Nöropazarlama Uygulamalarının Etik Bağlamında Değerlendirilmesi

Yıl 2016, , 140 - 160, 30.06.2016

Gül Coşkun Değirmen , Emine Şardağı

https://doi.org/10.31123/akil.438536

Cited By: 3

Öz

Pazarlama alanı sürekli değişmekte ve tüketiciyi etkileme konusunda yeni yaklaşımlar
ortaya çıkmaktadır. Tüketiciyi anlamak, onların zihninde yer edinmek ve bunu
kalıcı hale getirmek bilinçlenen tüketici yapısından dolayı giderek zorlaşmaktadır.
Bu nedenle son dönemlerde pazarlama dünyasındaki en çarpıcı gelişmelerden biri
bilimle pazarlamanın kesiştiği nokta olarak değerlendirilen nöropazarlama alanında
gerçekleşmektedir. Etik konusu sadece pazarlama alanında değil, yıllardır farklı
disiplinlerde sürekli tartışılan konulardan biri olmuştur. Ancak tüketici davranışlarını
anlamak için bilimin kullanılması, tüketicinin karar verme mekanizmalarının ortaya
çıkarılması firmalar açısından bakıldığında önemli avantajlar sağlasa da gizlilik
temelinde bazı sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu çalışma, pazarlama
akademisyenleri bakış açısıyla bu zamana kadar yapılan ancak eksik noktaları
olduğunu düşündüğümüz tartışmalara katkı sağlamak ve çok yeni bir konu olması
nedeniyle şu andaki bilgilerimiz çerçevesinde nöropazarlamanın yaratacağı etik
sorunlara yönelik düşünceleri kuramsal bir değerlendirme ile ortaya koymaktadır.
Çalışma ile özellikle nörologların bu konuda eleştirel davranmalarına rağmen bu
alandaki akademisyenlerin nöropazarlamaya bakış açıları değerlendirmeye alınmıştır.
Bu zamana kadar yapılan çalışmalara bakıldığında nöropazarlamanın reklam ve
pazarlamada nasıl uygulandığına ve hangi araçların kullanıldığına yönelik araştırmalar
yapılmış ve bunların sonuçları paylaşılmıştır. Araştırmada “Nöropazarlama etik açıdan
ne kadar uygun?”, “Bilimde kullanılan tekniklerin pazarlama amaçlı kullanılması
doğru mudur?”, “Nöromarketing çalışmaları sonucunda elde edilen bilgiler ne kadar
güvenilir ve tutarlıdır?,”, “Nöropazarlama tekniklerinin pazarlama alanında sağlayacağı
avantajlar nelerdir?” sorularına cevap aranmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nöropazarlama, Etik, Pazarlama

Kaynakça

• Ariely, Dan, ve Gregory S. Berns (2010). “Neuromarketing: the Hope and Hype of Neuroimaging in Business.” Nature Reviews Neuroscience. 11(4): 284-292. Burgos- Campero, A. Asela ve Vargas- Hernandez, Jose G. (2013). “Analitical Approach to Neuromarketing as a Business Strategy.” Procedia - Social and Behavioral Sciences 99: 517 – 525. Çakar, Tuna ve Ülman, Yeşim Işıl (2012). “Nöropolitika ve Etik.” (Ed: Yeşim Işıl Ülman, Fatih Artvinli). Değişen Dünyada Bioetik. Türkiye Biyoetik Derneği Yayını. 18: 326-343. Eser, Zeliha; Işin, F. Bahar ve Tolon, Metehan (2011). “Perceptions of Marketing Academics, Neurologists, and Marketing Professionals About Neuromarketing.” Journal of Marketing Management. 27(7–8): 854–868. Fisher, Carl Erik; Chin, Lisa ve Klitzman, Robert (2010). “Defining Neuromarketing: Practices and Professional Challenges.” Harvard Review of Psychiatry. 18(4): 230-237. Hatip, Murat (2008). “Neuro Marketing”. https://marketrend.wordpress.com/2008/11/16/neuro-marketing/. (Erişim tarihi: 03.06.2014). Laczniak, Gene R. (1983 ). “Framework for Analyzing Marketing Ethics.” Journal of Macromarketing. 3(1): 7-18. Lee, Nick; Broderic, J. Amanda ve Chamberlain, Laura (2007). “What is ‘Neuromarketing’? A Discussion and Agenda for Future Research.” International Journal of Psychophysiology. 63: 199- 204. Lindstrom, Martin (2011). Buyology (1.basım). İstanbul: Optimist. Morin, Christophe (2011).”Neuromarketing: the New Science of Consumer Behavior.” Society. 48(2): 131-135. Murphy R, Emily; Illes Judy; Reiner B. Peter (2008). “Neuroethics of Neuromarketing” Journal of Consumer Behaviour. 7: 293–302. Müdok, Tangül (2013). Nöronal Pazarlama: Nöromarketing. http://www.sdplatform.com/Dergi/747/ Noronal-pazarlama-Noromarketing.asp (Erişim tarihi: 01.06.2014). Özdemir, Erkan (2009). “Pazarlama Araştırmasında Etik Karar Alma.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 64(02): 119-144. Pop Nicolae Al; Dabija Dan Cristian ve Iorga, Ana Maria (2014). “Ethical Responsibility Of Neuromarketing Companies in Harnessing The Market Research- AGlobal Exploratory Approach” (Electronic Version). Amfiteatru Economic. 16(35): 26-40. Sreedevi, V.; Jayasree, K.V. ve Auguskani, P. Lovelin (2013). “Neuro Marketing: An Effective Marketing Strategy.” International Journal of Marketing and Technology. 3(6): 63. Tüzel, Nazlım (2010). “Tüketicilerin Zihnini Okumak: Nöropazarlama ve Reklam.” Marmara İletişim Dergisi. 16: 163-176. Ural, Tülin (2008). “Pazarlamada Yeni Yaklaşım: Nöropazarlama Üzerine Bir Değerlendirme.” Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 17(2): 421-432. Wilson, R. Mark; Gaines, Jeannie ve Hill, Ronald Paul (2008). “Neuromarketing and Consumer Free Will.” Journal of Consumer Affairs. 42(3): 389-410. Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Seçkin. Yücel, Atilla ve Çubuk, Fatma (2013). “Nöropazarlama ve Bilinçaltı Reklamcılık Yaklaşımlarının Karşılaştırılması.” Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi. 6(2): 172-183