Acı Aşk Filminin “Erkeklik Krizi” Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2019, Sayı: 31, 512 - 536, 30.06.2019

Rifat Becerikli , Sefer Kalaman

https://doi.org/10.31123/akil.529913

Öz

Toplumsal
yapı temel olarak insanların beraber yaşadığı bir alandır. Aynı şekilde
toplumda kadınlık ve erkeklik temsillerinin sürekli var olduğu bir gerçektir.
Bu ilişkiler ise belirli kültürel özellikler ve sosyalizasyon süreçleri
sonucunda öğrenilmiş davranışlar olmaktadır. Dünyanın değişik yerlerinde
birbirinden tamamen farklı kadınlık ve erkeklik temsilleri bulunmaktadır. Diğer
yandan bu temsiller durağan ve sabit değil zamana göre değişebilen yapıya
sahiptir. Türkiye’de zaman içinde toplumsal değişme ile birlikte kadın ve
erkeğin kültürel olarak tanımlanan bazı özellikleri farklılaşmaya başlar.

Genelde
medya özelde ise sinema filmleri kadın ve erkeklik temsillerinin rol model
olarak yeniden üretildiği, dolaşıma sokulduğu bir alan işlevi görmektedir.
Feminist araştırmalar genelde kadın üzerine çalışmalar olarak görülse de son
yıllarda erkeklik üzerine yapılan incelemelerde de bir artış bulunmaktadır.
Erkeklik araştırmaları geleneksel ataerkil toplumsal yapının son yıllarda
aşındığı kadınların iş yaşamında, kamusal alanda daha etkili olduğu üzerinde
durmaktadır. Bu açıdan geleneksel erkek iktidarının toplumsal alanda bir güç
kaybına uğradığı savı öne çıkmaktadır. Genel olarak eril otoritenin
baskınlığının azalması “erkeklik krizi” olarak adlandırılmaktadır.

Çalışma
kapsamında senaristliğini Onur Ünlü’nün, yönetmenliğini Taner Elhan’ın yaptığı Acı Aşk (2009) filmi örneklem olarak
seçilmiştir. Araştırmada Yeşilçam melodram filmleri ve 2000 sonrası Türk
sinemasındaki erkeklik temsillerinin özellikleri genel olarak belirlenmiştir. Acı Aşk filmi, Türk sinema tarihinde öne
çıkan bu iki dönemdeki erkeklik temsilleri ile karşılıklı analiz edilmiştir.
Ayrıca filmdeki erkeklik ve erkeklik krizi olguları iktidar, cinsellik,
kadın-erkek ilişkileri, ekonomi bağlamında incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Sineması, Erkeklik, Erkeklik Krizi

Kaynakça

• Aboim, S. (2010). Plural Masculinities The Remaking of The Self in Private Life. Burlington: Ashgate Publishing. Akça, K. (2010). Minimalist Sinemanın Miyadı Doldu mu? http://www.haberturk.com/kultur-sanat/haber/508592-minimalist-sinemanin-miyadi-doldu-mu. Erişim Tarihi: 07.08.2018Aydemir, G. (2015). Sinemada Değişen Erkeklik Tipleri: Sinir Krizinin Eşiğindeki Erkekler. Film Arası Dergisi,47, 24-26.Biryıldız, E. (1993). Şoför Nebahat mi Olalım Hanımefendi mi?. Marmara İletişim Dergisi, 4, 5-18Boratav, H. B. Fişek, G. O. ve Ziya, H. E. (2017). Erkekliğin Türkiye Halleri. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları. Bourdieu, P. (2015). Eril Tahakküm. (Çev. B. Yılmaz). İstanbul: Bağlam Yayıncılık. Bozok, M. (2011). Soru ve Cevaplarla Erkeklikler. İstanbul: Sogep Yayınları. Bozok, M. (2018). Ebeveynlik, Erkeklik Ve Çalışma Hayatı Arasında Türkiye’de Babalık. İstanbul: Açev Yayınları.Büker, S. ve Öztürk, R. (2016). Mutlu Son’dan Abluka’ya Türk Sineması. L. Özgenel (Ed.) Sanat Üzerine Okumalar 60 Yıla Bakış. İçinde (s.197-240). Ankara: Odtü Yayıncılık. Cengiz, K. &Tol, U. U. &Küçükural, Ö. (2004). Hegemonik Erkekliğin Peşinden. Toplum ve Bilim,101, 50-70. Connell, R.W. (2000). The Men and The Boys . New South Wales: Allen & Unwin. Connell, R. W. (2005). Masculinities. Los Angeles: University of California Press.Depeli, G. (2016). Emine Mine, Hepsi Sensin Be Kızım-Yeşilçam Sinemasının Eril Fantezisi. Fe Dergi, 8(2), 125-137.Dorsay, A. (2009). Eleştirmenler Hem ‘Acı’ Hem ‘Tatlı’. http://www.milliyet.com.tr/elestirmenler-hem--aci--hem--tatli--magazin-1173927/. Erişim Tarihi: 08.08.2018Dökmen, Z. Y. (2016). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul:Remzi Kitabevi.Elhan, T. (2009). Acı Aşk Klişenin Kazınmış Kısmı. (Söyleşi: B. Göl) Altyazı Dergisi, 90,36-37.Ergenç, H. (2009). 'Acı Aşk' ilişkileri sorguluyor. http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/aci-ask-iliskileri-sorguluyor-13239868. Erişim Tarihi: 09.08.2018Erkılıç, H. (2011). Türk Sinemasında Hegemonik Erkek(Lik): Kahramandan Anti-Kahramana Erkeklik Temsil(Ler)İ. İ. Erdoğan (Ed.) Medyada Hegemonik Erkek(Lik) ve Temsil. İçinde (s.231-242). İstanbul: Kalkedon Yayınları.Ertürk, Y. (2015). Prof. Dr. Yakın Ertürk: Erkeklik 40 yıldır krizde. http://www.karar.com/gundem-haberleri/prof-dr-yakin-erturk-erkeklik-40-yildir-krizde. Erişim Tarihi: 11.08.2018Frosh, S.; Phoenix, A. ve Pattman, R. (2002). Young Masculinities Understanding Boys in Contemporary Society. New York: Palgrave. Ging, D. (2013). Men and Masculinities in Irish Cinema. New York: Palgrave Macmillan. Goldberg, H. (2018). Erkek Olmanın Tehlikeleri. (Çev. S. Budak). İstanbul: Totem Yayınları. Güçhan, G. (1992). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması. Ankara: İmge Kitabevi.Hearn, J. (2004). Men, Fathers And The State: National And Global Relations. B. Hobson (Ed.) Making Men into Fathers Men- Masculinities and The Social Politics of Fatherhood. İçinde (s.245-272). Cambridge: Cambridge University Press.Hobson, B. ve Morgan, D. (2004). Introduction: Making Men into Fathers. B. Hobson (Ed.) Making Men into Fathers Men- Masculinities and The Social Politics of Fatherhood. İçinde (s.1-24). Cambridge: Cambridge University Press.Hooks, B. (2018). Değişme İsteği Erkekler, Erkeklik ve Sevgi. (Çev. Z. Kutluata). İstanbul: Bgst Yayınları Hooper, C. (2001). Manlystates Masculinities, International Relations, And Gender Politics. New York: Columbia University Press. Ingram, N. ve Waller, R. (2014). Degrees of Masculinity: Working and Middle-Class Undergraduate Students’ Constructions of Masculine Identities. S. Roberts (Ed.) Debating Modern Masculinities: Change, Continuity, Crisis?. İçinde (s.35-51). New York: Palgrave Macmillan. İri, M. (2016). Türk Sineması’nda Erkeklik Performansları. İstanbul: Derin Yayınları. Kabadayı, L. (2016). İyi Adam-Kötü Adam Son Dönem Türk Sinemasında Erkek Karakter ve Stereotipleşme. H. Kuruoğlu (Ed.) Erkek Kimliğinin Değişe(Meye)N Hâlleri. İçinde (s.167-191). İstanbul: Nobel Yayınevi Kaplan E. A. Women And Fılm Both Sides Of The Camera 1983 Taylor & Francis E-Library, 2001. New York LondonKaplan, F. N. (2003). Toplumsal Konumu ve Bu Konumun Değişimiyle Türk Sinemasında Kadın. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (4),149-173.Kırel, S. (2005).Yeşilçam Öykü Sineması. İstanbul: Babil Yayınları. Kimmel, M. ve Aronson, A. (2004). Men and Masculinities- Social, Cultural, and Historical Encyclopedia Volume I. California: Abc-Clio. Kimmel, M. (2008). Guyland The Perilous World Where Boys Become Men. New York:Harper Collins.Kimmel, M.S. ve Messner, M. A. (2010). Men's Lives. Boston: Allyn & Bacon. Kord, S. ve Krimmer, E. (2011). Contemporary Hollywood Masculinities Gender, Genre, And Politics. New York: Palgrave Macmillan.Leonard, S. (2014). Escaping The Recession? The New Vitality Of The Woman Worker. D. Negra ve Y. Tasker (Ed.) Gendering The Recession Media and Culture in an Age of Austerity. İçinde (s.31-58). London: Duke University Press.Lotz, A. D. (2014). Cable Guys Television and Masculinities in The Twenty-First Century. New York: New York University Press.Mora, S. (2006). Cinemachismo Masculinities and Sexuality in Mexican Film. Austin: University of Texas Press. Nayak, A. ve Kehily, M. J. (2013). Gender, Youth and Culture- Global Masculinities and Femininities. New York: Palgrave Macmillan. Oktan, A. (2008). Türk Sinemasında Hegemonik Erkeklikten Erkeklik Krizine Yazı-Tura ve Erkeklik Bunalımının Sınırları. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi,5 (2), 152-166.Okumuş, F. (2016). 2000’li Yıllarda İki Türk Filminde Görünen Cinsellik: Zenne ve Çekmeceler. S. Serter (Ed.) Yeni Kadrajlar Türkiye’de Sinema. İçinde (s. 67-78).Ankara: Deki Basımevi. Onur, H. ve Koyuncu, B. (2004). Hegemonik Erkekliğin Görünmeyen Yüzü: Sosyalizasyon Sürecinde Erkeklik Oluşumları ve Krizleri Üzerine Düşünceler. Toplum ve Bilim,101,31-49.Özbay, C. ve Baliç, İ. (2004). Erkekliğin Ev Halleri. Toplum ve Bilim,101,89-103.Özgüç, A. (1990). Başlangıcından Bugüne Türk Sinemasında İlkler. İstanbul: Yılmaz Yayınları. Özkan, Z. Ç. (2016). Geleneksel Türk Sinemasında Erkeğin Değişen İmgesi. H. Kuruoğlu (Ed.) Erkek Kimliğinin Değişe(Meye)N Hâlleri. İçinde (s.121-145).İstanbul: Nobel Yayınevi.Özsoy, A. (2004). Türkiye’de 1960’lar Dönemi Aile Melodramlarında Kadın ve Erkek İmgesi. F. D. Küçükkurt ve A. Gürata (Ed.) Sinemada Anlatı ve Türler. İçinde (s. 277-300). Ankara: Vadi Yayınları. Paechter, C. F. (2007). Being Boys, Being Girls: Learning Masculinities And Femininities. London: Open University Press. Pease, B. (2014). Reconstructing Masculinity Or Ending Manhood? The Potential And Limitations Of Transforming Masculine Subjectivities For Gender Equality. À. Carabí ve J. M. Armengol (Ed.) Alternative Masculinities For A Changing World. İçinde (s.17-34). New York: Palgrave Macmillan. Reeser, T. W. (2010). Masculinities in Theory an Introduction. Oxford: Wiley Blackwell Publishing. Roberts, S. (2014). Introduction: Masculinities in Crisis? Opening The Debate. S. Roberts (Ed.) Debating Modern Masculinities: Change, Continuity, Crisis?. İçinde (s.1-16). New York: Palgrave Macmillan. Robinson, V. ve Hockey, J. (2011). Masculinities in Transition. New York: Palgrave Macmillan. Ryan, M. ve Kellner, D. (2010). Politik Kamera Çağdaş Hollywood Sinemasının İdeolojisi ve Politikası. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Sancar, S. (2016). Erkeklik: İmkânsız İktidar Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayıncılık. Saydam, B. (2013). Erkeklik Krizinin Gölgesinde Türkiye Sineması. Hayal Perdesi Dergisi,32, 56-65.Segal, L. (1992). Ağır Çekim Değişen Erkeklikler Değişen Erkekler. (Çev: V. Ersoy). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Segal, L. (1993). Changing Men: Masculinities in Context. Theory and Society,22(5), 625-641.Selek, P. (2014). Sürüne Sürüne Erkek Olmak . İstanbul: İletişim Yayınları.Smelik, A. (2006). Feminist Sinema ve Film Teorisi -ve Ayna Çatladı. (Çev. D. Koç). İstanbul :Agora Kitaplığı.Şoray, T. (2011). Sinema Öylesine Güçlü Bir Şey Ki, Canlandırdığınız Karakterlerle İnsanı ve Kendinizi Tanıyorsunuz. E. Aktaş (Der.) Sinema Söyleşileri-2010. İçinde (s.191-209). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.Ulusay, N. (2004). Günümüz Türk Sinemasında Erkek Filmlerinin Yükselişi ve Erkeklik Krizi. Toplum ve Bilim.101,144-161.Ulusoy, N. (2015). Bana Derler Şoför Nebahat: Bir "Gelinlik Kız"ın Karşıt Giysici Olarak Portresi. Doğu Batı Düşünce Dergisi,72, Sinema Tutkusu-1,197-212.Uluyağcı, C. (2001). Sinemada Erkek İmgesi: Farklı Sinemalarda Aynı Bakış. Kurgu Dergisi,18,29-39.Yavuz, Ş. (2014). İktidar Olma Sürecinde Erkeklerin Erkeklikle İmtihanı. Millî Folklor, 104, 110-127.Yücel, Ş. (2012). 80’lerden Günümüze Sinemada Kadın Temsilleri. M. Taşkaya ve E. U. İlbuğa (Ed.) Sinemada Kadın. İçinde (s.45-50). Antalya: Aksav Antalya Kültür Sanat Vakfı Yayınları. Yüksel, E. (2013). Bir Savaş Anlatısı Olarak Nefes: Vatan Sağolsun ve Hegemonik Erkekliğin Krizi. Fe Dergi, 5(1),15-31.