Sağlık Çalışanları Arasında Sosyal Medya Bağımlılığı: İki Boyutlu Benlik Saygısının Rolü

Yıl 2020, Sayı: 33, 296 - 317, 30.06.2020

Şükrü Balcı Enderhan Karakoç Nesrin Öğüt

https://doi.org/10.31123/akil.693279

Cited By: 8

Öz

Sosyal medya, günümüzde önemi ve kullanımı gittikçe artan iletişim araçlarından birisidir. Bilgiye ulaşma, etkileşim, eğlence, kişisel sunum ve farklı kimlik oluşturma gibi yönlerden insan hayatını kolaylaştıran bu araçların aşırı ve gereksiz kullanımı beraberinde bağımlılık risklerine neden olabilmektedir. Sosyal medya bağımlılığı üzerinde kullanım örüntülerinin yanında, çeşitli psikolojik değişkenler de etkili olabilmektedir. Bu araştırma benlik saygısı ile sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişkiyi konu almaktadır. Saha araştırması yönteminin kullanıldığı çalışmada veriler, Konya merkezdeki 400 sağlık çalışanından yüz yüze anket tekniği ile toplanmıştır. Araştırma bulguları katılımcıların orta düzeyin altında sosyal medya bağımlılığı taşıdıklarını göstermektedir. Sağlık çalışanlarının cinsiyetine göre sosyal medya bağımlılığı farklılaşmamaktadır. Yaş arttıkça bağımlılık azalmaktadır. Günlük sosyal medya kullanım süresindeki artış, bağımlılık riskini artırmaktadır. Sosyal medya bağımlılığı ile benlik saygısı arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunmaktadır. Araştırmaya katılan sağlık çalışanlarının yaptığı işi yeterli görme, kendinle barışık olma, kendini değerli görme ve memnun olma, kendi kişisel değerini önemseme, kendini birçok konuda yetenekli ve başarılı bulma düzeyi arttıkça, sosyal medya bağımlılığında bir azalma yaşanmaktadır. Sonuçlar, Öz Yeterlilik alt boyutunun, sosyal medya bağımlılığının, negatif yönde anlamlı belirleyicisi olduğuna işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal medya bağımlılığı, iki boyut benlik saygısı, sağlık çalışanı, ilişki

Kaynakça

• Kaynakça Andreassen, C. (2015). Online Social Network Site Addiction: A Comprehensive Review. Springer International Publishing, 2,175-184.
• Andreassen, C., Torsheim, T., Brunborg, G., & Pallesen, S. (2012). “Development of a Facebook Addiction Scale”. Psychological Reports, 110(2), 501-517.
• Andreassen, C., Pallesen, S., & Griffiths, M. (2017). The relationship between addictive use of social media, narcissism, and self-esteem: Findings from a large national survey. Addictive Behaviors, 64, 287-293.
• Ayğar Bakır, B., & Uzun, B. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi:Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(3), 1-19.
• Balcı, Ş., & Baloğlu, E. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı ile Depresyon Arasındaki İlişki:“Üniversite Gençliği Üzerine Bir Saha Araştırması”. İletişim, 29, 210-233.
• Balcı, Ş., & Gölcü, A. (2013). Facebook Addiction among University Students in Turkey: “Selcuk University Example”. Türkiyat Araştırmalar Dergisi, 34, 255-278.
• Balcı, Ş., Bekiroğlu, O., & Yeles Karaman, S. (2019). Sosyal Medya Bağımlılığının Bir Belirleyicisi Olarak Öz Saygı: Konya. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 48, 35-57.
• Baltacı, Ö. (2019). The Predictive Relationships between the Social Media Addiction and Social Anxiety, Loneliness, and Happiness. International Journal of Progressive Education, 15(4), 73-82.
• Bengül, S. S. (2019). The Impact of Customer Complaint Management Quality Components on Brand Image and Brand Loyalty. Communication, 31, 251-276.
• Blachnio, A., Przepiorka, A., & Pantic, I. (2016a). Association between Facebook addiction, self-esteem and life satisfaction: A cross-sectional study. Computers in Human Behavior, 55, 701-705.
• Blachnio, A. E., Ciobanu, A. M., Mazzoni, E., & Wu, A. M. S. (2016b). Cultural and Personality Predictors of Facebook Intrusion: A Cross-Cultural Study. Frontiers in Psychology, 7, 1-9.
• Byrne, B. M., & Campbell, T. L. (1999). Cross-cultural comparisons and the presumption of equivalent measurement and theoretical structure: A look beneath the surface. Journal of Cross-Cultural Psychology, 30(5), 555-574.
• Chou, H. T. G., & Edge, N. (2012). “They are happier and having better lives than I am”: The impact of using Facebook on perceptions of others’ lives. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 15(2), 117-121.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (Fourth Edition). Boston: Pearson Press.
• Çam, E., & İşbulan, O. (2012). A New Addiction For Teacher Candidates: Social Networks. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 11(3), 14-19.
• De Cock, R., Vangeel, J., Klein, A., Minotte, P., Rosas, O., & Meerkerk, G.-J. (2014). Compulsive use of social networking sites in Belgium: Prevalence, profile, and the role of attitude toward work and school. Cyberpsychology, Behavior and Social Networking, 17(3), 166-171.
• Demirci, İ. (2019). Bergen Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması,depresyon ve anksiyete belirtileriyle ilişkisinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(1), 15-22.
• Demirli, C., & Aydıner, S. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Bilgisayar Bağımlılığı ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin Demografik Değişkenlere İncelenmesi . İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(31), 47-60.
• Dilek, H., & Aksoy, A. (2013). Ergenlerin Benlik Saygısı ile Anne-Babalarının Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 95-109.
• Doğan, T. (2011). Two-Dimensional Self-Esteem: Adaptation of the Self-Liking/Self-Competence Scale into Turkish: A Validity and Reliability Study. Eğitim ve Bilim, 36(162), 126-137.
• Doğan, T., & Eryılmaz, A. (2013). İki Boyutlu Benlik Saygısı ve Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 107-117.
• Doğan, T., Totan, T., & Sapmaz, F. (2009). Üniversite Öğrencilerinde Benlik Saygısı ve Sosyal Zeka. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 235-247.
• Eriş, Y., & İkiz, F. (2013). Ergenlerin Benlik Saygısı ve Sosyal Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişki ve Kişisel Değişkenlerin Etkileri. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(6), 179-193.
• Erşan, E., Doğan, O., & Doğan, S. (2009). Beden Eğitimi ve Antrenörlük Bölümü Öğrencilerinde Benlik Saygı Düzeyi ve Bazı Sosyo Demografik Özelliklerle İlişkisi. Klinik Psikiyatri, 12(1), 35-42.
• Faraon, M., & Kaipainen, M. (2014). Much more to it: The relation between Facebook usage and self-esteem. Paper presented at the 2014 IEEE 15th International Conference on Information Reuse and Integration (IRI), Redwood City, CA., 87-92.
• Forest, A. L., & Wood, J. V. (2012). When Social Networking is not Working: Individuals with Low Self-Esteem Recognize but do not Reap the Benefits of Self-Disclosure on Facebook. Psychological Science, 23(3), 295-302.
• George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference 17.0 Update (10th Edition), Boston: Pearson.
• Griffiths, M. D. (2012). Facebook addiction: Concerns, criticism, and recommendations: A response to Andreassen and colleagues. Psychological Reports, 110(2), 518-520.
• Griffiths, M. D. (2013). Social Networking Addiction: Emerging Themes and Issues. Addiction Research & Therapy, 4(5), 1000e118.
• Hawi, N., & Samaha, M. (2017). The Relations Among Social Media Addiction, Self-Esteem, and Life Satisfaction in University Students. Social Science Computer Review, 35(5), 576-586.
• Hong, F., Huang, D., Lin, H., & Chiu, S. (2014). Analysis of the psychological traits, Facebook usage, and Facebook addiction model of Taiwanese university students. Telematics and Informatics, 31(4), 597-606.
• Hou, Y., Xiong, D., Jiang, T., Song, L., & Wang, Q. (2019). Social media addiction: Its impact, mediation, and intervention. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 13(1), 1-18.
• https://www.vayes.com.tr/tr/blog/saglik-sektorunde-sosyal-medya-kullanimi-nasil-olmalidir, (Erişim: 29 Kasım 2019).
• Ilgaz, M. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı: Lise Ve Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Turkish Journal of Marketing , 3(3), 238‐257.
• Kırcaburun, K., & Griffiths, M. D. (2019). Problematic Instagram Use: The Role of Perceived Feeling of Presence and Escapism. International Journal of Mental Health and Addiction, 17(4), 909-921.
• Kırcaburun, K., Demetrovics, Z., & Tosuntaş, Ş. B. (2019). Analyzing the Links Between Problematic Social Media Use, Dark Triad Traits, and Self-esteem. International Journal of Mental Health and Addiction, 17(6), 1496-1507.
• Kırık, M. (2013). Gelişen Web Teknolojileri ve Sosyal Medya Bağımlılığı Sosyalleşen Birey. A. Büyükaslan, & A. Kırık (Eds.), Sosyal Medya Araştırmaları (s. 69-102), Konya: Çizgi Yayınları.
• Kuss, D., & Griffiths, M. (2011). Online Social Networking and Addiction—A Review of the Psychological Literature. International Journal of Environmental Research and Public Health, 8(9), 3528-3552.
• Lyubomirsky, S., Tkach, C., & Dimatteo, M. (2006). What are the differences between happiness and self-esteem?. Social Indicators Research, 78(3), 363-404.
• Malik, S., & Khan, M. (2015). Impact of Facebook addiction on Narcissistic Behavior and Self Esteem among Students. Journal of Pakistan Medical Association, 65(3), 260-263.
• Mehdizadeh, S. (2010). Self-presentation 2.0: Narcissism and self-esteem on Facebook. Cyberpsychology, Behavior and Social Networking, 13(4), 357-364.
• Özgür, H. (2013). Öğretmen adaylarının sosyal ağ bağımlılığı, etkileşim kaygısı ve yalnızlık düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 10(2), 667-690.
• Rosenberg, M. (1965). Society and The Adolescent Self-Image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Savcı, M., & Aysan, F. (2017). Teknolojik bağımlılıklar ve sosyal bağlılık: İnternet bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı,dijital oyun bağımlılığı ve akıllı telefon bağımlılığının sosyal bağlılığı yordayıcı etkisi. Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 30(3), 202-216.
• Savcı, M., & Aysan, F. (2018). #Interpersonal competence, loneliness, fear of being negatively assessed, and rewards and punishments as predictors of social media addiction and their accuracy in classifying adolescent social media users and non-users. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(3), 431-471.
• Saygılı, G., Kesecioğlu, T., & Kırıktaş, H. (2015). Eğitim Düzeyinin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 210-217.
• Seabra, L. et al. (2017). Relationship between Internet Addiction and Self-Esteem: Cross Cultural Study in Portugal and Brazil. Interacting with Computers, 29(5), 767-778.
• Söner, O., & Yılmaz, O. (2018). Lise Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığı Ve Psikolojik İyi Oluş Düzeyleri Arasındaki İlişki. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 62-76.
• Stone, C. B., & Wang, Q. (2019). From conversations to digital communication: The mnemonic consequences of consuming and sharing information via social media. Topics in Cognitive Science, 11(4), 774-793.
• Şahin, C. (2018). Social Media Addiction Scale - Student Form: The Reliability and Validity Study. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 17(1), 169-181.
• Şahin, C., & Yağcı, M. (2017). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği- Yetişkin Formu: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 523-538.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson Publications.
• Tafarodi, R. W., & Swan, W. B. (2001). Two-dimensional self-esteem: Theory and measurement. Personality and Individual Differences, 31(5), 653-673.
• Tafarodi, R. W., Wild, N., & Ho, C. (2010). Development and Aging: Parental authority, nurturance, and two-dimensional self-esteem. Scandinavian Journal of Psychology, 51(4), 294-303.
• Tafarodi, R. W. (1998). Paradoxical Self-Esteem and Selectivity in the Processing of Social Information. Journal of Personality and Social Psychology, 74(5), 1181-1196.
• Tafarodi, R. W. (1995). Self-liking and self-competence as dimensions of global self-esteem: Initial validation of a measure. Journal of Personality Assessment, 65(2), 322-342.
• Tektaş, N. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Ağları Kullanmalarına Yönelik Bir Araştırma. Tarih Okulu Dergisi (TOD), XVII, 851-870.
• Turel, O., & Serenko, A. (2012). The benefits and dangers of enjoyment with social networking websites. European Journal of Information Systems, 21(5), 512-528.
• Uzun, Ö., Yıldırım, V., & Uzun, E. (2016). Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan Ergenlerde Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları ve Sosyal Medya Bağımlılığı,Benlik Saygısı ve Algılanan Sosyal Destek İlişkisi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 10(3), 142-147.
• Valkenburg, P., Peter, J., & Schouten, A. (2006). Friend networking sites and their relationship to adolescents’ well-being and social self-esteem. CyberPsychology & Behavior, 9(5), 584-590.
• Vogel, E. A., Rose, J. P., Roberts, L. R., & Eckles, K. (2014). Social comparison, social media, and self-esteem. Psychology of Popular Media Culture, 3(4), 206-222.
• Wang, J.-L., Jackson, L. A., Zhang, D. -J., & Su, Z.-Q. (2012). The relationships among Big Five personality factors, self-esteem, narcissism, and sensation-seeking to Chinese University students´ uses of social networking sites (SNSs). Computers in Human Behavior, 28(6), 2313-2319.
• Yıldız, D. ve Uzunsakal, E. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 15-28.