İş Yerinde Akış Kavramı Üzerine Bir Bibliyometrik Analiz

Yıl 2024, Sayı: 18, 53 - 62, 31.12.2024

Serpil Köse

Öz

Son yıllarda oldukça geniş bir çalışma alanı bulan akış kavramı, kişinin yapmakta olduğu faaliyete tam konsantre olduğu durumda yaşadığı içsel bir deneyimi ifade etmektedir. Son yüzyılda gittikçe artan pozitif psikoloji çalışmalarının temel yapı taşlarından birini oluşturmaktadır. Boş zaman ve aktif zamanda ortaya çıkma durumları kıyaslanan çalışmalarda, aktif zamanlarda daha sık akış deneyimi ifade edilmesi ve akışı karakterize eden özellikler dikkate alındığında akış deneyiminin iş yeri koşullarına uygunluğu dikkat çekmiş ve “iş yerinde akış” veya “işte akış” üzerine birçok çalışma gerçekleştirilmiştir.
Mevcut çalışmada iş yerinde akış ve işte akış kavramları üzerine yapılan araştırmaları inceleyerek çalışmaların nicel haritalarını çıkarmak amaçlanmıştır. Bu amaçla nicel veriler kapsamında iş yerinde akış ve işte akış kavramlarına ilişkin çalışmaların bibliyometrik analiz yöntemi kullanılarak alan yazındaki eğilimlerin ve eksikliklerin ortaya çıkartılması ve bu alanda çalışma yapan araştırmacılara yol göstermek amaçlanmıştır. Çalışmada web of science veri tabanında yer alan 1982-2024 yılları arasında gerçekleştirilmiş 1340 çalışma VOSwiever programı aracılığıyla incelenmiştir. İş yerinde akış ile ilgili 1340 yayının yıllara göre dağılımı ele alındığında en fazla 2017 (87), 2018 (88), 2019 (80) ve 2020 (84) yıllarında araştırıldığı görülmektedir. Konu ile alakalı en çok yayın yapan araştırmacıların Arnold Bakker (8) ve Avangelia Demerouti (4) olduğu görülmektedir. Yayın türüne bakıldığında en fazla dergi makalesi (994) ve bildiri (320) tercih edilmiştir. Ülkeler bağlamında ele alındığında en fazla ABD (324), İngiltere (140), Çin (103), İtalya (79) ve Almanya (63) kökenli araştırmacıların çalışma yaptığı ve en fazla çalışmanın İngilizce (1279) gerçekleştirildiği görülmektedir. Anahtar sözcüklere bakıldığında en çok akış, bilgi yönetimi, simülasyon ve inovasyon kavramları göze çarpmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İş Yerinde Akış, İşte Akış, Akış Deneyimi, Bibliyometrik Analiz

Kaynakça

• Aubé, C., Brunelle, E. ve Rousseau, V. (2013). “Flow Experience and Team Performance: The Role of Team Goal Commitment and Information Exchange”, Motivation and Emotion, 38(1), s.120-130.
• Aust, F., Beneke, T., Peifer, C., ve Wekenborg, M. (2022). The Relationship Between Flow Experience and Burnout Symptoms: a Systematic Review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(7), 3865.
• Bakker, A. B. (2005). Flow Among Music Teachers and Their Students: The Crossover of Peak Experiences. Journal of Vocational Behavior, 66, 26–44.
• Bakker, A. B. (2008). “The Work-Related Flow Inventory: Construction and Initial Validation of the WOLF”, Journal of Vocational Behavior, 72, s.400-414.
• Bakker, A. B. (2008). The Work-Related Flow Inventory: Construction and Initial Validation of The WOLF. Journal of Vocational Behavior, 72(3), 400-414.
• Bakker, A. B., ve Demerouti, E. (2009). The Crossover of Work Engagement Between Working Couples: A Closer Look at The Role of Empathy. Journal of Managerial Psychology, 24(3), 220-236.
• Bakker, A. B., ve Van Woerkom, M. (2017). Flow at Work: A Self-Determination Perspective. Occupational Health Science, 1, 47-65.
• Bartholomeyczik, K., Knierim, M. T., ve Weinhardt, C. (2023). Fostering Flow Experiences at Work: A Framework and Research Agenda for Developing Flow Interventions. Frontiers in Psychology, 14, 1-13.
• Bengül, S. S. (2024). VOSviewer ile bibliyometrik analizi. Ş. Yapraklı (Ed.), 27. Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı (s. 265-277). Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Csikszentmihalyi, M. (1975). Beyond Boredom and Anxiety, San Francisco: Jossey-Bass.
• Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: The Psychology of Optimal Experience. New York: HarperCollins.
• Csikszentmihalyi, M. (1996). Creativity: Flow and The Psychology of Discovery and Invention, Centers for Teaching Excellence - Book Library.
• Csikszentmihalyi, M. (1997). Finding Flow: The Psychology of Engagement with Everyday Life. New York: HarperCollins.
• Csikszentmihalyi, M. (2002). Flow: The Classic Work on How to Achieve Happiness, Random House.
• Csikszentmihalyi, M., ve LeFevre, J. (1989). Optimal Experience in Work and Leisure. Journal of Personality and Social Psychology, 56(5), 815-822.
• Çalhan, H., ve Çakıcı, C. (2019). Uluslararası İndekslerce Taranan Kış Turizmi Başlıklı Makalelerin Bibliyometrik Analizi. 1. Uluslararası Kış Turizmi Kongresi, 2-11.
• Demerouti, E. (2006). Job Characteristics, Flow, and Performance. The Moderating Role of Conscientiousness, Journal of Occupational Health Psychology, 11, 266–280.
• Drake-Brassfield, C. (2012). The Relationship of Flow Experience and Social Influence on Employees' Job Satisfaction and Positive Mood, Doctoral Dissertation, Walden University.
• Driskell, J. E., Goodwin, G. F., Salas, E. ve O'Shea, P. G. (2006). “What Makes A Good Team Player? Personality and Team Effectiveness”, Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 10(4), s.249-271.
• Evren, S. ve Kozak, N. (2014). Bibliometric Analysis of Tourism and Hospitality Related Articles Published in Turkey”. Anatolia, 25 (1), 61-80.
• Fisher, C. D., ve Noble, C. S. (2021). A Within-Person Examination of Correlates of Performance and Emotions While Working. In Emotion and Performance, CRC Press, s. 145-168.
• Fullagar, C. J., ve Kelloway, E. K. (2009). Flow at Work: An Experience Sampling Approach. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 82, 595–615.
• Graham, M., Lee, E., Streitberg, R., Hamblin, J., Kumar, B., & Korman, T. M. (2022). Impact of Kiestra Total Laboratory Automation Workflow on Job Satisfaction, Education and Quality: A Staff Survey. Pathology, 54(6), s.790-792.
• Hackman, J. R., ve Oldham, G. R. (1980). Work Redesign. Reading, MA: Addison Wesley.
• Hofslett Kopperud, K., and Vivoll Straume, L. (2009). Flow – A Positive Experience. In M. Christensen (Ed.), Validation and Test of Central Concepts in Positive Work and Organizational Psychology, Copenhagen: Nordic Council of Ministers, 30–39.
• Hogaboam, A. M. (2010). Flow at Work Among Part-Time Municipal Recreation Staff, California State University, Long Beach.
• Khan, M. M., Mubarik, M. S., Ahmed, S. S., Islam, T., ve Khan, E. (2021). Innovation with Flow at Work: Exploring The Role of Servant Leadership in Affecting İnnovative Work Behavior Through Flow at Work. Leadership & Organization Development Journal, 42(8), s.1267-1281.
• McNeile, A., ve Roubtsova, E. (2013). Motivation and Guaranteed Completion in Workflow. In Business Modeling and Software Design: Second International Symposium, BMSD 2012, Geneva, Switzerland, July 4-6, 2012, Revised Selected Papers 2, Springer Berlin Heidelberg, s.16-42.
• Orhun, B. N., ve Gülcan, B., (2022). Turizm ve Rekreasyonda Csikszentmihalyi’nin Akış Teorisi’nin Bibliyometrik Analizi. Geleneksel Turizm Sempozyumu, Sakarya s.368-369.
• Özcan, M. U. (2021). “Organizasyon Ortamında İş Akışı Deneyiminin Gelişimi; Dönüşümcü Liderliğin ve Algılanan İş Belirsizliğinin Rolü”, İş'te Davranış Dergisi, 6(2), s.76-88.
• Ready, D. ve Truelove, E. S. (2011). “Purpose and The Power of Collective Ambition”, Business Strategy Review, 22(3), s.17-23.
• Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2017). Self-Determination Theory: Basic Psychological Needs in Motivation, Development, and Wellness, Guilford Publications.
• Salas, E., Cooke, N. J. ve Rosen, M. A. (2008). “On Teams, Teamwork, and Team Performance: Discoveries and Developments”, Human Factors, 50(3), s.540-547.
• Sawyer, K. (2015). “Group Flow and Group Genius”, NAMTA Journal, 40(3), s.29-52.
• Seijts, G. H. ve Latham, G. P. (2000). “The Effects of Goal Setting and Group Size On Performance in A Social Dilemma”, Canadian Journal of Behavioural Science/Revue Canadienne Des Sciences Du Comportement, 32(2), s.104-116.
• Small, H. (1973). Co-citation in the scientific literature: A new measure of the relationship between two documents. Journal of the American Society for Information Science, 24(4), s.265-269.
• Söyler, S. (2024). Türkiye’de Akış Kuramı ve Çevrimiçi Ortam Araştırmaları: Bibliyometrik Bir Analiz. Journal Of Busıness In The Dıgıtal Age, 7(1), s.1-8.
• Wells, A. J. (1988). “Self-Esteem and Optimal Experience, Optimal Experience”, Psychological Studies of Flow in Consciousness, s.327-341.
• Yan, Y., Davison, R. M., ve Mo, C. (2013). Employee Creativity Formation: The Roles of Knowledge Seeking, Knowledge Contributing and Flow Experience in Web 2.0 Virtual Communities. Computers in Human Behavior, 29, s.1923–1932.
• Zhang, Y., & Wang, F. (2024). Developments and trends in flow research over 40 years: A bibliometric analysis. Collabra: Psychology, 10(1).
• Zupic, I ve Čater, T. (2015). Bibliometric methods in management and organization. Organizational Research Methods, 18(3), s.429-472.