İletişim Eğitimi ile İlgili Makaleler Üzerine Tematik Bir İnceleme

Yıl 2023, , 163 - 184, 30.11.2023

Veysel Çakmak

https://doi.org/10.31123/akil.1361024

Öz

Çalışmanın amacı iletişim eğitim konusunda Türkiye’deki araştırmaları tespit etmek ve bu araştırmaların genel durumunu temalara göre değerlendirmektir. Araştırmada betimsel içerik analizi yapılmıştır. Araştırmada DergiPark internet sitesinde iletişim eğitimi konusunda yayınlanan 52 makale örneklem olarak seçilmiştir. Makaleler “iletişim eğitimi” anahtar kelimesi kullanılarak elde edilmiştir. Makaleler Wilson ve arkadaşlarının (2023) belirlediği, eğitmen kaynakları, eğitmen davranışı, K-12 eğitimi, etik ve özgür konuşma, kamu önünde konuşma ve tartışma, teknoloji, iletişim etkileşimi, kimlik ve kültür ile değerlendirme teması üzerinden analiz edilmiştir. Makalelerin neredeyse yarısının değerlendirme makalesi olduğu sunucuna varılmıştır. 1998 yılından 2023 yılına kadar yayınlanan makalelerde genel olarak 70 yıllık iletişim eğitimi değerlendirilmiştir. Temel sorunların fakülte ve mezun sayısının fazla olduğu, kaynakların yeterli düzeyde olmadığı, tespit edilmiştir. Özellikle iki konu üzerinde tartışılmıştır. İlki medya sektörüne personel mi yetiştirmek yoksa toplumu analiz eden genel kültürü kapsamlı olan, sorgulayan bir birey mi yetiştirmek. İkinci olarak müfredatların hazırlanması ve güncellenmesi konusu makalelerde tartışılmıştır. Ayrıca YÖK’ ün akreditasyon ve yeterlilik uygulamalarının iletişim eğitimini etkilediği düşünülmektedir. Bu çalışma yazarların iletişim eğitimi konusunda geçmişten günümüze kadar ortaya koyduğu fikirlerin değerlendirilmesi açısından dikkat çekicidir.

Anahtar Kelimeler

İletişim Eğitimi, İletişim, Tematik Analiz, DergiPark

A Thematic Review on Communication Education Articles

Öz

The objective of this study is to catalogue and assess research pertaining to communication education in Türkiye, categorising them according to thematic focus. A descriptive content analysis method was employed for this research. From the DergiPark platform, 52 articles concerning communication education were chosen for analysis. These articles were procured using the search term “communication education” and subsequently scrutinised based on themes posited by Wilson et al. (2023), namely: educator resources, teacher behaviour, K-12 education, ethics in conjunction with free speech, public oration and debate, technological advances, communicative interaction, cultural and individual identity, and evaluative methods. Our findings suggest that nearly half of these articles centred around evaluative methodologies. The body of work published between 1998 and 2023 predominantly reflects upon seven decades of evolution in communication education. The prevailing challenges identified encompass an overabundance of faculties and alumni and a palpable deficiency in requisite resources. Two salient issues emerged from the discourse: firstly, the debate over whether the emphasis should be on training individuals for media-specific roles or cultivating critically-minded individuals enriched with a comprehensive cultural understanding capable of societal analysis. Secondly, there was significant deliberation regarding the formulation and periodic revision of curricula. Moreover, the accreditation and qualification protocols as mandated by YÖK are perceived to have a consequential impact on communication education. This study is remarkable in terms of evaluating the ideas put forward by the authors on communication education from past to present.

Anahtar Kelimeler

Communication Education, Communication, Thematic Analysis, DergiPark

Kaynakça

• Akgül, M., & Akdağ, M. (2018). İletişim Eğitimi ve Disiplinlerarasılık: İletişim Fakültelerindeki Akademisyen Profili Üzerine Bir Değerlendirme. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 31, 1-20. https://doi.org/10.17829/turcom.499682
• Akkaya, N., Özden, E., & Güllü, B. (2021). Examples of Communication Conflicts in Translated Children’s Literature Works. The Journal of Limitless Education and Research, 6(3), 371-407. https://doi.org/10.29250/sead.974256
• Aksoy, Z. (2016). Kültürlerarası İletişim Eğitiminde Öğrencilerin Kültürlerarası Duyarlılık Gelişimi Öz Değerlendirmeleri Üzerine Bir İnceleme. Selçuk İletişim, 9(3), 34-53. https://doi.org/10.18094/si.55438
• Alemdar, K. (2018). Türkiye’de İletişim Bilimleri: Batı Düşüncesinin Egemenliğinden Özgünlüğe. Etkileşim, 1, 8-28.
• Arık, M. B., & Bayram, F. (2011). İletişim Eğitimi ve İletişim Akademisyenleri: Veriler Işığında Genel Bir Değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 15, 81-98.
• Atabek, N., Ünlü, S., & Taşçı, D. (2000). Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Mezunlarının Meslek Yaşamları Üzerine Bir Araştırma. Selçuk İletişim, 1(2), 3-17.
• Atabek, Ü., & Atabek, G. Ş. (2014). İletişim Eğitiminde Farklı Perspektifler: Öğrenciler, Akademisyenler ve Meslek Mensuplarının İletişim Eğitimi Hakkındaki Tutumları. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2014(38), 148-163.
• Ataizi, M., & Sever, N. S. (2017). Aldıkları Eğitimle İlgili Üniversite Öğrencilerinin Algı, Görüş ve Değerlendirmeleri. Selçuk İletişim, 9(4), 129-140.
• Azi̇z, A. (2020). Türkiye’de Yükseköğretimde Kalite Güvencesi ve İletişim Eğitimi Akreditasyonu. Yeni Yüzyıl’da İletişim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 12-29.
• Bakan, U., & Bakan, U. (2017). Medya ve İletişim Eğitiminde Yeni Nesil Kitlesel Açık Çevrimiçi Derslerin Analizi: Temel Yetkinlikleri Belirlemeye Yönelik Bir Yaklaşım. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi | Istanbul University Faculty of Communication Journal, 52, 1-24. https://doi.org/10.17064/iuifd.333058
• Bal, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Sentez Yayıncılık.
• Baritci, F. (2021). Basın Yayın Yüksek Okullarından Fakültelere Türkiye’deki Medya ve İletişim Eğitiminin Dönüşümü: Müfredatlar Üzerine Bir İnceleme. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 19(38), 685-702.
• Berg, B. L., & Lune, H. (2019). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. bs). Eğitim Yayınevi.
• Beşbudak, M., Özmelek Taş, N., & Nazli, A. K. (2022). A Comparative Analysis on Communication Education Themes of the Communication Research Association (ILAD) and the European Communication Studies and Education Association (ECREA). ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 12(2), 1101-1124. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1121333
• Büyükaslan, A., & Mavnacioğlu, K. (2017). İletişim Fakültesi Ders Müfredatlarının Sektörün Nitelikli İşgücü Talebine Uyumu. International Journal of Cultural and Social Studies, 3(2), 219-233.
• Can, S. (2018). İletişim Eğitiminde Akademi ve Sektör Beklentileri Üzerine Bir Araştırma. NWSA Academic Journals, 13(3), 57-73. https://doi.org/10.12739/NWSA.2018.13.3.4C0225
• Cangöz, D. D. İ. (2013). İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Farkındalığı ve Cinsiyetçi Şiddetle İlgili Görüşleri. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 19, 41-64.
• Cankaya, Ö., & Köktener, A. (2017). The Relationship Between Communications Education and Media Sector in the Period of Media Training. Electronic Journal of New Media, 1(3), 237-241. https://doi.org/10.17932/IAU.EJNM.25480200.2017.1/3.237-241
• Coşkun, M., & Gürer, M. (2020). İletişim Eğitiminde Staj Gerçeği-Sektör, Eğitim Kurumu Saha Çalışması. Selçuk İletişim, 13(2), 942-966. https://doi.org/10.18094/josc.690876
• Çapli, Ç., & Taş, O. (2018). Problems in Media Ethics Education: An Assessment of Syllabi of Undergraduate Courses in Türkiye. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 55, 61-76. https://doi.org/10.26650/CONNECTIST2018-0014
• Çi̇ftçi̇, G. T. (2018). Hizmet İçi Eğitim Bağlamında Yapılan İletişim Eğitimlerinde Alternatif Bir Yöntem Olarak Yeni Medya Platformlarından Blog Kullanımı. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 39-61.
• Çubukçu, H., Ergeç, N. E., & Gündüz, F. (2017). Fotoğrafçılık Uygulamalarının İletişim Eğitimi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(1), 327-339.
• Dağtaş, E. (2011). Üniversite Sanayi İşbirliği Perspektifinden Türkiye’deki İletişim Eğitimine İlişkin Bir Değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 15, 32-48.
• Dağtaş, E., & Kaymas, S. (1998). Türkiye’de İletişim Eğitimi Üzerine Öneriler. Kültür ve İletişim, 1 (2)(2), 93-110.
• Erdeni̇r, A. (2021). Avrupa Yükseköğretim Alanı Projesi Doğrultusunda Türkiye’de İletişim Eğitimindeki Nicel Gelişmelere Bakış. Yeni Yüzyıl’da İletişim Çalışmaları Dergisi, 2(2), 51-60.
• Ergeç, N. E. (2014). Uluslararası Yükseköğrenim Trendleri Bağlamında İletişim Eğitimini Yeniden Düşünmek. Selçuk İletişim, 8(2), 5-31.
• Ezber, B., & Sayar, T. E. (2016). Turkiye de Akademi Dışı Medya ve İletişim Eğitimi. Marmara İletişim Dergisi, 26, 71-83. https://doi.org/10.17829/midr.2017.45
• Gökbudak, Z. S., & Gökbudak, R. (2003). İletişim Fakültesi Radyo Televizyon Sinema Bölümü Öğrencilerinin Müziğe Olan İlgileri. Selçuk İletişim, 3(1), 35-41. https://doi.org/10.18094/si.29489
• Gürel, T. (2009). Otel İşletmelerinin İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler Bölümü Mezunlarından B eklentileri: İstanbul’daki 5 Yıldızlı Otellerin İletişim Yöneticilerinin Görüşleri. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, 9, 105-127.
• Güz, N., Yanık, H., & Yeğen, C. (2017). A New Approach to the Education System of Communication Faculties. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(5), 1546-1560. https://doi.org/10.24289/ijsser.312918
• Hendrix, K., & Wilson, C. (2014). Virtual Invisibility: Race and Communication Education. Communication Education, 63(4), 405-428. https://doi.org/10.1080/03634523.2014.934852
• İldan Çalım, S., & Saruhan, A. (2019). Travelbee kuramı’na göre verilen kişilerarası i̇letişim eğitiminin ebelerin i̇letişim becerilerine ve annelerin doğum memnuniyetine etkisi. NWSA Academic Journals, 14(4), 104-121. https://doi.org/10.12739/NWSA.2019.14.4.4B0030
• İnce, M. (2022). İletişim Fakülteleri Dekanları Konseyi (İLDEK) Toplantılarının Yeni Medya Eksenli İletişim Eğitimine Olası Katkıları Üzerine Bir Değerlendirme. Yeni Medya, 2022(12), 421-422.
• İşcan, H., & Ayhan, N. (2017). Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Referans Seviyeleri Üzerinden İletişim Eğitimi: “Kırgızistan Örneği”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 143-163.
• Kaderoğlu Bulut, Ç., & Hacisali̇Hoğlu, E. (2021). İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Medya Emek Piyasasına Dönük Algı ve Beklentileri: Ankara Örneği. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 8(2), 261-295. https://doi.org/10.24955/ilef.901414
• Kaygusuz, E. (2023). Türkiye’de iletişim eğitiminin akreditasyonu: Akredite programlardaki idareci akademisyenlerin görüşlerine yönelik bir araştırma. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 0(64), 123-153. https://doi.org/10.26650/CONNECTIST2023-1238362
• Kılıç, N. (2020). Meslek Liselerinde İletişim Eğitimi Üzerine Bir Betimleme. Selçuk İletişim, 13(1), 354-377.
• Kirkpatrick K.L. (1976). Evaluation of Training. İçinde Training and Development Handbook: A Guide to Human Resource Development (ss. 3001-3019). McGraw-Hill.
• Koç, Ç. T. (2021). Radyo, Televizyon ve Sinema Anabilim Dalındaki Doktora Tezleri Üzerine bir İçerik Analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(33), 674-700. https://doi.org/10.26466/opus.832924
• Künüçen, H. H., & Demirci, A. (2021). İletişim Eğitimi ve Artırılmış Gerçeklik Uygulaması: Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü Örneği. Yeni Medya, 10, 87-106.
• Merrill, M. D. (2002). First principles of instruction. Educational Technology Research and Development, 50(3), 43-59. https://doi.org/10.1007/BF02505024
• Morreale, S., Backlund, P., & Sparks, L. (2014). Communication Education and Instructional Communication: Genesis and Evolution as Fields of Inquiry. Communication Education, 63(4), 344-354. https://doi.org/10.1080/03634523.2014.944926
• Morreale, S. P., & Pearson, J. C. (2008). Why Communication Education is Important: The Centrality of the Discipline in the 21st Century. Communication Education, 57(2), 224-240. https://doi.org/10.1080/03634520701861713
• Morreale, S. P., Thorpe, J., & Westwick, J. N. (2021). Online teaching: Challenge or opportunity for communication education scholars? Communication Education, 70(1), 117-119. https://doi.org/10.1080/03634523.2020.1811360
• Ong, W. J. (2018). Sözlü ve Yazılı Kültür, Sözün Teknolojileşmesi (6. bs). Metis Yayınları.
• Öksüz, B., & Görpe, S. (2019). Halkla İlişkiler mi Kurumsal İletişim mi? Akademiden Uygulamaya Kavram Tartışmaları. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 33, 1-23. https://doi.org/10.17829/turcom.514362
• Özer, Ö. (2006). Türkiye’de İletişim Eğitimi: Ankara’da Ulusal Medyada Görev Yapan Muhabirlerin Düşünceleri ve Araştırmayla Gelen Öneriler. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, 8, 57-82.
• Özkanal, B., & Özgür, A. Z. (2017). Türkiye’de Yükseköğretimde Açık ve Uzaktan Öğrenme Yöntemi ile İletişim Eğitimi Üzerine Değerlendirmeler. Selçuk İletişim, 9(4), 5-24.
• Öztürk, S. (2011). İletişim Eğitiminin Hedefi: Yeni Bir Entellektüel Yaratmak. Akdeniz İletişim Dergisi, 15, 145-156.
• Seyfi, M., & Polat, H. (2019). Türkiye’deki Çağrı Merkezi Hizmetleri Bölümlerinin Müfredat Analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 17-35. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.479550
• Sezgi̇n, M., & Güler, Ş. (2021). Öz’ün Söz Üzerine Etkileri: Kendilik Tutarlılığı, Beden İmajı ve İletişim Becerileri Arasındaki İlişkilerin İletişim Öğrencileri Özelinde İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 206-234. https://doi.org/10.9779/pauefd.787237
• Spraque, S. (2009). The Goals of Communication Education. İçinde Teaching Communication Theory, Research and Methods (ss. 15-31). Routledge Taylor & Francis Group.
• Şeker, M., & Şeker, T. (2011). İletişim Eğitiminde Temel Sorunlar ve Açmazlar. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 15, 99-118.
• Tanaci, F., & Balci, Ş. (2021). Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi: Akademi, Öğrenci ve Sektör Beklentileri Üzerine Bir Araştırma. İNİF E - Dergi, 6(2), 409-429. https://doi.org/10.47107/inifedergi.882983
• Taşbaşı, K. (2015). Üniversitenin dönüşümü sürecinde yitirilen bütünsellik: Ünsal Oskay ın çalışmaları üzerinden iletişim bilimlerine ve iletişim eğitimine bakış. Marmara Iletisim Dergisi, 23, 1-11. https://doi.org/10.17829/midr.20152316039
• Tokgöz, O. (2003). Türkiye ’de İletişim Eğitimi: Elli Yıllık Bir Geçmişin Değerlendirilmesi. Kültür ve İletişim, 6 (1)(11), 9-32.
• Uzun, R. (2011). Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi: Değişimler ve Eğilimler. Akdeniz İletişim Dergisi, 11, 119-132.
• Üçler, N., & Büyükçeli̇Kok, T. Ö. (2021). İletişim Fakültesi Müfredatlarının Medya Sektörü İş İlanları Üzerinden Sektörel Beklentileri Karşılama Yeterliliğinin İncelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(3), 1245-1269.
• Ültay, E., Akyurt, H., & Ültay, N. (2021). Sosyal Bilimlerde Betimsel İçerik Analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 188-201. https://doi.org/10.21733/ibad.871703
• Wilson, C. T., Umi, S. A., Reid, A., & Hendrix, K. G. (2023). Still passed over: Race and the forgotten professors and students of color. Communication Education, 72(2), 124-146. https://doi.org/10.1080/03634523.2022.2145491
• Yalçin, H. (2013). Anne-Çocuk İletişimi Eğitiminin Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 179-194.
• Yüksel, E., Eroğlu, E., Adiyaman, H. K., & Kurt, B. (2019). İletişim Bilimleri Fakültesinin 40’ıncı Yılında Öğrenci Değerlendirme ve Beklentileri. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, 27(1-36).
• Yüksel, E., & Koçak, A. (2003). Basın ve Yayın Bölümü Öğrencilerinin Basına Duydukları İlgi Düzeyi Üzerine Bir Alan Araştırması. Selçuk İletişim, 3(1), 42-50. https://doi.org/10.18094/si.45130