Türkiye’deki Büyük İş Örgütlerinde Halkla İlişkiler Uygulayıcılarının Profili

Yıl 2014, Sayı: 21, 59 - 71, 30.06.2014

Fulya Erendağ Sümer

https://doi.org/10.31123/akil.443017

Öz

Günümüzde örgütlerin çevresiyle olan ilişkilerinin kapsamı artık genişlemiş, sosyal ve toplumsal

duyarlılıkları da içeren çoklu paydaş ilişkilerine doğru evrilmiştir. Bu durum, örgütteki diğer

fonksiyonlara göre daha geniş bir paydaş grubu ile etkileşim halinde olan halkla ilişkilerin

sorumluluk alanını genişletirken halkla ilişkiler uygulayıcılarının mesleki statü ve mesleki

gelişimleri ile de ilişkilidir. Nitekim, halkla ilişkiler uygulayıcılarının mevcut profilini ortaya koymak

örgüt içinde halkla ilişkilerin hangi konumda olduğunu açıklamak için de önemli bir adımdır.

Bu araştırmada da Türkiye’deki büyük iş örgütlerindeki halkla ilişkiler uygulayıcılarının profilini

tespit etmek amacıyla İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) Türkiye çapında her yıl gerçekleştirdiği

“Türkiye’nin ilk 500 büyük kuruluşu” araştırmasının verilerine göre halkla ilişkiler departmanı

ya da halkla ilişkiler sorumlusunun bulunduğu firmaların halkla ilişkiler bölüm müdürleri/

yöneticileri/sorumluları ile anket gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonuçları; Türkiye’deki büyük

iş örgütlerindeki uygulayıcıların mesleki eğitim almış olduklarını, dolayısıyla alanın profesyonel

özellik kazanma sürecinde geliştiğini göstermektedir. Ayrıca, halkla ilişkilerin direk üst yönetime

bağlı olması departmanların özerk olduğunu da ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Halkla İlişkiler, Halkla İlişkiler Uygulayıcısı, Halkla İlişkiler Mesleği

Kaynakça

• Akım, F. (2009). “Halkla İlişkiler Uygulamacılarının Görev Dağılımlarının Kurumların Stratejik Karar Alma Fonksiyonuna Etkisi ve Metateorik Açıdan Değerlendirilmesi”, Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, İstanbul.
• Baskin, O. ve Aranoff C.; Lattimore Dan. (1997). Public Relations: The Profession And The Practice. Mc Graw Hill.
• Bowen, S. A. (2006). “Autonomy in Communication”, Journal of Communication Management. 10(4): 330-352.
• Broom, G. M. ve Dozier, D. M. (1986). “Advancement for public relations role models”, Public Relations Review. Vol. 12, 37-56.
• Cutlip, S. M.; Center, A. H. ve Broom, G. M. (2000). Effective Public Relations. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Dozier, D. M. (1992). “The Organizational Roles of Communications and Public Relations Practitioners”, Excellence in Public Relations and Communication Management. Ed. By James E. Grunig, 329-331, Hillsdale, Lawrence Erlbaum Associates: New Jersey.
• Dozier, D.M. (1984). “Program Evaluation and Roles of PR Practitioners”, Public Relations Review. 10(2): 13- 21.
• Dozier, D. M. ve Grunig, L. (1992). “The Organization of The Public Relations Function” Excellence in Public Relations and Communication Management. Ed. By James E. Grunig, 395-415, Hillsdale, Lawrence Erlbaum Associates, New Jersey.
• Dönmez Kesgin, D. (2006). “Halkla İlişkiler Mesleği Profili: Antalya’da 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerindeki Halkla İlişkiler Uygulamacılarına Yönelik Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler Anabilim Dalı, Antalya. Durkheim, E. (2006), Toplumsal İşbölümü. Çev. Ö. Ozankaya. İstanbul: Cem.
• Ehling, W. P.; White, J. ve Grunig, J. E. (1992). “Public Relations and Marketing Practices”, Excellence in Public Relations and Communication Management. Ed. James E. Grunig, 357-394, Hillsdale, Lawrence Erlbaum Associates: New Jersey.
• Giddens, A. (2005). Sosyoloji. Çev. H. Özel ve C. Güzel, Ankara: Ayraç.
• Grunig, J. E. ve Hunt, T. (1984). Managing Public Relations. Thomson-Wadsworth Learning Inc, ABD.
• Grunig, J. E.; Grunig, L. A. ve Ehling, W. P. (1992). “What is an Effective Organization”, Excellence in Public Relations and Communication Management. Ed. James E. Grunig, 65-90, Hillsdale, Lawrence Erlbaum Associates: New Jersey.
• Guth, D. W. ve Marsh, C. (2003). Public Relations, a Values Driven Approach. Allyn and Bacon, Boston.
• Hon, C. L. ve Grunig, J. E. (1999). “Guidelines for Measuring Relationships in Public Relations” Gold Standard Paper of the Commission on Public Relations Measurement & Evaluation, November. Institute for Public Relations.
• Hong, Y. (2003). “Influence of Culture On Public Relations Practitioner Roles: A Cross-National Comparative Study, The U.S. and South Korea”, Master Tezi. California State University, USA.
• İstanbul Sanayi Odası (2009). “Türkiye’nin ilk 500 büyük kuruluşu” araştırması. http://www.iso.org.tr/tr/web/ besyuzbuyuk/turkiye-nin-500-buyuk-sanayi-kurulusu--iso-500-raporunun-sonuclari.html (20.12.2009).
• Kelleher, T. (2001). “Public relations roles and media choice”, Journal of Public Relations Research. c.13., S.14: 303-320.
• Lauzen, M. M. (1992). “Public Relations Roles, Intraorganizational Power, and Encroachment”, Journal of Public Relations Research. Vol. 4: 61-80.
• Lauzen, M. M. ve Dozier, D. M. (1992). “The Missing Link: The Public Relations Manager Role as Mediator of Organizational Environments and Power Consequences for the Function”, Journal of Public Relations Research. Vol. 4 No. 4: 205-20.
• L’Etang, J.; Pieczka, M. (1996). Critical Perspectives in Public Relations, London: International Thomson Business Press.
• Moss, D. ve Warnaby, G. (1997). In Kitchen, P.J., Public relations: Principles and Practice, London: International Thomson Business Press.
• Moss D., Warnaby, G., ve Newman A. J. (2000). “Public Relations Practitioner Role Enactment at the Senior Management Level Within U.K. Companies”. Journal of Public Relations Research. 12(4): 277-307.
• Nelson, R. A. (1994). The Proffessional Dilemma. PR Update.
• Okay A. ve Okay A. (2001). “Pr-Profile Der Türkischen Pr-Ausbildung”. PR Ausbildung im deutschsprachigen Raum. Lingen. Almanya. 21-23 Kasım 2002.
• Okay, A. ve Okay, A. (2007). Halkla İlişkiler, Kavram Strateji ve Uygulamaları, İstanbul: Der.
• Okay, A. ve Okay, A. (2008). “The Place of Theory in Public Relations Practice”. Public Relations From Theory to Practice. Ed. T. L. Hansen-Horn ve B. D. Neff, Boston: Pearson Publishing.
• Peltekoğlu Balta, F. (2007). Halkla İlişkiler Nedir?. İstanbul: Beta.
• Pratt, C. A. ve Rentner, T. L. (1989). “What’s Really Being Taught About Ethical Behavior”, Public Relations Review. Vol. 15 No. 1, 53-66.
• Reagan, J. (1990). “A Factor Analysis of Broom and Smith’s Public Ronald Anderson, Relations Roles Scale”, Journalism Quarterly. Janine Summer, Vol. 67, No.1, Spring, Scott Hill: 177.
• Spicer, C. (1997). Organizational public relations: A political perspective. Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Steyn, B. (2003). “A Metaphorical Applicatıon of the Concept ‘Paradıgm’ to the Public Relatıons Domain”, Paper delivered at the Annual SACOMM Conference in Durban. 23(1): 54-78.
• Şatır, Ç. (2003). “Antalya’daki 4 ve 5 Yıldızlı Otel ve Tatil Köylerinde Halkla İlişkiler Uygulamacılarının Profili”, Halkla İliskiler Kitabı. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Şatır Karakaya Ç. ve Erendağ Sümer F. (2011). “Özerklik Perspektifinden Stratejik Halkla İlişkiler”. Halkla İlişkilerden Stratejik Halkla İlişkilere. Karakaya Ç. Ed., Nobel Yayınları: Ankara. 107-118.
• Terry, V. (2001). “Lobbyiest and their stories: classic public relation practitioner role models as functions of Buntean human motivations”, Journal of Public Relation Research. c.13., S.3., 235-263.
• Theaker, A. (2005); The Handbook Of Public Relations. Routledge.
• Toth, E.L.; Serini, S.A.; Wright, D.K. ve Emig, A. G. (1998). “Trends in Public Relations Roles: 1990-1995”, Public Relations Review. 24(2), 145-163.
• Weber, M. (1995). Toplumsal ve Ekonomik Öğrenme Kuramı. Ankara: İmge.
• White, J. ve Dozier, D. M. (1992). “Public Relations and Management Decision Making”, Excellence in Public
• Relations and Communication Management. Ed. J. E. Grunig, Hillsdale, Lawrence Erlbaum, NJ: 91-108.