Sporda Söylem: Futbolda Hegemonik Mücadelenin Post-Marksist Söylem Analizi ile İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 42 - 20. Yıl Özel Sayısı, 85 - 106, 30.11.2023

Nüket Elpeze Ergeç , Fahri Eryılmaz , Lütfi Tolga Çelik

https://doi.org/10.31123/akil.1334379

Cited By: 1

Öz

Dil aracılığıyla kurulan ve iletişim sürecindeki sözün ötesini ifade eden söylem, toplumdaki yapıların birbirine göre konumlarını inşa eder. Bu inşa sürecinde söylem alanı ise hegemonik mücadele alanına dönüşür. Toplumda spor önemli bir aktivite alanı olup, bu alanda yaratılan söylemler spor sektörüne bağlı kurumlar için bir mücadele alanına dönüşebilmektedir. Sadece fiziksel ve zihinsel mücadelenin yapıldığı spor ve özellikle futbol, güç ve iktidar olma mücadelesine dönüşebilmektedir. Söylemin inşa ettiği futboldaki iktidar olma çabası iletişim alanında sıklıkla kullanılan nitel çözümleme yöntemi söylem analizi ile çözümlenmeye ve anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda çalışma zaman aralığı olarak 2021-2022 sezonunda futbolda yaşanan yönetim krizi sürecinde, sporda denetimin yeniden üretimi ve konumlandırılmasını basın açıklamaları ve sosyal medya paylaşımlarının güç ve iktidar ilişkileri çerçevesinde incelemeyi amaçlamaktadır. Futbol alanında üretilen söylemler post-Marksist söylem yaklaşımının düğüm noktaları, eklemlenme, dikişleme gibi kavramları üzerinden metinlerarasılığın hegemonya ile ilişkisi çerçevesinde incelenmiştir. Kulüpler Birliği Vakfı ve Türk Futbol Federasyonu ile siyasi aktörler ve uluslararası spor federasyonları olarak belirlenen öznelerin, spor yönetimine eklemlendiği görülmüştür. Spor yönetiminin siyasal alana çekilmesi ile siyasi iktidarın bu alanda da hegemonyayı ve egemenliği ele geçirmek için kanunlar yoluyla denetimi yeniden ürettiği ve konumlandırdığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Spor, Futbol, Post- Marksist Söylem, Hegemonya

Discourse in Sports: Investigation of Hegemonic Struggle in Football with Post-Marxist Discourse Analysis

Öz

Discourse, established through language and expressing beyond the word in the communication process, constructs the relative positions of structures in the society. In this construction process, the field of discourse turns into a field of hegemonic struggle. Sports is an important field of activity in society, and the discourses created in this field can turn into a struggle for institutions affiliated with the sports sector. Sports, especially football, where physical and mental struggles are made, can turn into a struggle for force and power. The effort to become power in football built by the discourse was attempted to be analyzed and understood by the qualitative analysis method, which is frequently used in the field of communication. In this context, the study aims to examine the reproduction and positioning of control in sports within the framework of force and power relations in press releases and social media posts during the management crisis in football in the 2021-2022 season. The discourses produced in the field of football were examined within the framework of the relationship between intertextuality and hegemony through the concepts of post-Marxist discourse approach such as nodal points, articulation, and saturation. It was observed that the subjects determined as the Clubs Union Foundation and the Turkish Football Federation, as well as political actors and international sports federations, were articulated into sports management. As a consequence of the withdrawal of sports management to the political arena, it was determined that the political power reproduces and positions control through laws to seize hegemony and sovereignty in this field.

Anahtar Kelimeler

Football, Post-Marxist Discourse, Hegemony, Sports

Kaynakça

• Althusser, L. (2016). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. (A.Tümertekin ,Çev.) İthaki Yayınları: İstanbul.
• Ay, A. (2019). İlgi Odaklı Yayıncılık Anlayışı Çerçevesinde Futbol Kültürünün Sosyal Medyada Sanal Özerk Alanının Oluşması: Vole. Intermedia International E-journal, 6(10),15-35. https://doi.org/10.21645/intermedia.2019.57
• Bakhtin, M. M. (1981). The dialogic imagination. (C. Emerson & M. Holquist, trans.). University of Texas Press: Austin.
• Basmacı, G. (2020). İnternet Spor Gazeteciliğinde Kadın Bedeninin Temsili: Sporx Gazetesi. International Journal of Social And Humanities Sciences, 4 (1), 129-144. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ejnm/issue/45760/578154
• Bazerman, C. (2004) Intertextuality: How Texts Rely on Other Texts. In What Writing Does and How It Does It: An Introduction to Analyzing Texts and Textual Practices, C. Bazerman and P.A. Prior (eds). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum, pp. 83–96.
• Berk, O. & Bayrak, T. (2019). Yıldız Sporcuların Sosyal Medya Etkileşimi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 3(3), 226-236. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ejnm/issue/45760/578154
• Butler, J., Laclau, E. & Zizek, S. (2009). Olumsallık, hegemonya, evrensellik: solda güncel diyaloglar. (A.F Yıldırım, Çev.) Hil Yayın: İstanbul.
• Büyükafşar, M. (2016). Türk Spor Basınında Cinsiyet Ayrımcılığı: Fotomaç ve Fanatik Gazeteleri Örneği. İnsan ve İnsan, 3 (9), 53-76. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.280018
• Çiltaş, E. (2019). Fanatizmin ve Nefretin Bir Yansıması Olarak Futbol Fan Sayfaları. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Kapadokya Sosyal Bilimler Öğrenci Kongresi Özel Sayısı, 52-60.
• De Beaugrande, R. & Dressler, W. (1981). Introduction to Text Linguistics, Longman: London.
• Demir, M. & Talimciler, A. (2014). Sosyal Medyada Futbol ve Nefret Söylemi. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2 (5), 249-279.
• Doğan, M. D. (2019). Türkiye’de Futbol Takımı Taraftar Gruplarında Kitlesel Söylem. Kültür Araştırmaları Dergisi, 1(2), 233-242. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kulturder/issue/45850/562656
• Durur, E. K. & Bakar, H. (2016). Futbolda milliyetçilik: 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası haberlerine yönelik söylem analizi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4 (2), 781-805.
• Dağlı Ekmekçi, Y. A. & Sönmezoğlu, U. (2019). Türkiye Süper Liginde Üç Büyük Futbol Kulübünün Başkanlarının Söylem Analizi: 2015-2016 Sezonu. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 62-74. https://doi.org/10.19145/gujofoc.29292
• Elbirlik, T. & Karabulut, F. (2015). Söylem Kuramları: Bir Sınıflandırma Çalışması. Dil Araştırmaları, 9(17), 31-50.
• Erdem, Ç. O. (2018). Sosyal medyada futbol üzerinden gerçekleşen nefret söyleminin örneklerle incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erol, C. (2012). Yeni medyada nefret söylemi ve fanatizm: video paylaşım sitelerinde nefret söylemi analizi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fairclough, N. (1992). Intertextuality in critical discourse analysis. Linguistics and education, 4, 269-93.
• Foucault, M. (1999). Bilginin Arkeolojisi. 3. Baskı. (V.Urhan, Çev]. Birey Yayınları: İstanbul.
• Foucault, M. (2001). Kelimeler ve şeyler. 3. Baskı. (M.A. Kılıçbay, Çev.), İmge Yayınları: Ankara.
• Galantić, M. (2016). Sports Law: Some Introductory Considerations. Annals of Applied Sport Science, 4(3), 51-59. 10.18869/acadpub.aassjournal.4.3.51
• Hansen, L. (2006). Security as practice: discourse analysis and the Bosnian war. Routledge: London.
• Kahya, Y. (2018). Bir İletişim Aracı Olarak Mizah: Sosyal Medyada Spor Temalı ‘Caps’ kültürü. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15),1020-1030. https://doi.org/10.33692/avrasyad.510079
• Kaplan, E. (2018). Spor basınında toplumsal cinsiyetin kuruluşu: Türk futbol basınında kadın. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kara, E. Ş., & Nisan, F. (2020). Mesut Özil’in Uygur Türkleriyle İlgili Sosyal Medya Paylaşımının Ardından Çıkan Haberlerin Söylem Analizi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 6(1), 124-151. https://dergipark.org.tr/tr/pub/intjcss/issue/55225/706235
• Katırcı, H., Çalışkan, K., Yüce, A. & Büyükakgül, Ü. C. (2018). Futbolda Nefretin Anatomisi: Türk Spor Basınında Nefret Dili. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences, 1 (1), 1-21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atrss/issue/40284/480708
• Kırlı, E.S.D. (2020). Yeni Medyada Nefret Söylemi: Taraftarların 6222 Sayılı Kanun İçerikli Nefret Söylemlerinin Twitter Üzerinden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köse, A. & Arslan, E. (2014). Türkiye Spor Federasyonlarına Ait Web Sayfalarının Milliyetçi Göstergeler Açısından İncelenmesi ve Diğer Ülke Federasyonlarıyla Karşılaştırılması. Marmara İletişim Dergisi, 13 (13), 95-116. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruid/issue/446/3521
• Kristeva, J. (1980). Desire in language: A semiotic approach to literature and art. Columbia University Press: New York.
• Laclau, E. & Mouffe, C. (2017). Hegemonya ve Sosyal Strateji: Radikal Demokratik Bir Politikaya Doğru. (4. Baskı), (A.Kardam, Çev.). İletişim Yayıncılık: İstanbul.
• Mil, H. & Şanlı, S. (2015). Sporda Şiddet ve Medya Etkisi: Bir Maçın Analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (55), 231-247. https://doi.org/10.17755/esosder.54183
• Mouffe, C. (1979). Gramsci and Marxist Theory. Routledge & Kegan Paul: London.
• Özen, M. (2010). Non Bis İn İdem (Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz) İlkesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(1), 389-417. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ahbvuhfd/issue/48121/608590
• Öngün, Y., & Özer, Ö., (2023). Kadın Cinayetleri Haberlerinin Sunumunda İdeolojik Üretim: Eleştirel Söylem Çözümlemesi Yaklaşımı. Global Media Journal , vol.13, no.26, 1-24.
• Özsoy, S. (2014). Gazetelerin Spor Sayfalarında Dil Kullanımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 295-308.
• Özsoy, S. & Yıldız, K. (2013). Türkiye’deki Spor Basınında Nefret Söylemi. International Journal of Social Science Research, 2 (2), 46-60. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijssresearch/issue/32876/365293
• Parker, I. (2014). Discourse dynamics (psychology revivals): Critical analysis for social and individual psychology. Routledge.
• Petersen-Wagner, R. & Ludvigsen, J. (2019). VAR (video-assistant-referee) as Neo-Colonialism? Reading the FIFA 2018 Mens World Cup YouTube Video Comments. In: 14th European Sociological Association Conference 2019, 20 August 2019 - 23 August 2019, Manchester. (Unpublished). https://eprints.leedsbeckett.ac.uk/id/eprint/6029/1/abstract.pdf
• Martin Reisigl, M. & Wodak, R. (2009). The Discourse-Historical Approach (DHA). Methods of Critical Discourse Analysis içinde, Wodak R, Meyer M, Editör, SAGE, London, ss. 87-121.
• Sabahçı, B. (2018). Spor Haberlerinde Nefret ve Ayrımcı Söylemler: www. fotomac. com. tr, www. fanatik. com. tr ve www. fotospor. com Haber Sitesi Örneği. Global Media Journal Turkish Edition, 8(16), 186-203. https://globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/sites/default/files/08_betul_sabahci.pdf
• Talimciler, A. (2005). Türkiye'de futbol ve ideoloji ilişkisi: Medya'daki futbol söylemi üzerine bir inceleme. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Talimciler, A. (2016). Endüstriyelleşen Sporun/Futbolun Geleceği. Sosyoloji Dergisi, Armağan Sayısı, 167-184. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/592771
• Talimciler, A. (2017). Image of Masculınıty in Soccer Fan: The Case of Bucaspor, Göztepe and Karşıyaka Fans. Journal of Social Sciences and Humanities, 1(1), 27-57. https://dergipark.org.tr/en/pub/jssh/issue/33034/367349
• Tokatlıoğlu, A. E. (2020). Biyopolitika kavramı çerçevesinde 1938 beden terbiyesi kanunu. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünver, O., & Köse, H. (2020). Sporcuların Sosyal Medya Kullanımı. Spor Bilimlerinde Multidisipliner Araştırmalar içinde, Özen G, Atar Ö, Editör, Efe Akademi Yayınları, İstanbul, ss.379-391.
• Van Dijk, T. A. (2009). Society and discourse: How social contexts influence text and talk. Cambridge University Press.
• Wodak, R., & Meyer, M. (2009). Critical discourse analysis: History, agenda, theory and methodology. Methods of Critical Discourse Analysis içinde, Wodak R, Meyer M, Editör, SAGE, London, ss. 1-33.
• Yüce, A. & Kandaz Gelen, N. (2021). Futbolda Seyirci Şiddeti Eylemlerinin Gerçekleşmesinde Medyanın Rolü. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 22 (48), 58-71. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sobbiad/issue/63412/865277
• Yücel, A.S. (2014). Sporda Kriz Yönetimi: 3 Temmuz Örneği. Journal of Social Sciences, (40). https://dergipark.org.tr/en/pub/abuhsbd/issue/32926/365776