Bilimkurgu Sinemasında Başka Gezegenlere Göç: Beden, Kimlik ve Benlik Kavramları Çerçevesinde “Pandorum” Filmi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2020, Sayı: 33, 275 - 295, 30.06.2020

Mikail Boz

https://doi.org/10.31123/akil.695171

Cited By: 1

Öz

Göç olgusu Dünya gezegeni üzerindeki insan hareketlerini nitelendirse de artan nüfusun gereksinimlerini karşılayacak kaynakların kıtlığı, küresel ısınma, biyolojik felaketler olasılığı, dünya dışı yaşamlarla karşılaşma ve yapay zekaya dönük endişeler göç süreçlerini daha evrensel düzeyde, yakın geleceği gözeten boyutta değerlendirmeyi gerekli kılmaktadır. Yirminci yüzyılın başından itibaren galaktik boyutta göçe imkân verecek olan nesil yıldız gemileri (generation starship) düşünülmeye başlanmıştır ve bu tür bir yolculukta hangi sorunların yaşanabileceğini gündeme taşımıştır. Bu yolculuğun ilk örneklerini ise bilimkurgu sinemasında görmek mümkündür.

Bu çalışmada insanlığın başka bir gezegene yolculuğunu ve kolonileştirmeyi başlangıçta bir istençli göç, sonrasında ise zorunlu bir mültecilik olarak ele alan Pandorum (Christian Alvart, 2009) filmi, nitel yaklaşımla tematik ve betimsel anlatı analizine tabii tutulmuştur. Analize kavramsal arka plan sağlaması açısından göç, bilimkurgu ve nesil yıldız gemileri, beden sosyolojisi, benlik, kimlik ve öteki kavramları tanımlanmıştır. Filmin insanlığın galaktik boyuttaki göçünü nasıl ele aldığı, bu göçün mültecilerin insanlığını nasıl etkilediği, göçün uygarlık değerlerinin nasıl aşındırabileceği ve ne türden tehlikeler içerdiği, J.D. Bernal’in literatürdeki öncü çalışmasının metaforik başlıkları olan “dünya”, “beden” ve “şeytan” kavramları etrafında, anlatı analiziyle ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Göç, beden, benlik, kimlik, öteki, bilimkurgu, nesil yıldız gemisi

Migration to Other Planets in Science Fiction Cinema: A Study on “Pandorum” within the Concepts of Body, Identity and Self

Öz

Though the migration characterizes human movements on the planet Earth, it is necessary to evaluate it with universal perspective, and the near future risks, such as the shortage of resources, global warming, biological disaster possibilities, encounter with extraterrestrial life, and concerns of artificial intelligence. The migration of humanity to other planets or habitats, which seems to be as “science fiction" from today, stands out as a “fate" in which humanity will eventually be confronted. Such a theme is the subject of both scientific research and fictional works. Transportation to the nearest star systems requires a great deal of time and effort. This makes it possible to assess the role of humanity to create another habitat in space, both in terms of migration and the concept of refugees when possible risks are taken into consideration. From the beginning of the twentieth century, the generation starship, which would allow migration to the galactic level, were considered and brought to the agenda what problems could occur on such a journey. It is possible to see the first examples of this journey in science fiction cinema.
In this study, the film Pandorum (Christian Alvart, 2009), which initially considered the humanity's the journey to another planet and colonization it as a semi-voluntary migration, was subjected to thematic and descriptive narrative analysis with a qualitative approach. In terms of providing conceptual background to analysis, migration, science fiction and generation starships, body sociology, self, identity and other concepts are defined. It has been revealed how the film deals with the galactic migration of humanity, how it affects to human condition the being a refugee, how the civilization values can be eroded and what kind of dangers it poses, with narrative analysis around the metaphoric concepts of J.D. D. Bernal's pioneering work in the literature “the world”, “the flesh,” and “the devil”.

Anahtar Kelimeler

migration, science fiction, body, identity, self, generation starship, Pandorum, Christian Alvart

Kaynakça

• Aldiss, B. (1999). Yıldız Gemisi. (1. Baskı). (Çev. S. Güven,). İstanbul: Metis
• Aldiss, B. W. ve Wingrove, D. (1988). Trillion Year Spree The History of Science Fiction. London, Glasgow, Toronto, Sydney, Auckland: Paladin.
• Alvart, C. (Yönetmen). (2009). Pandorum [Film].
• Anders, J.C. (2018). "Science Fiction is the Literature of Refugees". Io9 We come From the Future. Erişim 30 Kasım 2018. https://io9.gizmodo.com/391068/science-fiction-is-the-literature-of-refugees.
• Atomic Heritage Foundations (2014). Tsar bomba. Erişim 10 Ocak 2019. https://www.atomicheritage.org/history/tsar-bomba. Barsam, R. (2010). Looking at Movies: An Introduciton fo Film. (Third Edition). London and New York: Norton
• Baymur, Feriha (1994). Genel Psikoloji. İstanbul: İnkilap Yayınevi.
• Bernal, J.D. (1929). The World, the Flesh and the Devil. Erişim 15 Aralık 2018. https://www.marxists.org/archive/bernal/works/1920s/soul/index.htm
• Bong Joon-ho, (Yönetmen). (2013). Snowpiercer [Film].
• Boz, M. (2018). 2000 Sonrası Amerikan Post-Apokaliptik Bilimkurgu Sinemasında Kıyamet İdeolojisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bilgin, N. (2007). Kimlik İnşası. Ankara: Aşina Kitaplar.
• Caroti, S. (2009). The Generation Starships in Science Fiction, 1934-1977. Yayınlanmış Doktora Tezi. Indiana: Purdue University. UMI Numarası: 3379320.
• Calhoun, C. (2012). Milliyetçilik. (Üçüncü Baskı). (Çev. B. Sütçüoğlu,). İstanbul: Bilgi Üniversitesi.
• Castles, S. ve Miller, J. M. (2008). Göçler Çağı, Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. (B. U. Bal, İ. Akbulut, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Elias, N. (2004). Uygarlık Süreci. C. 1. (3. Baskı). (Çev. E. Ateşman). İstanbul: İletişim.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu. (Çev. M. A. Kılıçbay). İstanbul: İmge.
• Foucault, M. (2007). Cinselliğin Tarihi. (İkinci Basım). (Çev. H. U. Tanrıöver). İstanbul: Ayrıntı.
• Foucault, M. (2015). Biyopolitikanın Doğuşu. (1. Baskı). (Çev. A. Tayla). İstanbul: Bilgi Ünivesitesi.
• Freud, S. (2012). Dinin Kökenleri. (İkinci Basım). (Çev. A. Tekşen,). Payel: İstanbul.
• Hein, A., Pak, M., Pütz, D., Bühler, C., ve Reiss, P. (2012). "World Ships - Architectures & Fesability Revisited". JBIS. Vol. 65. pp. 119-133.
• Işık, E. (1998). Beden ve Toplum Kuramı. Ankara: Bağlam.
• Jung, C. G. (1999). Keşfedilmemiş Benlik. (Çev. Barış İlhan, Canan Ener Sılay). İstanbul: İlhan.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2014). Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar. Sosyal Psikolojiye Giriş. (16. Basım). İstanbul: Evrim.
• Leader, A. (1969). Star Trek, TOS: For the World Is Hollow and I Have Touched the Sky [Dizi].
• Neale, S. (2005). Genre and Hollywood. New York: Taylor and Francis
• Nygren, E. (2015). Hypothetical Spacecraft and Interstellar Travel. (First Edition). Lulu.com
• Project of the Nuclear Age Peace Foundation (2018). Mutual Assured Destruction. Erişim 14 Ocak 2019, http://www.nuclearfiles.org/menu/key-issues/nuclear-weapons/history/cold-war/strategy/strategy-mutual-assured-destruction.htm. Kaynak Eser: John Lewis Gaddis, Strategies of Containment: A Critical Appraisal of Postwar American National Security (Oxford University Press, 1982).
• Reider, J. (2010). On Defining SF, or Not: Genre Theory, SF, and History. Science Fiction Studies. Vol 37. No. 2. July. (ss. 191-209).
• Roberts, A. (2006). Science Fiction. (Second Edition). London and New York: Routledge.
• Roloff, B. SeeBlen, G. (1995). Ütopik Sinema. Bilimkurgu Sinemasının Tarihi ve Mitolojisi. (V. Atayman, Çev.). İstanbul: Alan.
• Rymer, M. vd. (2004-2009). Battlestar Galactica [Dizi].
• Sarup, M. (2004). Post-yapısalcılık ve Postmodernizm. (İkinci Basım). (Çev. A. Güçlü,). Ankara: Bilim ve Sanat.
• Schopenhauer, A. (20099. İsteme ve Tasarım Olarak Dünya. (2. Basım). (Çev. L. Özşar,). İstanbul: Biblos.
• Schröder, K.P., Smith, R.C. (2008). Distant future of the Sun and Earth revisited. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Volume 386, Issue 1, 1. doi:10.1111/j.1365-2966.2008.13022.x.
• Scott, G. R. (1995). İşkencenin Tarihi. (Birinci Baskı). (Çev. H. Koyukan). Ankara: Dost.
• Seed, D. (2011). Science Fiction, A Very Short Introduction. (First published). New York: Oxford University.
• Tyldum, M. (Yönetmen). (2016). Passengers [Film].
• Vejar M. vd. (1994-98). Babylon 5 [Dizi].
• Wachowski Kardeşler, (Yönetmen). (1999, 2003). Matrix [Film].
• Zizek, S. (2011). İdeolojinin Yüce Nesnesi. (Dördüncü Basım). (Çev. T. Birkan,). İstanbul: Metis.