Alman Dışavurumcu Sinemasında Mizansen: Dr. Caligari’nin Muayenehanesi (1920-Robert Weine)

Yıl 2017, Sayı: 28, 302 - 314, 15.12.2017

Nuray Hilal Tuğyan

https://doi.org/10.31123/akil.437641

Cited By: 1

Öz

Sinema Tarihi incelendiğinde bazı ülke sinemalarının, diğer ülke sinemalarını

etkileyecek düzeyde yaratıcı ve özgün sanat eserleri ortaya koyduğu görülmektedir.

O ülkeye özgü tarihsel ve toplumsal şartların bir araya gelmesiyle yenilikçi bir film dili

ortaya çıkmaktadır. Alman Dışavurumculuğu Sessiz Sinema Döneminde bu anlamda

öne çıkan sinema akımlarından biridir. Birinci Dünya Savaşı sonrasında gösterime

giren Alman filmleri, gösterime girdikleri ülkelerde gerek anlattıkları öyküler gerekse

kullandıkları görüntü düzenleme teknikleriyle öne çıkmış ve büyük ilgi uyandırmıştır.

Alman Dışavurumcu filmleri kamera kullanımı, aydınlatma, teatral oyunculuk, kostüm

ve makyaj gibi öğeleri kullanma biçimleri ile diğer sessiz dönem sineması filmlerinden

ayrılmaktadır. Çerçeve içerisinde yer alan oyunculuk, dekor, kostüm-makyaj ve

aydınlatma öğelerinin düzenleniş biçimini ifade eden mizansen terimi bu anlamda

Alman Dışavurumcu Sinemasında en yaratıcı ifadesini alarak döneme damgasını

vurmaktadır. Alman sinemacılar, aydınlatmanın, oyunculuğun, kostüm ve dekorun

önemini, ayrıca kameranın gerçekliği olduğu gibi kaydeden bir teknolojik aygıt

olmayıp, yaratıcı bir sanatsal araç olduğunu sinemanın henüz emekleme döneminde

anlamışlardı. Çalışmada Robert Weine tarafından yönetilen ve Dışavurumculuk

akımının en karakteristik özellikleri taşıyan ‘Dr. Caligari’nin Muayenehanesi’ filmi

mizansen açısından incelenmiş ve 1920 tarihli siyah-beyaz ve sessiz filmde mizansenin

temel öğeleri olan oyunculuk, dekor, kostüm-makyaj ve aydınlatmanın hangi amaçla

kullanıldığı, film dilini oluştururken bu öğelerden nasıl faydalanıldığı çözümlenmiştir.

Sonuç olarak Alman Dışavurumcu sinemasının mizansen üzerine kurulu olduğu ve

mizansenin öğelerinin anlatıyı ve anlamı kurmada en temel araçlar olarak kullanıldığı

görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dışavurumculuk, Alman Dışavurumculuğu, Mizansen

Kaynakça

• Abisel, Nilgün (2007). Sessiz Sinema (De Ki Birinci Baskı). Ankara: De Ki Yayınları.
• Barnwell, Jane (2011). Film Yapımının Temelleri (Çev:Gülengül Altıntaş). İstanbul:Literatür Yayınları.
• Bayram, Nazlı (2013). Film Dili, Film ve Video Kültürü içinde, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Biryıldız, Esra (2000). Sinemada Akımlar (2. Baskı). İstanbul:Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Bordwell David ve Thompson Kristin (2008). Film Sanatı (Çev: Ertan Yılmaz &Emrah Suat Onat). Ankara: De Ki Yayınları.
• Brown, Blain (2006). Sinematografi Kuram ve Uygulama (Çev: Selçuk Taylaner). İstanbul: Hil Yayın.
• Coşkun, Esin (2009). Dünya Sinemasında Akımlar. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Demir, Murat (2009). Sinemanın İlk Yıllarında Korku Temaları ve Dışavurumcu Alman Sineması. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, Yıl 1, Sayı 1, 7-27.
• Eğilli, Beyazıt (2010). Bir Sinema Akımı Olarak Alman Dışavurumculuğu ve Toplumsal Kökenlerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo Tv ve Sinema Anabilim Dalı Sinema Bilim Dalı.
• Kabadayı, Lale (2013). Film Eleştirisi Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Mascelli, Joseph V. (2007). Sinemanın Beş Temel Öğesi (Çev:Hakan Gür). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Mitry, Jean (1984). Sinema, Ekspresyonizm Sanat Ansiklopedisi içinde, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Onaran, Alim Şerif (1999). Sinemaya Giriş (2. Baskı). İstanbul: Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.