2016-2017 VE 2017-2018 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILLARINDA 5. SINIF TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ HİKÂYE EDİCİ METİNLERİN UZUN-ÇETİNKAYA FORMÜLÜ İLE OKUNABİLİRLİK DÜZEYLERİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 14, 209 - 234, 01.01.2018

Ümmü Gülsüm Bozlak

https://doi.org/10.31126/akrajournal.357526

Cited By: 10

Öz

Öz: Uzun ve Çetinkaya’nın geliştirmiş
oldukları formül ile 2016-2017 ve 2017-2018 eğitim öğretim dönemlerinde MEB
yayını olan beşinci sınıf Türkçe ders kitaplarında bulunan hikâye edici
metinlerin okunabilirlik düzeyleri ölçülmüş ve sonuçları karşılaştırılmıştır.

            Araştırma sonucunda 2016-2017 eğitim
öğretim yılında kullanılan beşinci sınıf Türkçe ders kitabındaki hikâye edici
metinlerin okunabilirlik düzeyleri değerlendirildiğinde Uzun ve Çetinkaya’nın
Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması
ile bir metin (51+) bağımsız okuma, 5, 6. ve 7. sınıf grubunda
değerlendirilmiş, bir metin (0 - 34) engelli düzey, 10, 11. ve 12. sınıf
düzeyinde, diğerleri de (35 – 50) eğitsel okuma, 8. ve 9. sınıf düzeyinde
olduğu değerlendirilmiştir. Sonuç olarak sadece bir hikâye edici metnin bağımsız
okuma olduğu yani öğrenci düzeyinde olduğu görülmektedir.

            2017-2018
döneminde kullanılan 5. sınıf Türkçe ders kitabında ise dört metin (51+)
bağımsız okuma düzeyinde 5, 6. ve 7. sınıf grubunda, diğerlerinin ise (35 – 50)
eğitsel okuma 8. ve 9. sınıf düzeyinde olduğu değerlendirilmiştir. Yani
eğitimci desteğiyle konuyu kavrayabileceği düzeyde metinler daha çok
bulunmaktadır.

            Araştırma
sonucunda 2017-2018 eğitim öğretim yılında kullanılan 5. sınıf Türkçe ders
kitabındaki hikâye edici metinlerin okunabilirlik düzeylerinin sınıf seviyesine
göre geçen yıla göre daha uygun hazırlandığı görülmektedir.           

            Türkçe
için sadece kelime ve cümle uzunlukları değil aynı zamanda bilinmeyen
kelimelerin de göz önünde bulundurulduğu, metinlerin özel niteliklerinin de
ölçülmesini sağlayan, yeni formüller geliştirilmelidir. Hedef kitle seviyesine
göre kitaplarda hangi okunabilirlik düzeyinde metinlere yer verilmesi gerektiği
belirlenmeli; okunabilirlik düzeyleri, metinlerde bulunması gereken özellikler
arasına alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Ders Kitapları, Okunabilirlik, Anlaşılabilirlik

Kaynakça

• KAYNAKÇA Acarlar, F., Ege, P. ve Turan, F. (2002). Türk Çocuklarında Üst Dil Becerilerinin Gelişimi ve Okuma ile İlişkisi. Türk Psikolojisi Dergisi. 50: 63-73. Ateşman, E. (1997). Türkçede Okunabilirliğin Ölçülmesi. A.Ü.TÖMER Dil Dergisi, 58: 171-174. Bedir, G. ve Demir, S. (2006). İlköğretim 4 ve 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının İçerik, Dil ve Anlatım, Değerlendirme Ölçütleri Bakımından İncelenmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı, 2: 214-223. Coleman, E.B. (1965). On Understanding Prose: Some Determiners of Itscomplexity. NSF Final Report GB-2604. Washington, D.C.: National Science Foundation. Coşkun, E. (2007). Geçmişten günümüze Türkçe Öğretimi. Çeçen, M. A. Çiftçi, Ö.(2007). İlköğretim 6.Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Tür ve Tema Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim, 39-49. Çetinkaya, G.(2010). Türkçe Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Tanımlanması ve Sınıflandırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çiftçi, Ö. Çeçen, M.A. ve Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Açısından Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22: 206-219. Davison, A. (1984). ReadabilityFormulasand Comprehension. In G.G. Duffy, L.R. Roehler ve J. Mason (Eds). Comprehension Instructions:128-143. NY: Longman. Demir, T. (2008). İlköğretim Yedinci Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Tespit Edilmesine Yönelik Bir Değerlendirme, 17. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Sakarya: 301-310. Demircan, C. (2006). Tübitak Çocuk Kitaplığı Dizisindeki Kitapların Dış Yapısal ve İç Yapısal Olarak İncelenmesi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2 (1): 12-25. Demirel, Ö. ve Kıroğlu, K. (Editörler). (2005). Eğitim Ders Kitapları. Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Öğreti Yayınları, 1-11. Demirel, Ö. (1996). Türkçe Ders Kitaplarının İncelenmesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları. Dökmen,Ü.,Dökmen, Z.Y.(1988). İlkokul kitaplarındaki dilin ve Türkçeyi kullanma becerisinin psikolojik bir yaklaşımla değerlendirilmesi. Türk Dilinin Öğretimi Toplantısı 1-3 Ekim 1986, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 53-70. Dubay, WİLLİAM h.(2004). ThePrinciples of Readability, http://www.impact- information.com. Durukan, E. (2014). Metinlerin Okunabilirlik Düzeyleri ile Öğrencilerin Okuma Becerileri Arasındaki İilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(3): 68-76. Fry, E. B., J. E. Kress, ve D. L. Fountoukidis. (1993). The Reading Teacher’s Book of Lists: Third Edition. West Nyack, NY: The Center forApplied Research in Education. Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi. Güneş, F. (2002). Çocuk Kitaplarının Okunabilirlik İncelenmei. Ankara: Ocak Yayıncılık. Güneş, F. (2000). Çocuk kitaplarında okunabilirlik ilkeleri. Yaşadıkça eğitim. Ankara: Ocak Yayıncılık, 67, 35-40. Okur, A. ve Arı, G. (2013). 6,7,8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirliği. Elementary Education Online, 12(1): 202-226. Okur, A. Arı, G. Ersoyul. F. Okur, E.K. (2013), 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirliği. Sakarya University Journal of Education, 65-79. Özbay, M. ve Çeçen, M.A. (2012). Türkçe Ders Kitaplarında (6-8) Yer Alan Metinlerin Tür ve Tema Açısından İncelenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi. 1 (1): 67-76. Özdemir, S. (2016). Beşinci Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Öyküleyici ve Bilgilendirici Metinlerin Okunabilirlik Durumu. The Journal of Limitless Educational Research, 33-46. Karasar, N.(2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın-Dağıtım. Karatay, H., Bolat, K.K.ve Güngör,H. (2013). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik ve Anlaşılabilirliği. The Jornual of Academic Social Science Studies, 6 (6): 603-623. Kavcar, C. Oğuzkan, F.ve Sever, S. (1995). Türkçe Öğretimi. Ankara: Engin Yayınları. Kavcar, C. Oğuzkan F. ve Sever S. (1995). Türkçe ve Sınıf Öğretmenleri İçin Türkçe Öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi. Kılıç, D.(2005). Ders Kitabının Öğretimdeki Yeri. Demirel, Ö. ve Kıroğlu, K. (Editörler). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Pegem A. Yayınları. 37-53. Kırkkılıç, A ve Akyol, H (2005) İlköğretimde Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık. 15 (48): 165-194. MEB.(14.01.2013). Milli Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği. http://ttkb.meb.gov.tr/mevzuat/derskityon. htp. MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi 6 ,7, 8. Sınıflar Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınları. MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6-8.Sınıf) Taslak Ders Kitaplarını İnceleme ve Değerlendirme Ölçütleri. Ankara. MEB.(2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara. MEB.(2006). Türkçe Öğretim Programı (6-8.Sınıflar). Ankara. MEB. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6.7.8.Sınıflar). Ankara: MEB. MEB.(2005). Türkçe Öğretim Programı (1-5.Sınıflar). Ankara. Sever, S. (2003). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık. Sezgin, G. (2000). İlköğretim Okullarının Altıncı Sınıfları İçin Yazılan Türkçe Ders Kitapları Üzerine Bir İnceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Solmaz, Ebru (2009). İlköğretim 4.ve 5. Sınıf Düzeylerindeki Türkçe Metinlerde Cümle Uzunluğu, Kelime Uzunluğu ve Kelime Hazinesinin Okunabilirlik Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Şirin, M.R. (2016) Çocuk, Çocukluk ve Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Kapı Yayınları. Tekbıyık, A. (2006). Lise fizik 1 Ders Kitabının Okunabilirliği ve Hedef Yaş Düzeyine Uygunluğu. Kastamonu Eğitim Dergisi. 14: 441-446. Temizkan, M. (2009). Metin Türlerine Göre Okuma Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Temizyürek, F. (2010). Türkiye'de Okuma Seferberliği Çerçevesinde Seçilen Kitapların Kelime-Cümle Uzunlukları ve Okunabilirlik Açısından İncelenmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı, 27: 645-654. Temur, T. (2003). Okunabilirlik (readability) kavramı. Türklük Bilimi Araştırmaları. 13: 169-172. Temur, T. (2002). İlköğretim 5.Sınıf Ders Kitaplarında Bulunan Metinler ile Öğrenci Kompozisyonlarının Okunabilirlik Düzeyleri açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitim Kuram ve Uygulama, 3(1): 87-101.