Determination of Pre-Service Teachers' Self-Efficacy Towards Inclusive Education

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 531 - 542, 30.09.2023

Havva Aysun Karabulut

https://doi.org/10.38151/akef.2023.68

Öz

In this study, it was aimed to determine the self-efficacy of pre-service teachers towards inclusive education. A total of 125 pre-service teachers (110 female, 15 male, 110 female, 15 male) studying in the final year of preschool teaching, English language teaching, science teaching, elementary mathematics teaching, Turkish language teaching at Bolu Abant İzzet Baysal University participated in the study. This study was designed with a single survey model. The data in the study were collected with the Personal Information Form and the Prospective Teachers' Self-Efficacy Scale for Inclusive Education, which were created in line with the sub-objectives of the research. Pre-service teachers' self-efficacy towards inclusive education was found to be high. It was found that pre-service teachers' self-efficacy towards inclusive education did not differ according to gender, department, and taking a course on special education and inclusion; however, it was found to differ according to age. It was found that pre-service teachers between the ages of 26-45 had higher self-efficacy for inclusive education in the dimension of cooperation and in the overall scale than those between the ages of 18-25. The findings obtained from the study were discussed and interpreted in the light of the relevant literature. Suggestions were made for practice and further research.

Anahtar Kelimeler

Inclusive education, Self-efficacy, Pre-service teacher

Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Öz Yeterliklerinin Belirlenmesi

Öz

Bu araştırmada öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesinde okul öncesi öğretmenliği, ingilizce öğretmenliği, fen bilgisi öğretmenliği, ilköğretim matematik öğretmenliği, Türkçe öğretmenliği son sınıfta okuyan 110’u kadın, 15’i erkek olmak üzere 125 öğretmen adayı katılmıştır. Bu araştırma tekil tarama modeliyle desenlenmiştir. Araştırmadaki veriler araştırmanın alt amaçları doğrultusunda oluşturulan Kişisel Bilgi Formu ve Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Öz Yeterlik Ölçeği ile toplanmıştır. Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterlikleri yüksek bulunmuştur. Araştırmada öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterliklerinin cinsiyete, bölüme ve özel eğitim ve kaynaştırma ile ilgili bir ders alma durumuna göre farklılık göstermediği; ancak yaşa göre farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. 26-45 yaş aralığındaki öğretmen adaylarının iş birliği boyutunda ve ölçeğin genelinde kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterliklerinin 18-25 yaş aralığında olanlardan daha yüksek olduğu anlaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular ilgili literatür ışığında tartışılmış ve yorumlanmıştır. Uygulamaya ve ileri araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

kaynaştırma eğitimi, öz yeterlik, öğretmen adayı

Kaynakça

• Akcan, E., & İlgar, L. (2016). Kaynaştırma sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma konusundaki yeterliliklerinin araştırılması. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13-2(25), 27-39. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuhayefd/issue/24491/259586
• Aksoy, V., & Diken, İ. H. (2009). Rehber öğretmen özel eğitim öz- yeterlik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10(1), 29-37. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000131
• Ateş, R. H. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterlik inançlarının incelenmesi [Analysıs on self-effıcacy belıefs of preservıce socıal studıes teachers on ınclusıve educatıon]. Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Aydın, M. E. & Yıldırım, H. H. (2022). Özel eğitim ihtiyacı olan bireylerde akademik becerilerin öğretimi. H. H. Selvi (Ed.), Rehabilitasyon merkezlerine yönelik özel eğitim el kitabı içinde (ss. 259-286). Ankara: Eğiten Kitap.
• Bandura, A. (1995). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman
• Başpınar, S. (2019). Okulöncesi eğitimi öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Başpınar, S., & Sönmez, N. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya yönelik öz yeterlik algılarının incelenmesi [Investigation of the Self-Efficacy Perceptions of the Preschool Teacher Candidates on Inclusive Education]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22(4), 921- 943. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.799776
• Berk, H., Gülveren, H., & Başer, A. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2(2):160-168. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/21652/232789
• Bilen, E. (2007). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarında karşılaştıkları sorunlarla ilgili görüşleri ve çözüm önerileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir.
• Bilgen-Büyük H. & Yıldırım, H. H. (2023). Türkiye’de yaygın olarak kullanılan zekâ testlerinin incelenmesi. S. Karabatak (Ed.), Eğitim ve Bilim 2023-II içinde (ss. 37-58). İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Camadan, F. (2012). Sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ve bep hazırlamaya ilişkin öz-yeterliklerinin belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 11(39):128-138. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6153/82663
• Can, A. (2017). Bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (5. Basım). Pegem.
• Chopra, R. (2008). Factors Influencing Elementary School Teachers' Attitude Towards Inclusive Education. British Educational Research Association Annual Conference. Edinburgh: Heriot-Watt University.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2. Baskı). Erlbaum.
• Çalışkan, E. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Yakın Doğu Üniversitesi, Kıbrıs.
• Çetin, M. (2020). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik görüşlerinin ve yeterlik düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Dağlar, G. (2011). Okulöncesi öğretmenlerinin ve okulöncesi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi. Burdur.
• Deniz, S. (2016). Rehber öğretmen adaylarının özel eğitime yönelik özyeterlik algılarının incelenmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17(38), 154-175. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sobbiad/issue/36454/413095
• Dilek, T., & Sözbilir, M. (2021). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterliklerini belirlemek için ölçek geliştirme. Eurasian Journal of Teacher Education, 2(1), 55-68. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ejte/issue/62027/858787
• Dolapçı, S. & Demirtaş, V. Y. (2016). Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ve kaynaştırma eğitimine bakış açıları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (13), 141-160. https://dergipark.org.tr/en/pub/baebd/issue/31813/349090
• Ekşi, K. (2010). Sınıf öğretmenleri ile özel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi ile ilgili tutumlarının karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 98-110. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4380/60074
• El-Ashry, F. (2009). Generel education pre-service teachers' attitudes toward ınclusion in egypt. Doctoral Dissertation. Florida University.
• Etikan, I. Musa, S. A., & Alkassim, R.S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive sampling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1),1-4. https//doi.org/10.11648/j.ajtas.20160501.11.
• Field, A. P. (2009). Discovering statistics using SPSS: (and sex and drugs and rock 'n' roll). Sage.
• Girgin, U. İ. (2019). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimi yeterliliklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi. İstanbul
• Gürgür, H. (2019). Kapsayıcı eğitim ve felsefi temelleri. H. Gürgür &S. Rakap (Ed.). Kapsayıcı eğitim: Özel eğitimde bütünleştirme içinde (ss. 2-17). Ankara: Pegem Akademi.
• Güven, E., & Çelik, D. B. (2011). Müzik öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesine yönelik bir çalışma (Balıkesir Üniversitesi örneği). Journal Of Educational And Instructıonal Studıes In The World. 22,160-165. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.830992
• Hoy, A. W., & Spero, R. B. (2005). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching: A comparison of four measures. Teaching and Teacher Education, 21(4), 343-356.
• İnce, M., Yıldırım, H. H. & Karakaşoğlu, S. (2022). Okul yöneticilerinin bütünleştirme uygulamalarına ilişkin görüş ve önerilerinin belirlenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 1210-1227. https://doi.org/10.51460/baebd.1178931
• İnce, M., Fırat Durdukoca, Ş. & Cumalı, D. (2023). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli öğrencilerin eğitimlerine yönelik tutumlarının tespit edilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (56), 911-928. https://doi.org/10.53444/deubefd.1264162
• Karabulut., H. A. (2021). Kaynaştırma/bütünleştirme ve destek özel eğitim hizmetleri: A. Doğanay- Bilgi ve Ö. Gürel-Selimoğlu (Ed.). Özel eğitim ve kaynaştırma içinde (ss. 209 -234). Ankara: Lisans Yayıncılık.
• Karabulut, A. (2021). Investigating the concern level of special education teachers regarding their own children. International Electronic Journal of Elementary Education, 13(4). https://www.iejee.com/index.php/IEJEE/article/view/1463
• Karabulut, A., Özkubat, U., & Uçar, A. S. (2021). Examınıng the effectıveness of reader strategy ın ıntellectually dısabled students mathematıcal problem solvıng. International Online Journal of Primary Education, 10(2), 397–414. https://dergipark.org.tr/en/pub/iojpe/issue/67894/1053127
• Kaçar, T., & Beycioğlu, K. (2017). İlköğretim öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. İlköğretim Online, 16(4), 1753-1767. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342988
• Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. V(I):70-97. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyuefd/issue/13713/166026
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi (11. Basım). Nobel.
• Kayhan, N., Şengül, A. & Akmeşe, P. (2012). Kaynaştırma eğitimi ile ilgili birinci kademe ve ikinci kademede görev alacak öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3, 268-278. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.830992
• Kuzu, S. (2011). Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Tutumları ve Özduyarlılık Düzeylerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Küçüker, S., Kargın, T., & Akçamete, G. (2002). Rehberlik ve araştırma merkezi elemanlarının özel eğitim hizmetleri yönetmeliğine ilişkin görüşlerinin ve yeterlilik algılarının geliştirilmesi. 1(1), 102-113. http://ebuline.com/pdfs/1Sayi/1-7.pdf
• Lancaster, J., & Bain, A. (2010). The design of pre-service ınclusive education courses and their effects onself-efficacy: a comparative study. Asia-Pacific Journal of Teacher Education. 38(2):117-128. http://dx.doi.org/10.1080/13598661003678950 Loreman, T., Sharma, U., & Forlin, C. (2013). Do pre-service teachers feel ready to teach in ınclusive classrooms? A four country study of teaching self-efficacy. Australian Journal of Teacher Education, 38(1), 3, 26-44. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1008550.pdf
• Mertoğlu, H., Sarı, O. T., Pusmaz, A., & Balçın, M. D. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kaynaştırma uygulamaları yeterlikleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 51(51), 131-154. https://doi.org/10.15285/maruaebd.533609 Milner, H. R., & Woolfolk Hoy, A. (2003). Teacher self-efficacy and retaining talented teachers: A case study of an African American teacher. Teaching and Teacher Education, 19(2), 263-276. http://dx.doi.org/10.1016/S0742-051X(02)00099-9 Odden, K. A. (2015). Secondary social studies teachers’ perceptions of special education. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), University Of North Dakota.
• Orel, A., Zerey. Z., & Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 5, 23-33. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000076 Özdemir, M.S. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 277-306. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10343/126709 Özokcu, O. (2018). The relationship between teacher attitude and self-efficacy for ınclusive practices in turkey. Journal of Education and Training Studies, 6(3), 6-12. http://dx.doi.org/10.11114/jets.v6i3.3034 Parkay, F. W., Greenwood, G., Olejnik, S. ve Proller, N. (1988). A study of the relationship among teacher efficacy, locus of control, and stress. Journal of Research and Development in Education, 21(4), 13-22.
• Sarı, H., & Bozgeyikli, H. (2002). Öğretmen adaylarının özel eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi: karşılaştırmalı bir araştırma. XII. Ulusal özel eğitim kongresi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. 193, 57-80.
• Savolainen, R. (2017). Information sharing and knowledge sharing as communicative activities. Information Research: an international electronic journal, 22(3), n3.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim Öğrenme ve Öğretim. Gazi Kitabevi, Ankara.
• Sivrikaya, T., Karabulut, H. A., & Uçar, A. S. (2023). An Investigation of Specific Learning Disability Content Knowledge Competencies of Teachers In Different Branches. Theory and Practice in Child Development, 3(1), 17–36. https://dx.doi.org/10.46303/tpicd.2023.2
• Sönmez, N., Alptekin, S. & Bıçak, B. (2018). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma eğitiminde öz-yeterlik algıları ve hizmetiçi eğitim gereksinimleri: Bir karma yöntem çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (4), 2270-2297. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.41844-444422
• Şahbaz, Ü., & Kalay, G. (2010). Okulöncesi eğitimi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 19,116-135. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19391/205945 Şenol, F. B., & Can- Yaşar, M. (2020). Okul öncesi öğretmen adaylarının kaynaştırma uygulamalarına yönelik yeterliklerinin incelenmesi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 3(6), 1-12. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1015602
• Teke, D., & Sözbilir, M. (2021). Developing a scale for self-efficacy of teacher training students in inclusive education environments. Eurasian Journal of Teacher Education, 2(1), 55-68.
• Thomas, C., N. (2013). Considering the ımpact of preservice teacher beliefs on future practice. Intervention in School and Clinic, 49(4) 230–236. https://doi.org/10.1177/1053451213509490
• Toy, S. N., &Duru, S. (2016). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Ege Eğitim Dergisi, (17)1, 146-173. https://doi.org/10.12984/eed.00332 Tuna, S. (2012). Öğretmenlik uygulamalarının öğretmen adaylarının öz-yeterlik ve sınıf yönetimi inançlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
• Yaman, E. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin algılarının bazı demografik özelliklerine göre yordanması. Researcher: Social Science Studies, 7(4), 227-248. https://doi.org/10.29228/rssstudies.39325
• Yaylacı, Z., & Aksoy, B. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlilikleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4 (6), 19- 40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/goputeb/issue/34311/379157