International Reading Association, 56(1), 35–44.
• Gilster, P. (1997). Digital Literacy. New York: Wiley Computer Publishing.
• Güneş, F. (1994). Okur-Yazarlık kavramı ve düzeyleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27(2). 499-507.
• Higher Education Funding Council for England (HEFCE) (2004) Consultation on HEFCE e-learning strategy. http://www.sims.berkeley.edu:8000/research/ projects/how-much-info-2003/ adresinden erişilmiştir.
• Kayış, A. (2010). Güvenilirlik analizi (Reliability analysis)., Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (5. Baskı), (ss. 401-419). Ankara: Asil.
• Kılcan, B. ve Çepni, O. (2017). E-okuryazarlık ve sosyal bilgiler. R. Turan ve H. Akdağ (Ed.), Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar III. Ankara: Pegem, (ss. 337-353).
• Korkmaz, Ö. ve Yeşil, R. (2011). Medya ve televizyon okuryazarlık düzeyleri ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, (8)2, 110-126.
• Kurudayıoğlu, M. ve Tüzel, S. (2010). 21. yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilim Araştırmaları Dergisi, 28, 283-298.
• Longman (2003). Dictionary of Contemporary English, UK: Pearson Longman.
• Morris, A. (2007). “E-literacy and the grey digital divide: a review with recommendations”. Journal of information literacy, 1(3), 13-28.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ilkokul ve Ortaokul (4, 5, 6 ve 7. sınıflar), Ankara. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/ 201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET% C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf, adresinden edinilmiştir.
• Nayak, V. D., Nayak R. R. & Murgod, S. G. (2006). The idea 4th International Convention CALIBER-2006, Gulbarga, 2-4 February, 2006.
• Özbay, M. ve Özdemir, O. (2014). Türkçe Öğretim programı için bir öneri: Dijital okuryazarlığa yönelik amaç ve kazanımlar. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(2), 31-40.
• Özgüven, İ. E. (2011). Psikolojik testler. Ankara: PDREM.
• Reinking, D., McKenna, M., Labbo, L., & Kieffer, R.D. (Eds.). (1997). Literacy for the 21st century: Technological transformations in a post-typographical world. Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Shetzer, H., & Warschauer, M. (2000). An electronic literacy approach to network-based language teaching. In M. Warschauer & R. Kern (Eds.), Network-based language teaching: Concepts and practice . New York: Cambridge University Press.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. (4. Baskı). Ankara: Nobel.
• Tuman, M. (1994). Word Perfect: Literacy in Computer Age, London-Philadelphia: Falmer.
• Winkelmann, C. (1995). Electronic literacy, critical pedagogy, and collaboration: A case for cyborg writing. Computers and Humanities, 99, 431-448.
• Yüksel, S. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin informal etkileşimleri ve akademik başarılarıyla ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 119-127.