FREE WORLD OF PRIMITIVISM AND ON ESSENCE OF ART

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 26, 53 - 69, 08.01.2022

Zafer Kalfa

https://doi.org/10.31126/akrajournal.909769

Öz

Even if it is in a partial argumentation; the dissociation as to whether art is a primitive or a conscious and contemporary act continues. On the one hand, this leads to the clash of new ideas about the role that the artist has / should be appointed to and mainly the nature of art. Although because of the lack of a definitive judgment even today, it complicates to define primitive and prehistoric aesthetic creation, as a more feverish issue; It could be noticed that the modern artist acts with his primitive ego and tries to identify himself with prehistoric man. The materialist sentence of the post-modern age has undoubtedly obscured this legend and magic-oriented attitude, but in these days when all comes face to face with a new and radical transformation, it would be useful to make references to matter on essence of art referring to concept primitiviy and museum modern as looking for similarities with the ethereal act of prehistoric times 

Anahtar Kelimeler

primitive art, museum modern, primitive ego, fascination, spirit

İLKELLİĞİN HÜR DÜNYASI VE SANATIN ESASI ÜZERİNE

Öz

Kısmi bir tartışma dâhilinde de olsa; sanatın ilkel mi yoksa bilinçli ve çağdaş bir edim mi olduğu yönündeki ayrışma devam ediyor. Bir yönüyle de bu, sanatçının yüklendiği / yüklenmesi gereken rolün ve esas olarak sanatın mahiyeti konusunda yeni fikirlerin birbiriyle çatışmasına yol açıyor. Bugün dahi kesin bir yargıya varılamamış olması, ilkel ve tarih öncesi estetik yaratı yetisini tanımlamayı zorlaştırsa da daha yakıcı bir mesele olarak, modern sanatçının ilkel benliğiyle hareket ettiği ve kendisini tarih öncesi insan ile özdeşleştirme çabasında olduğu da dikkatlerden kaçmıyor. Post-modern çağın materyalist hükmü, efsane ve büyü odaklı bu tutumun üzerini örtmüştür kuşkusuz ama yeni, köklü bir dönüşüm ile burun buruna gelindiği şu günlerde, tarih öncesinin uhrevi edimiyle arasındaki benzerlikleri ararken ilkellik kavramı ve modern müze politikalarına da değinerek sanatın esası sorunsalına göndermelerde bulunmak yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

ilkel sanat, modern müze, ilkel benlik, büyü, tin

Kaynakça

• Baykam, Bedri. (1994 / 1999). Maymunların Resim Yapma Hakkı, Literatür Yayınları, İstanbul.
• Bigalı, Şeref. (1976). Resim Sanatı, Yaylacık Matbaası, İstanbul.
• Birthaelmer, Antje. (1991). Ekspresyonizm ve Yirmili Yılların Alman Sanatında Desen, Suluboya ve Baskı Grafiği Örnekleri, Ekspresyonizm ve Sonrası sergi kataloğu, TC. Kültür Bakanlığı, İstanbul-Ankara.
• Bozkurt, Nejat. (1995). Sanat ve Estetik Kuramları, Sarmal Yayınevi, İstanbul.
• Canning, S. Marie (2009). “Carnival Of The Modern”, James Ensor, New York: Museum of Modern Art, pp.28-45.
• Clearwater, Bonnie. (1984). Shared Myths: Reconsideration of Rothko's and Gottlieb's Letter to The New York Times, Archives of American Art Journal, (24), 1.
• Dempsey, Amy. (2002 / 2007). Modern Çağda Sanat, (çev: Osman Akınhay), Akbank Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
• Erkan, Rüstem. (2010). Kentleşme ve Sosyal Değişim, Vadi Yayınları, Ankara.
• Eugene, N. Anderson. (1958). Modern Europe in World Perspective: 1914 to the Present, Rinehart & Company, New York.
• Eyüboğlu, R. Bedri. (1986). Resme Başlarken, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Flam, Jack. (1995). Matisse on Art, University of California Press, Los Angeles.
• Gauguin, Paul. (1901 /2002). Noa Noa, (çev: Niran Elçi), İthaki Yayınları (Alfred Werner’in ön sözü), İstanbul.
• Gombrich, Ernst. (1972 / 1976). Sanatın Öyküsü, (çev: Bedrettin Cömert), Remzi Kitabevi, İstanbul.
• İzzetbegoviç, Aliya. (2011). Doğu Batı Arasında İslam, (çev: Salih Şaban), Yarın Yayınları, İstanbul.
• Kandinsky, Vassily. (1911 / 2013). Sanatta Ruhsallık Üzerine, Altıkırkbeş Yayınları, İstanbul.
• Kris, Ernst ve Kurz, Otto. (1979 / 2013). Sanatçı İmgesinin Oluşumu (çev: Sabri Gürses), İthaki Yayınları, İstanbul.
• Tolstoy, N. Lev. (1898 / 2000). Sanat Nedir? (çev: Kâbil Demirkıran), Şule Yayınları, İstanbul.
• Tomkins, Calvin. (1980). Off the Wall- Robert Rauschenberg and the Art World of Our Time, Pennsylvania: Penguin Books.
• Turani, Adnan. (1971). Dünya Sanat Tarihi, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara.
• Turani, Adnan. (1974 / 2011). Çağdaş Sanat Felsefesi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Waldberg, Patrick. (2015). Metafiziğin Gerçeküstücülüğe Etkisi, Modernizmin Serüveni (editör: Enis Batur), Sel Yayıncılık, İstanbul.