Okuryazarlık Kavramı ve Türkiye’deki Okuryazarlık Araştırmaları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 445 - 467, 30.09.2022

Emine Sur

Öz

Okuryazarlık 21. yüzyılda bireylerin kendini gerçekleştirebilmeleri, toplumların diğer toplumlarla rekabet edebilmeleri için sahip olmaları gereken becerilerin başında gelmektedir. Okunan bir metni anlama, değerlendirme ve dikte edileni doğru bir şekilde yazabilme becerisi olarak açıklanan okuryazarlık bilgi çağında; birtakım görev, beceri ve işlemlerin yerine getirilmesini kapsayacak şekilde genişlemiştir. Bu durum da bir dizi okuryazarlık türünün ortaya çıkmasını sağlamıştır. Araştırmanın temel amacı, kullanılan okuryazarlık türlerini tespit etmek olarak belirlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi, verilerin analiz edilmesinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonunda da 98 okuryazarlık türü bulunduğu; sosyal, eğitim, coğrafya, psikoloji, tarih, sosyoloji, din, ekonomi, siyaset, etnoloji, hukuk, sanat, fen ve matematik, teknoloji, sağlık ve sporla ilgili olduğu; Türkiye’de en fazla sağlık okuryazarlığı, ekonomi/finans okuryazarlığı, medya okuryazarlığı, matematik okuryazarlığı, bilgi okuryazarlığı, dijital okuryazarlık, çevre/ekoloji okuryazarlığı, görsel okuryazarlık, fen okuryazarlığı, en az İklim değişikliği okuryazarlığı, iş yeri okuryazarlığı, jeokültürel bilimsel okuryazarlık, kırsal okuryazarlık, müze okuryazarlığı, nicel okuryazarlık, öğrenci geri bildirim okuryazarlığı, öğretmen geri bildirim okuryazarlığı, ölüm okuryazarlığı, peyzaj okuryazarlığı, tartışma okuryazarlığı, veri okuryazarlığı, yazılım okuryazarlığı üzerine araştırma yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okuma-yazma becerileri, Okuryazarlık, Okuryazarlık türleri

Kaynakça

• Afacan, Ş. ve Kaya, E. E. (2019). Güzel sanatlar fakültesi müzik bölümü öğrencilerinin sanat okuryazarlığı durumlarının incelenmesi. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 5(2), 204-214. DOI: https://doi.org/10.34137/jilses.605559
• Ahmad, M., Halka, A. A. ve Mohamed, S. (2020). Digital media literacy in jordan: challenges and development. International Journal of Law, Government And Communication (IJLGC), 5(21), s.34-44.
• Akgün, Ġ. H. (2010), İlköğretim Sosyal Bilgiler 7. Sınıf Öğrencilerinin Grafik Okuma ve Hazırlama Becerilerini Kazanma Düzeyleri (Yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilgiler Enstitüsü, Niğde.
• Aktaş, N. ve Özdoğan, Y. (2016). Gıda ve beslenme okuryazarlığı. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(2), 146-153.
• Altınöz, N. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeyleri. Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Arık, K. ve Kıyıcı, M. (2019). Identifiying digital literacy of high school students: a case of Hendek. Sakarya University Journal of Education, 9(1), s.47-68.
• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 17, 9-26.
• Ateş, M. ve Aşçı, A. U. (2021). Okuryazarlık Kavramı ve Eğitimle İlişkili Okuryazarlık Türleri, VII. TURKCESS Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi, Kıbrıs.
• Aytaş, G. ve Kaplan, K. (2017). Medya okuryazarlığı bağlamında yeni okuryazarlıklar. Medya Okuryazarlığı Bağlamında Yeni Okuryazarlıklar, 18(2), 291-310.
• Baer, J., Baldi, S., Ayotte, K. ve Green, P. J. (2007). The reading literacy of u.s. fourth-grade students in an ınternational context. (NCES 2008–017). National Center for Education Statistics, Institute of Education Sciences, U.S. Department of Education. Washington, DC.
• Barrett, G. F. ve Riddell, W. C. (2019). Ageing and Skills: The Case of Literacy Skills. IZA Discussion Paper No. 12073, AvailableatSSRN: https://ssrn.com/abstract=3323188 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3323188
• Baruah, T. D. (2012). Effectiveness of Social Media As A Tool Of Communication And İts Potential For Technology Enabled Connections: A Micro-Level Study. International Journal of Scientific and Research Publications, 2(5), 1-10.
• Becker, A., de Wet, A. & van Vollenhoven, W. (2015). Human rights literacy: moving towards rights-based education and transformative action through understandings of dignity, equality and freedom. South African Journal of Education, 35(2), 1-12. doi: 10.15700/saje.v35n2a1044
• Bengtsson, A. & Firat, F. (2006). Brand literacy: consumers’ sense-making of brand management. in NA - Advances in Consumer Research, 33, 375-380.
• Bilecik, S. (2015). Din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinin din okuryazarlık becerisine etkisi (üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma), Doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Bilge, B. ve Kılcan, B. (2020). Ortaokul öğrencilerinin e-okuryazarlığa ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sosyal Bilgilerde Yenilikçi Araştırmalar Dergisi, 3(2), 114-130. DOI: 10.47503/jirss.795841
• Blyznyuk, T. (2019). Defining and conceptualizing geocultural scientific literacy. Journal of Vasyl Stefanyk Precarpathian National University, 6(1), 43-49. doi: 10.15330/jpnu.6.1.
• Boz, D. (2019). Kütahya ilinde bulunan özel eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci velilerinin finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 82, 147-160. DOI: 10.25095/mufad.536036
• Briggs, W. (2018). Quantitative literacy and civic virtue. Advancing Education in Quantitative Literacy, 11(2), 1-9. DOI: https://doi.org/10.5038/ 1936-4660.11.2.7
• Burgess, S. R., Hecht, S. A., & Lonigan, C. J. (2002). Relations of the home literacy environment (hle) to the development of reading-related abilities: a oneyear longitudinal study. Reading Research Quarterly, 37(4), 408–426.
• Carless, D. & Winstone, N. (2020). Teacher feedback literacy and ıts ınterplay with student feedback literacy. Teaching in Higher Education, DOI: 10.1080/13562517.2020.1782372
• Cagnin, C. (2018). Developing a transformative business strategy through the combination of design thinking and futures literacy. Technology Analysis & Strategic Management, 30(5), 524-539. DOI: 10.1080/09537325.2017.1340638
• Carmichael, T. (2006). Bureaucratic literacy, oral testimonies, and the study of twentieth-century ethiopian history. Journal of African Cultural Studies, 18(1), 23-42.
• Corbett, M. & Donehower, K. (2017). Rural literacies: toward social cartography. Journal of Research in Rural Education, 32(5), 1-13.
• Coşkun, K. ve Öksüz, Y. (2018). Duygusal okuryazarlık eğitiminin ilkokul öğrencilerinin duygusal zekâ performansı üzerindeki etkisinin cinsiyete göre incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 1861-1874.
• Craft, S., Ashley, S. & Maksl, A. (2017). News media literacy and conspiracy theory endorsement. Communication and the Public, 2(4), 1-14. 1177/2057047317725539
• Curran, T., Gingrasso, S., Megill, B. & Heiland, T. (2011). Forging Mutual Paths: Deining Dance Literacy ın The 21st Century, 13th Annual Conference October 19-23, Minnesota.
• Çetinkaya, S. ve Tabak, S. (2019). Öğretmen adaylarının eğitim programı okuryazarlık yeterlilikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 296-309. DOI: 10.7822/omuefd.535482
• Dağ, N. ve Koçer, M. (2019). Türkiye’de politik okuryazarlık. OPUS International Journal of Society Researches, 13(9), 2150-2175. DOI: 10.26466/opus.567352
• Dal, S. (2012). İlköğretim 5. sınıf Türkçe dersinde eleştirel okuryazarlık uygulamaları: Bir Eylem araştırması (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Daneels, R., & Vanwynsberghe, H. (2017). Mediating social media use: connecting parents’ mediation strategies and social media literacy. Cyberpsychology, 11(3 Special Issue). https://doi.org/10.5817/CP2017-3-5
• DeLuca, C., LaPointe-McEwan, D. & Luhanga, U. (2015). Teacher assessment literacy: a review of ınternational standards and measures. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 28(3), 251-272.
• Demir, S. ve Deniz, H. (2020). Akademik okuryazarlık ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(3), 1366-1379. DOI: 10.24106/kefdergi.4008
• Deniz, S. (2020). Bireylerin e-sağlık okuryazarlığı ve siberkondri düzeylerinin incelenmesi. İnsan&İnsan, 7(24), 84-96. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.674726
• Dikmenli, Y. (2015). Öğretmen adaylarının coğrafya okuryazarlığı algı düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 10(3), 353-368. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7155
• Dinç, H. (2018). Su okuryazarlığı eğitiminin gerekliliği ve etki gücü üzerine bir deneme. Anadolu Öğretmen Dergisi, 2(2), 169-176. “Discourse Time! Developing Argumentative Literacy in the Math Classroom”, http://essentialschools.org/horace-issues/discourse-time-developing-argumentative-literacy-in-the-math-classroom, (01.11.2021).
• Duong, T. V., Pham, K. M., Do, B. N., Kim, G. B., Dam, H. T. B., Le, V. T., Nguyen, T. T. P., Nguyen, H. T., Nguyen, T. T., Le, T. T., Do, H. H. T. & Yang, S. (2020). Digital Healthy Diet Literacy and Self-Perceived Eating Behavior Change During Covıd-19 Pandemic Among Undergraduate Nursing and Medical Students: A Rapid Online Survey. International Journal of Environmental Research and Public Health 17(19), 71-85.
• Durmuş, A., Akbolat, A. ve Amarat, M. (2021). COVID-19 aşı okuryazarlığı ölçeği’nin türkçe geçerlilik ve güvenirliliği. Cukurova Medical Journal, 46(2), 732-741. https://doi.org/10.17826/cumj.870432
• Erdem, M. N. (2014), Tüketime dayalı bilinç endüstrisi ve reklam bağlamında bir dijital reklam okuryazarlığı eğitim modeli önerisi. (Doktora tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Edirne.
• Frankel, K. K., Becker, B. L. C., Rowe, M. W., & Pearson, P. D. From (2016).“What İs Reading?” To What is Literacy?. The Journal of Education, 196(3), 7-17.
• Frick, M. J., Kahler, A. A. & Miller, W. W. (1991). A definition and the concepts of agricultural literacy. Journal of Agricultural Education, 32(2), 49-57.
• Gal, I. (2002). Adults' statistical literacy: meanings, components, responsibilities. International Statistical Review,70(1), 1-25.
• Gallagher, M. S. & Ihanainen, P. (2015). Aesthetic literacy: observable phenomena and pedagogical applications for mobile lifelong learning (mlll). European Journal of Open, Distance and e-Learning, 18(1), 15-34.
• Garingan, D. & Pickard, A. J. (2021). Artificial ıntelligence in legal practice: exploring theoretical frameworks for algorithmic literacy in the legal ınformation profession. Legal Information Management, 21(2), 97-117. “Geometric literacy”, < https://topdrawer.aamt.edu.au>, (1.11.2021).
• Gilbert, L. (2016). Valuing critical ınquiry skills in museum literacy. Social Studies Research and Practice, 11(3), 51–66.
• Gilster, P. (1997). Digitalliteracy. New York: WileyComputerPub.
• Güneş, F. (2000). Okuma–yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Harris, W. V (1989). Ancient literacy. Harward University Press.
• Howell, R. A. (2018). Carbon management at the household level: a definition of carbon literacy and three mechanisms that increase ıt. Carbon Management, 9(1), 25-35. DOI: 10.1080/17583004.2017.1409045
• Hsu, H. & Wang, S. (2010). The exploration of new york city high school students’ global literacy. Multicultural Education & Technology Education, 4(1), 43-67.
• Hung, H. T., Yang, J. C. & Tsai, Y.C. (2020). Student game design as a literacy practice: a 10-year review. Educational Technology & Society, 23(1), 50–63.
• Husna, N., Zulfahita, Mulyani, S. & Rahman, S. (2020). Readıng lıteracy, mathematıcal lıteracy, and self-confıdence of junıor hıgh school students ın Sıngkawang. Journal of Education. Teaching and Learning, 5(2), 253-262.
• Hussain, S. & Ahmad, N. (2021). Multiple literacies and ıts role in developing ınterdisciplinary research at university level. Journal of Educational Research & Social Science Review, 1(1), 9-16.
• Ildırar, S. (2015). Film okuryazarlığı: bir görsel iletişim sistemi olarak devamlılık sineması. Sinecine, 6(1), 57-89.
• Jorm, A. F. (2012). Mental health literacy: empowering the community to take action for better mental health. American Psychologist, 67(3), 231-243.
• Kargın, T., Ergül, C., Büyüköztürk, Ş. ve Güldenoğlu, B. (2015). Anasınıfı çocuklarına yönelik erken okuryazarlık testi (EROT) geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 16(3), 237-268. DOI: 10.1501/Ozlegt_0000000231
• Khoo, E., Hight, C., Torrens, R. & Cowie, B. (2017). Software literacy: education and beyond. Singapore: Springer.
• Kinzer, C. K. & Leu, D. J. (2016). New literacies and new literacies within changing digital environments. Michael A. Peters (Eds.), Encyclopedia of Educational Philosophy and Theory, (pp.1-16). Singapore: Springer.
• Koç, H. ve Çifçi, T. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının harita okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 9-20.
• Kumar, A., Lokku, S. & Natarajan, S. (2021). Architecture literacy. 31 st Annual Incose International Symposium, July 17-22.
• Kurudayıoğlu, M. ve Tüzel, A. G. M. S. (2010). 21. yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (28), 283-298.
• Kurudayıoğlu, M. ve Tüzel, S. (2014). Medya okuryazarlığı. Abdurrahman Güzel & Halit Karatay (Ed.), Türkçe öğretimi el kitabı, (2. baskı, s.427-464). Ankara: Pegem Akademi
• Kurtay, G. (2018). Ocean literacy of private high school students in Turkey. (Master thesis). The Program of Curriculum and Instruction Ihsan Doğramacı Bilkent University, Ankara
• Kuthe, A., Körfgen, A., Stötter, J. & Keller, L. (2019). Strengthening their climate change literacy: a case study addressing the weaknesses in young people’s climate change awareness. Applied Environmental Education & Communication, 19(4), 375-388. DOI: 10.1080/1533015X.2019.1597661.
• Leu, D.J., Kinzer, C.K., Coiro, J.L., & Cammack, D.W. (2004). Toward a theory of new literacies emerging from the Internet and other information and communication technologies. In R.B.
• Ruddell & N.J. Unrau (Ed.), Theoretical models and processes of reading, (5. baskı, s. 1570–1613). Newark, DE: International Reading Association.
• Limbu, Y. B. & Sato, S. (2019). Credit card literacy and financial well-being of college students: A moderated mediation model of self-efficacy and credit card number. International Journal of Bank Marketing 37(4), 991-1003. https://doi.org/10.1108/IJBM-04-2018-0082
• Mackey, T. P., & Jacobson, T. E. (2015). Metaliteracy: reinventing information literacy to empower learners. Libraries and the Academy, 15(1), 198-199. DOI: 10.1353/pla.2015.0006
• Mete, G. (2020). Okuryazarlık türleri ve 2023 eğitim vizyonu belgesi. Kesit Akademi, 6(22), 109–120.
• Molloy, E., Boud, D. & Henderson, M. (2020). Developing a learning-centred framework for feedback literacy. Assessment & Evaluation in Higher Education, 45(4), 527-540. DOI: 10.1080/02602938.2019.1667955
• Moss, A., Jensen, E. & Gusset, M. (2014). Evaluating the contribution of zoos and aquariums to aichi biodiversity target 1. Conservation Biology, 29, 537–544.
• Muhammad, G. E. (2019). Protest, power, and possibilities: the need for agitation literacies. Journal of Adolescent & Adult, 63(3), 351-355. DOI10.1002/jaal.1014
• Mufit, F., Asrizal, Hanum, S. A. & Fadhilah, A. (2020). Preliminary research in the development of physics teaching materials that integrate new literacy and disaster literacy. The 2nd International Conference on Research and Learning of Physics. West Sumatra 9-10 August. Indonesia. doi:10.1088/1742-6596/1481/1/012041
• Naik, L., Kumar, K. & Sab, S. I. (2016). Information literacy, lifelong learning, computer and ınternet literacy: an overview. South Indıan Journal of Library and Information Science, 2(4), 1-10.
• Naveed, M. A., Shaukat, R., & Anwar, M. A. (2020). Development and validation of a covid-19 literacy scale. Library Philosophy and Practice (e-journal), 10(5), 1-13. https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/4362
• Nurul, H., Zulfahita, Z., Sri, M., & Md. Shahinoor, R. (2020). Reading literacy, mathematical literacy, and self-confidence of junior high school students in Singkawang. Journal of Education, Teaching and Learning, 5(2), 253-262.
• Noonan, K., Horsfall, D., Leonard, R. & Rosenberg, J. (2016). Developing death literacy. Progress ın Palliative Care, 24(1), 31-35. DOI: 10.1080/09699260.2015.1103498
• OECD (2019). PISA 2018 results volume I: What students know and can do. Paris: OECD Publishing.
• Oğuz, S. (2013). Ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler eğitimi çerçevesinde hukuk okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. (Doktora tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Ohler, J. (2009). New-media literacies. Academe.
• Organisation for Economic Co-operation and Development. (2018). Pisa 2018 Draft Reading Literacy Framework. OECD. Paris.
• Özenç, E. G. (2012). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin işlevsel okuryazarlık düzeyleriyle akademik başarıları arasındaki ilişki. (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özsevgeç, L. C., Erdoğan, A. ve Özsevgeç, T. (2014). Öğretmen adaylarının genetik okuryazarlık düzeyleri üzerine bir çalışma. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitim Dergisi, 8(2), 19-37. DOI:10.17522/nefefmed. 67307
• Öztemiz, S. (2020). Bilgi ve belge yönetimi öğrencilerinin kültürel miras okuryazarlığı: Hacettepe üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 21(1), 65-87. doi: 10.15612/BD.2020.785
• Pattie, C. J. & R. J. Johnston. (2003). Civic literacy and falling structural turnout: the United Kingdom 1992-1997. Canadian Journal of Political Science, 36(3), 579-99.
• Richardson, E. (2006). Hiphop literacies. New York: London
• Rintaningrum, R. (2009a). Lıteracy: ıts ımportance and changes ın the concept and defınıtıon. TEFLIN Journal, 20(1), 1-7.
• Rintaningrum, R. (2019b). Explaining the ımportant contribution of reading literacy to the country’s generations: ındonesian’s perspectives. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 5(3), 936-953.
• Rutherford, F.J., & Ahlgren, A. (1990). Science for all Americans. New York: Oxford University Press. Schield, M. (2004). Information literacy, statistical literacy and data literacy. IASSIST Quarterly 28 (2/3), 6–11.
• Shara, A. M., Andriani, D., Ningsih, A. W. & Kisno (2020). Correlating reading literacy and writing literacy ın junior high school Pematangsiantar. Journal of English Education, 5(2), 72-85. DOI: http://dx.doi.org/10.31327/jee.v5i2.1249
• Shaw, D. & Hurst, K. (2012). A balanced literacy ınitiative for one suburban school district in the United States. Hindawi Publishing Corporation Education Research International, 1-9. doi:10.1155/2012/609271
• Sistani, M. M. N., Yazdani, R., Virtanen, J. I., Pakdaman, A & Murtomaa, H. (2013). Determinants of oral health: does oral health literacy matter?, ISRN Dentistry, 2013(249591), 1-6. DOI: 10.1155/2013/249591
• Skerrett, A. (2011). English teachers’ racial literacy knowledge and practice. Race Ethnicity and Education, 14(3), 313-330. DOI: 10.1080/13613324.2010.543391
• Soğuksu, Y. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının biyolojik okuryazarlıklarının değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Spirn, A. W. (2005). Restoring mill creek: landscape literacy, environmental justice and city planning and design. Landscape Research, 30(3), 395 – 413. DOI: 10.1080/01426390500171193
• Stuart, K., Bunting, M., Boyd, P., Cammack, P., Frostholm, P. H., Graveson, D. T., Mikkelsen, S. H., Moshuus, G. & Walker, S. (2020). Developing an equalities literacy for practitioners working with children, young people and families through action research. Educational Action Research, 28(3), 362-382. DOI: 10.1080/09650792.2019.1593870
• Squire, K. (2008). Video-game literacy. J. Coiro, M. Knobel y C. Lankshear y D. Leu (Eds.), Handbook of research on new literacies, (s. 635-669). Nueva York: LEA.
• Şahin, R., Sanalan, V. A., Bektaş, Ö. ve Kaygısız, Y. (2010). Ebeveynlerin fen okuryazarlık düzeylerinin ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi başarılarına etkisi. Eüfbed - Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(1), 125-143.
• Şefik, Ö. ve Dost, Ş. (2016). Ortaöğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı hakkındaki görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 10(2), 320-338.
• Tat, O. ve Doğan, N. (2018). Uluslararası bilgisayar ve bilgi teknolojileri okuryazarlığı testinin madde-birey dağılımı ve değişen madde fonksiyonu yönünden incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 1207-1231.
• Teyyare, E., Ayyıldız, B., Dirican, H., Zıvalı, B. S. ve Renkli, B. (2018). İktisadi ve mali okuryazarlık üzerine bir araştırma: abant izzet baysal üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(1), 99-120.
• Tüzel, S. (2010). Görsel okuryazarlık. TÜBAR, XXVII, 692-705.
• Uluçay, C. (2019). Öğretmen adaylarının tarih okuryazarlığı algı düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi. Erzincan.
• Walter, P. (1999). Defining literacy and ıts consequences ın the developing world. International Journal of Lifelong Education, 18(1), 31-48, DOI: 10.1080/026013799293937 “What is sustainability literacy?”, https://guides.lib.k-state.edu/c.php?g=181637&p=3276381, (01.11.2021).
• Whitehead, M. (2013). Definition of physical literacy and clarification of related. ICSSPE Bull J Sport Sci Phys Educ., 65, 28–33. “Workplace literacy”, < https://abclifeliteracy.ca/workplace-literacy/>, (01.11.2021).
• Yapıcıoğlu Ayaz, Y. (2020). Marka okuryazarlık kavramı: İzmir’de iletişim fakültelerinde okuyan halkla ilişkiler ve reklamcılık öğrencilerinin marka okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesine yönelik çalışma. (Doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, D., Kılıç, M. Y., Gülmez, D. ve Yavuz, M. (2019). Öğretmenlerin araştırma okuryazarlığı becerileri: ölçek geliştirme çalışması. Turkish Journal of Education Studies, 6(1), 45-65. DOI: 10.33907/turkjes.500780
• Yıldız, M. (2020). Bireylerin İslami finans okuryazarlık düzeyi ve katılım bankası tercihi: Türkiye değerlendirmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 730-744.