Cemil Meriç’s Psychobiography in the Context of Existential Psychology

Yıl 2024, Cilt: 54 Sayı: 1, 16 - 34, 30.06.2024

Orhan Gürsu , Gökmen Arslan

https://doi.org/10.51121/akif.2024.53

Öz

Although the life story of Cemil Meriç, who has an important place in the history of Turkish literature with both his works and his life, has been frequently studied especially in the fields of literature and sociology, it has not been sufficiently studied in the field of psychology. To know an important figure like Cemil Meriç, it is necessary to understand his personal goals, interests, plans, strategies, life tasks and personal endeavors as well as the integrity of his life story. The main problem of this study is to examine Meriç's life, to identify the psychological problems he experienced and to reveal how these experiences should be evaluated from an existentialist perspective. The aim of the study is to conduct a psychological analysis of Cemil Meriç's life under the four main themes of existential psychology: death, freedom, isolation and meaninglessness. The research was organized as a compilation of information, and Meriç's works, which directly include his life, were used. The study analyzes the difficulties such as isolation, depression, and loss of vision experienced by Meriç within the four basic themes of existential psychology: death, freedom, isolation and meaninglessness, and psychological analyzes. This study will help us deeply understand Cemil Meriç's life and inner world.

Anahtar Kelimeler

Cemil Meriç, Existentialist, Psychotherapy, Psychobiography, Death, Freedom, Insulation, Meaninglessness

Varoluşçu Psikoloji Ekseninde Cemil Meriç’in Psikobiyografisi

Öz

Gerek eserleri gerekse hayatıyla Türk yazın tarihinde önemli bir yere sahip olan Cemil Meriç'in hayat hikayesi, özellikle edebiyat ve sosyoloji alanlarında sıkça işlenmiş olmasına rağmen, psikoloji alanında yeterince çalışılmamıştır. Cemil Meriç gibi mümtaz bir şahsiyetin tanınması için onun kişisel amaçları, ilgileri, planları, stratejileri, hayat görevleri ve kişisel gayretlerinin yanı sıra hayat hikayesinin bütünlüğü de bilinmeli ve doğru anlaşılmalıdır. Bu çalışmanın problemi, Meriç'in yaşantısının incelenmesi, yaşadığı psikolojik sorunların belirlenmesi ve bu yaşantıların varoluşçu bakış açısından değerlendirilmesidir. Araştırmanın amacı, Cemil Meriç'in yaşantısını varoluşçu psikolojinin dört temel teması olan ölüm, özgürlük, yalıtım ve anlamsızlık başlıkları altında ele alarak Cemil Meriç’in psikolojik analizini gerçekleştirmektir. Araştırma, bilgi derleme niteliğinde düzenlenmiş, bu süreçte Meriç’in kendi hayatının doğrudan yer aldığı eserlerinden yararlanılmıştır. Araştırmada, Meriç'in yaşadığı yalnızlık, bunalımlar, görme yetisini kaybetme gibi güçlükler; varoluşçu psikolojinin dört temel teması olan ölüm, özgürlük, yalıtım ve anlamsızlık kavramları çerçevesinde incelenecek ve psikolojik analizlere yer verilecektir. Bu çalışma, Cemil Meriç'in yaşamını ve iç dünyasını daha derinlemesine anlamamıza yardımcı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Cemil Meriç, Varoluşçu, Psikoterapi, Psikobiyografi, Ölüm, Özgürlük, Yalıtım, Anlamsızlık

Etik Beyan

Bu araştırma için etik kurul izni gerekmemektedir.

Kaynakça

• Akın, Mahmut Hakkı. “Sosyal Etkileşim ve Sosyal Benlik Kaynağı Olarak Aile”. Medeniyet ve Toplum Dergisi 3/1 (2019), 1-14.
• Akyıldırım, Erol. “Kültür ve Anomi”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 22 (2020), 43-62.
• Anderson, James William - Kağnıcı, Gökhan. “Psikobiyografinin Metodolojisi”. Tarih Okulu Dergisi 2010/7 (2010), 77-97.
• Armağan, Mustafa. “Meriç, Cemil". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/190-191. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
• Atay, Rıfat. “Mehmet Akif Ersoy”. XIX. Yüzyıldan Günümüze İslam Düşünürleri. (ed. Kemal Sözen vd.), 111-137. İstanbul: Divan Yayınları, 2021.
• Atay, Rıfat. God Between Reason and Experience. Ankara: Sonçağ Yayınları, 2019.
• Beyazyüz, Murat. Cemil Meriç’in Psikobiyografisi. İstanbul: Aşina Yayınları, 2007.
• Çelikkol, A. “Psikobiyografi, Şiir ve Psikanaliz", İle Edebiyat. Erişim 29 Eylül 2023. http://www.celikkol.org/psikobiyograf.htm
• Ercan, Neslihan. "Kentsel Hareketler: Protesto, Karşı Hafıza ve Yaratmama Olasılığı" İdealkent 4.10 (2013), 134-163.
• Frankl, Viktor E. Duyulmayan Anlam Çığlığı: Psikoterapi ve Hümanizm. İstanbul: Öteki yayıncılık, 1996.
• Gedikli, Özgür. “Mehmet Atilla Maraş’ın Şiirlerinde Mekân ve Coğrafya”. Medeniyet ve Toplum Dergisi 1/2 (2017), 129-148.
• Göka, Erol. Psikoloji, Varoluş, Maneviyat. İstanbul: Kapı Yayınları, 2021.
• Gülen, Ömer. "Entelektüel Kimdir? Cemil Meriç'in Hayatı Özelinde Bir Anlama Denemesi", Cemil Meriç Kitabı: Bu Ülkeyi Yeniden Düşünmek (Sempozyum Tebliğleri Kitabı), İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, 2018, 633-647.
• Gürsu, Orhan. “Gençlik Dönemi İnanç Krizinin Psikolojik Kökenlerinin Analizi: Olgu Sunumu”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/3 (2022), 915-931.
• Gürsu, Orhan. “Hasan Basri Çantay: Bir Psikobiyografi Denemesi”. Ekev Akademi Dergisi 62 (2015), 251-268.
• Gürsu, Orhan. “Melankoli ve İktidar Arasında Bir Şehzade: Şehzade Korkut’un Psikobiyografisi”. Turkish Academic Research Review 5/2 (2020), 267-288.
• Houghton, David, Patrick vd. Siyaset Psikolojisi. İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2021.
• Ilgar, Mehmet Zeki - Ilgar, Semra Coşgun. “Varoluşçu Psikolojik Danışma ve Psikoterapi: Teori ve Pratiği”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 23/1 (2019), 193-220.
• Keskin, Suphi. “Tutunamayanlar’da Şizo-Özne İnşası Bağlamında Yersizyurtsuzlaşma”. Medeniyet ve Toplum Dergisi 2/1 (2018), 97-116.
• Kızıltan, Hakan. “Psikanaliz Dersleri”. Doğu Batı Düşünce Dergisi 56 (2011), 55-83.
• May, Rollo. Aşk ve İrade. çev. Yudit Namer. İstanbul: Okuyanus Yayınları, 2019.
• May, Rollo. Kendini Arayan İnsan. çev. Ayşen Karpat, İstanbul: Kuraldışı Yayıncılık, 1997.
• May, Rollo. Varoluşun Keşfi çev. Aysun Babacan. İstanbul: Okuyanus Yay, 2012.
• Meriç, Cemil. Mağaradakiler (19. bs.). İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
• Meriç, Cemil. Jurnal 1. Cilt. drl. Mahmut Ali Meriç, İstanbul: İletişim Yayınları, 1992.
• Meriç, Cemil. Jurnal 2. drl. Mahmut Ali Meriç. İstanbul: İletişim Yayınları, 1993.
• Meriç, Cemil. Kırk Ambar, Cilt 1. drl. Mahmut Ali Meriç, İstanbul: İletişim Yayınları, 2008.
• Meriç, Cemil. Bir Dünyanın Eşiğinde. drl. Mahmut Ali Meriç, İstanbul: İletişim Yayıncılık, 1994.
• Meriç, Ümit. Babam Cemil Meriç. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2021.
• Meriç, Cemil. Bu Ülke, drl. Mahmut Ali Meriç. İstanbul: İletişim Yayınları, 2005.
• Meriç, Cemil. Umrandan Uygarlığa, drl. M.A. Meriç, İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
• Seçinti, Dilara Demirpençe - Gürbüz, Hatice Gözde Akkın. “11-14 Yaş Arası Erken Ergenlerde Mizaç Özelliklerinin İçselleştirme ve Dışsallaştırma Problemleri ile İlişkisi”. Turk J Child Adolesc Ment Health 28/2 (2021), 117-123.
• Söner, Osman. “‘Babam Cemil Meriç’ Kitabının Varoluşsal Psikolojinin Temel Kavramları Açısından İncelenmesi”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 49 (2020), 261-284.
• Şahin, Mehmet. “Din ve Edebiyat İlişkisi”. Türk-İslam Edebiyatı. (Ed. Necdet Tozlu - Yusuf Babür), 37-53. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 2020.
• Turna, Murat. “Edebiyat ve Psikanaliz Üzerine”. Medeniyet ve Toplum Dergisi 4/1 (2020), 1-17.
• Turnalp, M. Fatih. “Din ve Eğitim Bağlamında ‘Yorgunluk Toplumu’”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 48/48 (2019), 227-278.
• Ulusoy, Mustafa. Aynalar Koridorunda Aşk. İstanbul: Timaş Yayınları, 2009.
• Yalom, Irvin. Varoluşçu Psikoterapi. çev. Zeliha Babayiğit. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2000.