İletişim Araştırmalarındaki Güncel Eğilimler Üzerine Bibliyometrik Bir İnceleme

Yıl 2023, , 214 - 234, 30.12.2023

Fatma Yiğit Açıkgöz , Derya Çizmeli

https://doi.org/10.31123/akil.1353611

Cited By: 1

Öz

İletişim bireysel diyaloğun yanında, toplumları bir arada tutan önemli bir unsur olarak insanların bilgi, kültür ve deneyimlerini nesilden nesle aktarmasını sağlayan önemli bir araç niteliğindedir. Özellikle günümüz koşulları değerlendirildiğinde iletişimin, küresel ölçekte bağlantılar kurma ve bilgi paylaşımı için vazgeçilmez bir araç olduğunu söylemek mümkündür. Bu bağlamda, günlük yaşantıdan küresel düzeydeki ilişkilere kadar birçok alanda büyük öneme sahip olan iletişimin doğasını, gelişimini, işleyişini, etkilerini ve toplum üzerindeki rolünü anlamak son derece önemlidir. Bu noktada da iletişim araştırmaları karşımıza çıkmaktadır. İletişim araştırmalarının gelişim süreçlerine bakıldığında, Sanayi devrimi sonrasında yaşanan ekonomik, toplumsal ve siyasal değişimlerin etkili olduğu görülmektedir. İlerleyen süreçlerde de gelişen teknolojiyle birlikte kitle iletişim araçlarının çeşitliliği, medya kullanım alışkanlıklarındaki değişlikler ve kitle iletişim araçlarının toplum üzerindeki etkisinin belirginleşmesi iletişim araştırmalarına olan ilgiyi artırmıştır.
Bu araştırma, iletişim araştırmaları alanındaki evrimi ayrıntılı bir şekilde analiz ederek, iletişim disiplininin tarihsel bağlam içinde nasıl şekillendiğini ve günümüzdeki önemli trendleri nasıl yansıttığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda bibliyometrik analiz yöntemiyle; 1992-2023 yılları arasında SSCI, SCIE, AHCI, CPCI veri tabanında yayınlanmış 222 makalenin analizi gerçekleştirilmiş ardından içerik analizi uygulanmıştır. Bibliyometrik analiz sonucunda elde edilen veriler Türkiye’deki iletişim araştırmalarının Covid-19 ile arttığını ve sosyal medyanın kitle iletişim araçlarına etkinlik kazandırdığını göstermektedir. Ayrıca iletişim araştırmalarının sadece iletişimle sınırlı kalmayarak psikoloji, eğitim, sağlık, sosyal alanlar, politika gibi alanlarda da disiplinler arası yoğun çalışma sirkülasyonu olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İletişim, Bibliyometrik Analiz, Sosyal Medya, Araştırma

A Bibliometric Study on Current Trends in Communication Studies

Öz

In addition to individual dialogue, communication is an important tool that keeps societies together and enables people to transfer their knowledge, culture, and experiences from generation to generation. Especially considering today's conditions, it is possible to say that communication is an indispensable tool for establishing connections and sharing information on a global scale. In this context, it is extremely important to understand the nature, development, functioning, effects, and role of communication on society, which is of great importance in many areas from daily life to global relations. At this point, communication research comes into play.
When we look at the development processes of communication research, the economic, social, and political changes that took place after the Industrial Revolution were effective. In the future, with the developing technology, the diversity of mass media, changes in media usage habits and the evident impact of mass media on society have increased the interest in communication research.
This research aims to analyze the evolution in the field of communication research in detail, revealing how the communication discipline was shaped in the historical context and how it reflects important trends today. In this direction, the bibliometric analysis method was carried out on 222 articles published in the SSCI, SCIE, AHCI, CPCI database between 1992 and 2023, and then content analysis was applied. The data obtained through bibliometric analysis showed that communication research in Türkiye increased with Covid-19 and social media brought effectiveness to mass media. In addition, it has been determined that communication research is not limited to communication sciences alone, but also has an intense interdisciplinary study circulation in areas such as psychology, education, health, social areas, and politics.

Anahtar Kelimeler

Communication, Bibliometric Analysis, Social Media, Research

Kaynakça

• Adorno, T., & W. Horkheimer, M. (1995). Aydınlanmanın diyalektiği I. Kabalcı Yayınevi.
• Akgül, M., & Akdağ, M. (2018). İletişim eğitimi ve disiplinlerarasılık: İletişim fakültelerindeki akademisyen Profili üzerine bir değerlendirme. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 31, 1-20
• Aziz, A. (2006). Dünyada ve Türkiye' de iletişim araştırmaları. Kültür ve İletişimi, 9(17), 9-32.
• Bulut, E., & Yörük, E. (2017). Mediatized populisms| digital populism: Trolls and political polarization of Twitter in Türkiye. International Journal of Communication, 11, 4093-4114.
• Enago Academy. (2023). Popüler Veri tabanları Hakkında Hızlı Kılavuz – Web of Science, Scopus ve PubMed. https://www.enago.com.tr/academy/popular-databases-for-researchers adresinden 6 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• Erdoğan, İ. (2009). İletişim araştırmalarının geleceği. K. Alemdar (Ed.), Türkiye’de Kitle İletişimi: Dün, Bugün Yarın (s. 780-812) içinde. Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.
• Erdoğan, İ., & Alemdar, K. (2010). Öteki kuram: Kitle iletişim kuram ve araştırmalarının tarihsel ve eleştirel bir değerlendirmesi. Erk.
• Erdoğan, İ. (2013). Türkiye’de iletişim araştırmaları. E. Yüksel (Ed.) İletişim Kuramları (s. 184-219) içinde. Anadolu Üniversitesi Yayınevi.
• Fırat, S., Kurutkan, M.N., & Orhan, F. (2018). Sağlık Politikası Konusunun Bilim Haritalama Teknikleriyle Analizi, Sağlık politikası konusunun bilim haritalama teknikleri ile analizi içinde (s. 28-73). İksad Yayınevi.
• Gaviria-Marin, M., Merigó, J.M., & Baier-Fuentes, H. (2019). Bilgi yönetimi: Bibliyometrik analize dayalı küresel bir inceleme, Teknolojik Tahmin ve Sosyal Değişim, 140, 194-220.
• Jenzen, O., Erhart, I., Eslen-Ziya, H., Korkut, U., & McGarry, A. (2021). The symbol of social media in contemporary protest: Twitter and the Gezi Park movement. Convergence, 27(2), 414-437.
• Krämer, T., Momeni, F., & Mayr, P. (2017). Coverage of author identifiers in Web of Science and Scopus. arXiv preprint arXiv:1703.01319.
• Koçer, S., & Bozdağ, Ç. (2022). Sceptical inertia in the face of polarization: news consumption and misinformation in Türkiye, Media and Communication, 10(2), 169-179.
• Lang, K. (2005), İletişim araştırmaları: kökenleri ve gelişmesi, E. Mutlu (Ed.), Kitle İletişim Kuramları (s. 27-41) içinde. Ütopya Yayınları.
• Mattelart, A., & Mattelart, M. (1998). İletişim kuramları tarihi (M. Zıllıoğlu, Çev.). İstanbul.
• Mercan, B. A. (2017). Habermas’ın İletişimsel Eylem Teorisinde Lorenzer Etkisi: Dil, Sembol ve Sahnesel Anlama. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(3), 765-789.
• Odyakmaz, N. (2012). İletişimin İyimser Yüzü: Chicago Okulu. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. (20).
• Puy, G. (2023). Bilimsel Araştırma Nedir? https://www.iienstitu.com/blog/bilimsel-arastirma-nedir adresinden 6 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• Tansel İlic, D. (2022). Frankfurt Okulu ve İngiliz Kültürel Çalışmalar Yaklaşımı Çerçevesinde Kültürü Yeniden Okumak. Kültür Araştırmaları Dergisi, (14), 368-378.
• Taşcıoğlu, R. (2010). Türkiye’de iletişim bilimine katkı bağlamında Hilmi Ziya Ülken’i okumak. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 31, 233-249.
• Tokgöz, O. (2003). Türkiye’de iletişim eğitimi: Elli yıllık bir geçmişin değerlendirilmesi, Kültür ve İletişim, 6(2), 7-32.
• Uyanık, E. (2016). İletişim araştırmalarının tarihçesine bakış. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 42, 58-76.
• Yıldırım, A. (2013). Eleştirel Pedagoji: Ivan Illich ve Paulo Freire’nin eğitim anlayışı üzerine. Anı.
• Wang, W., & Lu, C. (2020). Visualization analysis of big data research based on Citespace. Soft Computing, 24, 8173-8186.