Ortaokul Öğrencilerinin İşbirlikli Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 3 - Türkiye Cumhuriyeti 100.Yıl Özel Sayısı, 1314 - 1346, 29.10.2023

Aysun Türkeş Yazıcı Deniz Özen Ünal

https://doi.org/10.38151/akef.2023.113

Öz

Bu çalışmanın amacı ortaokul 6.sınıf öğrencilerinin bir problem çözme sürecinde bir grubun üyesi olarak sergiledikleri işbirlikli problem çözme becerilerinin incelenmesidir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Katılımcılar, ortaokul 6.sınıf öğrencilerinden öğretmen görüşlerine dayalı olarak belirlenmiştir. Araştırma, ikişer kişiden oluşan üç takım (toplam 6 öğrenci) ile yürütülmüştür. İşbirlikli problem çözme süreçleri araştırmacı tarafından hazırlanan işbirlikli problem çözme yaprakları aracılığıyla incelenmiştir. Araştırmada nitel veri analiz yöntemlerinden betimsel analiz kullanılmıştır. Veriler, OECD tarafından hazırlanan PISA 2015 işbirlikli problem çözme değerlendirme teorik çatısına göre analiz edilmiştir. Bu doğrultuda, ortak bir anlayış geliştirme ve sürdürme yetkinliği ve problemi çözmek için uygun eylemde bulunma yetkinliğine ilişkin beceriler genel olarak tüm takımlar tarafından ortaya konulmuştur. Takım organizasyonunu kurma ve sürdürme yetkinliğine ilişkin beceriler görece daha az gözlemlenmiştir. Keşfetme ve anlama becerisi ile ilişkili takım üyelerinin bakış açılarını ve yeteneklerini keşfetme (A1), problemi çözmek için, ortak işbirlikli etkileşim türünü hedefler doğrultusunda keşfetme (A2) ve problemi çözmek için rolleri anlama (A3) becerileri katılımcılarca sergilenmemiştir.

Anahtar Kelimeler

İş birlikli problem çözme, 6.sınıf öğrencileri, PISA 2015

Destekleyen Kurum

Bu araştırma birinci yazarın Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Matematik Eğitimi Programında tamamladığı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Investigation of the Middle School Students’ Collaborative Problem Solving Skills

Öz

The aim of the study is to examine the collaborative problem-solving skills of 6th grade students as a member of a group in a problem-solving process. Case study, one of the qualitative research methods, was used in the study. The participants were determined based on the opinions of the teachers from the 6th grade students. The research was carried out with three teams (6 students in total) consisting of two people each. Collaborative problem-solving processes were examined through collaborative problem-solving sheets prepared by the researcher. Descriptive analysis, one of the qualitative data analysis methods, was used in the research. The data were analysed according to the PISA 2015 collaborative problem-solving framework prepared by the OECD. In this context, skills related to the competencies to establishing and maintaining shared understanding and taking appropriate action to solve the problem were generally demonstrated by all teams. Skills related to establishing and maintaining team organization are observed relatively less frequently. Skills related to exploring and understanding process, discovering perspectives and abilities of team members (A1), discovering the type of collaborative interaction to solve the problem, along with goals (A2) and understanding roles to solve the problem (A3) were not exhibited by the participants. Participants at the 6th grade generally have the collaborative problem-solving skills specified in the PISA 2015 collaborative problem-solving framework.

Anahtar Kelimeler

Collaborative problem solving, 6th grade students, PISA 2015

Kaynakça

• Arıcı, Ö. (2019). PISA sonuçlarına göre Türkiye’deki öğrencilerin iş birlikli problem çözme becerileriyle ilişkili faktörlerin aracılık modelleriyle incelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalı, Ankara.
• Aydın, F. N. (2020). 7.sınıf öğrencilerinin matematik dersinde iş birlikli problem çözme becerilerinin gelişiminin izlenmesinde kullanılabilecek boylamsal bir test deseni, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Aydoğdu, N. & Yenilmez, K. (2012). Matematikte problem çözme becerisiyle ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi, X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. 27-30 Haziran 2012, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Bassey, M. (1999). Case study research in educational settings. Buckingham: Open University Press.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2016). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cankoy, O. ve Darbaz, S. 2010, Problem kurma temelli problem çözme öğretiminin problemi anlama başarısına etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 38, 11-24.
• Gelen, S. (2019). Fizik eğitiminde çevreci maket ev tasarımı: İş birlikli grup çalışmasında enerji probleminin çözüm sürecinin değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Fizik Öğretmenliği Bilim Dalı, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Gök, T., ve Sılay, İ. (2009). İş birlikli problem çözme stratejilerinin öğretiminin öğrencilerin başarısı ve başarı güdüsü üzerindeki etkileri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 11. 13-27.
• Graesser, A. C., Cai, Z., Hu, X., Foltz, P. W., Greiff, S., Kuo, B., Liao, C. & Shaffer, D. W. (2017). Assessment of Collaborative Problem Solving. In R. Scottilare, A. C. Graesser, X. Hu & G. Goodwin (Eds), Design recommendations for intelligent tutoring systems (Volume 5), (pp.275-285). Army Research Laboratory.
• Güleç, M. (2020). Design of collaborative problem-solving activities with educational robots for middle school students, Unpublished Doctoral Dissertation. Middle East Technical University The Graduate School of Natural and Applied Sciences Computer Education and Instructional Technology. Ankara.
• Gür, S. (2019). İstanbul ili trafik sıkışıklığı ve park probleminin fizik dersleri bağlamında iş birlikli problem çözme sürecinde incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı, Fizik Öğretmenliği Bilim Dalı, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Marmara Üniversitesi. İstanbul.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1990). Cooperative learning and achievement. In S. Sharan (Ed.), Cooperative learning: Theory and research (pp. 23–37). Praeger Publishers.
• Kaptan, F., ve Korkmaz, H., (2002). The effects of cooperative problem solving approach on creativity in science course. Journal of Qafqaz University, 9, 143-150.
• Karakuş, G. (2020a). İş birlikli problem çözme alanında yapılan çalışmaların meta değerlendirmesi. International Journal of Science and Education, 3(1). 28-46.
• Karakuş, G. (2020b). İş birlikli problem çözme öğretim programı tasarısının hazırlanması ve uygulanması, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Afyon.
• Karakuş, G., ve Ocak, G. (2020a). İş birlikli problem çözme öğretim programına yönelik öğrenci görüşleri kapsamında bir ihtiyaç analizi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(4). 1243-1266. http://dx.doi.org/10.30703/cije.707035
• Karakuş, G., ve Ocak, G. (2020b). İş birlikli problem çözme becerisine yönelik başarı testi geliştirme çalışması. Turkish Studies- Education, 15(2). 983-997. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.40151 Maxwell, J. A. (2009). Designing a qualitative study. In L. Bickman & D. J. Rog (Eds.). The SAGE Handbook of Applied Social Research Methods (Part II), 2nd Edition. 214-253. SAGE Publications, Inc.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2006). İlköğretim Matematik Dersi 6-8.Sınıflar Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2016). PISA 2015 Ulusal Raporu. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2017). Matematik Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1-8.Sınıflar), Ankara. National Council of Teachers of Mathematics [NCTM]. (2000). Principles and Standards for School Mathematics. The National Council of Teachers of Mathematics Inc. Reston, Virginia.
• NCES. (2016). Performance of U.S. 15-Year-Old Students in Science, Reading, and Mathematics Literacy in an International Context First Look at PISA 2015. https://nces.ed.gov/pubs2017/2017048.pdf adresinden 21.03.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Nelson, L. M. (1999). Collaborative Problem Solving. In C. M. Reigeluth (Ed.), Instructional Design Theories and Models: A New Paradigm of Instructional Theory (Volume II), (pp.241-267). Lawrence Erlbaum Associates, Inc., Publishers.
• Nouri, J., Akerfeldt, A., Fors, U. & Selander, S. (2017). Assessing collaborative problem solving skills in technology-enhanced learning environments – The PISA framework and modes of communication. International Journal of Emerging Technologies in Learning, 12(4), 163-174.
• OECD. (1999). Measuring Student Knowledge and Skills: A New Framework for Assessment. Paris: OECD Publishing http://www.oecd.org/education/school/programmeforinternationalstudentassessmentpisa/33693997.pdf adresinden 18.04.2018 tarihinde erişilmiştir.
• OECD. (2010). PISA 2012 Field Trial Problem Solving Framework, http://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/46962005.pdf adresinden 18.04.2018 tarihinde alınmıştır.
• OECD. (2012). PISA 2015 Draft Collaborative Problem-Solving Framework, https://www.oecd.org/callsfortenders/Annex%20ID_PISA%202015%20Collaborative%20Problem%20Solving%20 Framework%20.pdf adresinden 25.05.2018 tarihinde erişilmiştir.
• OECD. (2017a). PISA 2015 Collaborative Problem-Solving Framework, https://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/Draft%20PISA%202015%20Collaborative%20Problem%20Solving%20Framework%20.pdf adresinden 21.06.2018 tarihinde erişilmiştir.
• OECD. (2017b). PISA 2015 Results (Volume V): Collaborative Problem Solving. https://www.oecd-ilibrary.org/education/pisa-2015-results-volume-v_9789264285521-en;jsessionid=N9DKN4zMNDrGfYtJ_gsdrxjrpipOYMlBzMTjwZg1.ip-10-240-5-147 adresinden 21.06.2020 tarihinde erişilmiştir. doi: 10.1787/9789264285521-en
• OECD. (2018). PISA 2022 Mathematics Framework (Draft), https://pisa2022-maths.oecd.org/files/PISA%202022%20Mathematics%20Framework%20Draft.pdf adresinden 21.06.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Özdemir, S. (2005). Web ortamında bireysel ve iş birlikli problem temelli öğrenmenin eleştirel düşünme becerisi, akademik başarı ve internet kullanımına yönelik tutuma etkileri, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Özdemir, S., ve Yalın, H. İ., (2007). Web tabanlı asenkron öğrenme ortamında bireysel ve iş birlikli problem temelli öğrenmenin eleştirel düşünme becerilerine etkileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(1), 79-94.
• Özer, M. (2020). BİLSEM proje sürecinin iş birlikli problem çözme açısından değerlendirilmesi: Bir acemi – deneyimli karşılaştırması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Özel Eğitim Anabilim Dalı, Özel Yetenekliler Eğitimi Bilim Dalı, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Partnership For 21st Century Skills, (P21). (2013). Framework For 21st Century Learning. http://www.p21.org/about-us/p21-framework adresinden 21.06.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Tekin, Y. T. (2019). 2015 PISA İşbirlikli problem çözme becerilerinin ülkelere göre ölçme değişmezliğinin incelenmesi: Türkiye, Norveç, Singapur, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Programı, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Uzunosmanoğlu, S. D. (2013). Examining computer supported collaborative problem solving processes using the dua leye tracking paradigm, Unpublished Master Thesis. The Department of Information Systems, Middle East Technical University. Ankara, Türkiye.
• Wolcott, H. F. (1994). Transforming qualitative data: Description, analysis, and interpretation. SAGE Publications, Inc.
• Yazıcı, E., Yılmaz, A., Göktaş, O. ve Aslan, M. 2015. Matematiksel problem çözme becerisine ilişkin araştırmalar üzerine betimsel bir analiz, Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Sempozyumu-2, 16-18 Mayıs 2015, Adıyaman Üniversitesi, Adıyaman.
• Yıldız, V. 2008. Polya’nın Problem Çözme Adımlarına Dayalı Matematik Öğretiminden Sonra Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Problem Çözme Becerileri, Problem Çözmeye Karşı Tutumları ve Matematiğe Karşı Tutumlarındaki Değişimin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4th Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage