The Uzaklarda Arama: Writing A Happy Ending for the Film Vesikali Yârim

Yıl 2022, , 110 - 134, 31.12.2022

Gizem Parlayandemir

https://doi.org/10.31123/akil.1144527

Öz

This study aims to analyze the film Uzaklarda Arama. Uzaklarda Arama, directed by Türkan Şoray, one of the stars of Turkish cinema, is a film that tells multiple stories that can be located at the intersection of independent and commercial cinema, contemporary cinema, and Yeşilçam, breaks stereotypes and has a contemporary narrative structure that does not include stereotypes. The film establishes a discourse and a formal language of its own in an intermediate region that it has built for itself, both in terms of cinematography and scenario. In terms of not only the film's theme but also the use of music and dialogue, it is one of the few examples of recent Turkish cinema that has been highly affected by Yeşilçam. Unlike classical melodramas, the film does not reproduce the controversial male-dominated view of Yeşilçam in terms of gender, and even discusses this view both narratively and formally. Although it has certain features of the melodrama genre, which is the dominant genre of Yeşilçam, it also contains features of various genres such as fantasy films and fairy tales, and it is possible to say that it is a women's film produced from a woman's point of view. The method of the study is qualitative content analysis.

Anahtar Kelimeler

Melodrama, Women’s film, Türkan Şoray, Yeşilçam

Uzaklarda Arama: Vesikalı Yârim Filmine Mutlu Bir Son Yazmak

Öz

Bu çalışma Uzaklarda Arama filmini çözümlemeyi amaçlar. Türk sinemasının yıldızlarından Türkan Şoray’ın yönetmenliğini yaptığı Uzaklarda Arama filmi bağımsız sinema ve tecimsel sinemanın, çağdaş sinemayla Yeşilçam’ın kesişiminde konumlanabilecek çoklu hikâyeler anlatan, klişe yıkan ve stereotiplere yer vermeyen çağdaş anlatı yapısına sahip bir filmdir. Film kendi için inşa ettiği ara bir bölgede kendine ait bir söylemi ve biçimsel bir dili hem sinematografik açıdan hem de senaryo açısından kurar. Yalnızca filmin teması açısından değil özellikle müzik ve diyalog kullanımı açısından da yakın dönem Türk sinemasının Yeşilçam’dan beslenen az sayıda örneğinden biri olur. Melodram türünde olan film klasik melodramlardan farklı olarak Yeşilçam’ın taşıdığı toplumsal cinsiyet açısından tartışmalı erkek egemen bakışı da yeniden üretmez, hatta bu bakışı hem anlatısal hem biçimsel olarak tartışır. Ağırlıklı olarak Yeşilçam’ın başat türü olan melodram türünün belirli özelliklerini taşısa da fantastik film, masal filmi gibi çeşitli türlere ait özellikleri de barındırır ve filmin kadın bakışıyla üretilmiş bir kadın filmi olduğunu söylemek mümkündür. Çalışmanın yöntemi nitel içerik analizidir.

Anahtar Kelimeler

Yeşilçam, Melodram, Kadın filmleri, Türkan Şoray

Kaynakça

• Akbulut, H. (2008). Kadına Melodram Yakışır: Türk Melodram Sinemasında Kadın İmgeleri. İstanbul: Bağlam.
• Akpınar, N. (Yapımcı) ve Ozan, A. (Yönetmen). (2017), Aile Arasında [Sinema Filmi]. Türkiye: BKM.
• Akser, M. (2012). Türkiye’de Bağımsız Sinema Akımları Her Daim Bağımlı. Panorama Yaz 2012, Sayı 7, (Çevrimiçi), Erişim Adresi [16 Temmuz 2022]: https://panorama.khas.edu.tr/turkiyede-bagimsiz-sinema-akimlari-her-daim-bagimli-384
• Aristoteles. (1987). Poetika (Çev. İ. Tunalı). İstanbul: Remzi.
• Ataman, Ö. E. (2002). Sinemada Toplumsal Cinsiyet Rolleri: 1980-1999 Yılları Arasında Türk Sineması’nda Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Sunumu (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi SBE, Eskişehir.
• Atay, T. (2012). Çin İşi Japon İşi Cinsiyet ve Cinsellik Üzerine Antropolojik Değiniler. İstanbul: İletişim
• Berger, J. (2005). Görme Biçimleri, (Çev. Y. Salman), İstanbul: Metis.
• Birincioğlu, Y. D. (2016). “Biz”i Üreten Melodramatik İmgelem: Çağan Irmak Sineması. G. Parlayandemir, Y. D. Birincioğlu (Der.), Tür(K) Sinemasında Auteurler 2000 Sonrası Türk Sinemasında Türler ve Yönetmenler (s. 79-125) içinde. İstanbul: Kriter.
• Ereke, Y. ve Parlayandemir, G. (2020). Toplumsal cinsiyet ekseninde alternatif bir anlatı: Şahsiyet örneği. İNİF E-Dergi, 5(1), 110-128. Erişim Adresi [16 Temmuz 2022]: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1159150
• Gledhill, C. (1987). The Melodramatic Field: An Investigation. C. Gledhill (Der.) Home is Where the Heart Is Studies in Melodrama and the Woman's Film (s. 5-39) içinde. Essex: British Film Institute.
• Güçbilmez, B. (2002). Melodram, Beden ve Gülnihal. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, S. 14 Erişim Adresi [16 Temmuz 2022]: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/118297
• Gür, Ş. ve Erman, H. (Yapımcı) ve Akad, L. Ö (Yönetmen). (1968). Vesikalı Yarim [Sinema Filmi]. Türkiye: Şeref Film.
• Hayward, S. (2001). Cinema Studies The Key Concepts. London, NY: Routledge.
• Henderson, J. L. (1964). Ancient myths and modern man. C. G. Jung (Der.), Man and His Symbols (s. 104-157) içinde. New York: Anchor Press Doubleday.
• Hıdıroğlu, İ. ve Kotan, S. (2015). Sinemada Eril Söylem ve Atıf Yılmaz Filmlerinde Kadın Sorunu. Atatürk İletişim Dergisi, 9. Sayı Temmuz 2015, 55-77. Erişim Adresi [16 Temmuz 2022]: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/397730
• Kavanaugh, R., Goldmann, B., Ratner, B. ve Misher, K. (Yapımcı) ve Singh, T. (Yönetmen). (2012), Mirror Mirror [Sinema Filmi], Marc Klein ve Jason Keller A.B.D: Relativity Media vd.
• Kırel, S. (2005). Yeşilçam Öykü Sineması. İstanbul: Babil.
• Kuhn, A. (2019). Kadınlara Yönelik Türler, (Çev. A. Doğan Topçu). S. Büker ve Y. G. Topçu (Der.) Sinema Tarih Kuram Eleştiri (s. 359-374) içinde. İstanbul: İthaki.
• Kuyucak Esen, Ş (2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları, İstanbul: Agora.
• Labaki, N. ve Toussaint, A-D. (Yapımcı) ve Labaki, N. (Yönetmen). (2011). Where Do We Go Now? [Sinema Filmi]. Fransa, Lübnan, Mısır, İtalya, Katar: Les Films des Tournelles, Pathe, Les Films des Beyrouth.
• Labaki, N. ve Toussaint, A-D. (Yapımcı) ve Labaki, N. (Yönetmen). (2007). Caramel [Sinema Filmi]. Fransa, Lübnan: Les Films des Tournelles, Les Films des Beyrouth, Roissy Films.
• Mouzanar, K. (Yapımcı) ve Labaki, N. (Yönetmen). (2018). Kefernahum [Sinema Filmi]. Lübnan, ABD, Fransa, Kıbrıs, Katar, Birleşik Krallık: Mooz Films, vd.
• Mulvey, L. (1997). Görsel haz ve anlatı sineması (Çev. N. Abisel). 25. Kare, 21. Sayı, Ankara: Yıldız, s. 38-46.
• Neale, S. (1986).“Melodrama and Tears. Screen 27 (6), 6-22.
• Özdemir, B. G. (2019) Türk Sinemasının Kadın Yönetmenleri Konuşuyor, İstanbul: Der.
• Parlayandemir, G. (2011). Türk Sinemasının Endüstriyel Yapısının Amerikan Sinemasının Endüstriyel Yapısı İle Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Parlayandemir, G. (2015). Bağımsız Türk Sineması İçin Alternatif İzleyicilik Deneyimleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Parlayandemir, G. (2016). The cinema of Onur Ünlü or: ‘how I learned to stop worrying and love’ the violence. Cinecri '16 III. International Film Studies and Cinematic Arts Conference on Cinema and Violence (s. 56-64), İstanbul: Dakam Publishing.
• Renkmen, M. S. (2012). Evlilik Programlarında Hegemonik Erkekliğin İnşası, Temsili ve Ataerkil Söylem (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi SBE, Ankara.
• Roth, J. ve Mercer, S. (Yapımcı) ve Sanders, R. (Yönetmen). (2012). Snow White and the Huntsman [Sinema Filmi], A.B.D: Roth Films ve Universal Pictures.
• Roth, J., Hahn, D. ve Jolie, A. (Yapımcı) ve Stromberg, R. (Yönetmen). (2014). Maleficent [Sinema Filmi], A.B.D: Roth Films ve Walt Disney Pictures.
• Sadakoğlu, M. C. (2019). Yeni Türk Sinemasında Modern Melodram Geleneksel Söylem. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 2019, Cilt: 12, Sayı: 28, 1183-1200.
• Türkmen, G. D. (2020). Uyarlama Filmlerde Kadın Temsili (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Ünal, Y. (Yapımcı). Şoray, T. (Yönetmen). (2015). Uzaklarda Arama [Sinema Filmi], Türkiye: Vadi Film.
• Varol, S. F. (2013). Kültür Endüstrisi Bağlamında Cinsiyetçi İdeoloji ve Kadın Kimliğinin İnşası (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Wakefield, E. M.; Tan, S. L; Spackman, M. P. (2017). The Effects of Diegetic and Nondiegetic Music on Viewers’ Interpretations of a Film Scene, Music Perception, Volume 34, ISSUE 5, 605–623, ISSN 0730-7829, ELECTRONIC ISSN 1533-8312. Erişim Adresi [16 Temmuz 2022]: https://doi.org/10.1525/mp.2017.34.5.605
• Zizek, S. (2010). Yamuk Bakmak Popüler Kültürden Jacques Lacan’a Giriş, (Çev. T. Birkan). İstanbul: Metis.