Akseki-Sarıhacılar Köyü Camii

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 127 - 146, 05.05.2017

Lokman Tay

Öz

Bu çalışmada, Antalya’nın Akseki
İlçesi’ne bağlı Sarıhacılar Köyü Camisi incelenmiştir. Kuzey-güney doğrultuda
dikdörtgen bir kütleden oluşan yapı iki bölümden meydana gelmektedir. Kuzeyinde
sonradan eklendiği anlaşılan bir mekân bulunan derinlemesine dikdörtgen planlı
harim, ahşap direklerin taşıdığı düz ahşap tavanla örtülüdür. Yapı moloz
taşların arasına ahşap hatılların yerleştirildiği yarı kâgir sistemle inşa
edilmiştir. Dış cepheleri sade olan yapının içerisinde özellikle kapı
kanatları, tavan ve mihrabında ahşap süslemeler görülmektedir. Yapının en
dikkat çekici bölümü ise ahşap mihrabıdır. Ahşap minberin sadeliğine karşılık
mihrap, ajur ve boyama tekniği ile oluşturulmuş oldukça zengin süslemelere
sahiptir. Sarıhacılar Köyü Camisi Anadolu’da Ürgüp Damsa Köyü Taşkın Paşa
Camisi ile başlayan ahşap mihrap geleneğinin 19. yüzyıldaki önemli bir
temsilcisi olarak değerlendirilebilir. 

Anahtar Kelimeler

Akseki, Sarıhacılar Köyü, Cami, Ahşap, Mihrap

The Mosque of The Village Sarıhacılar in Akseki

Öz

In this
study, the mosque in the village of Sarihacilar at Akseki district of Antalya
city has been examined in a scientific method. The
building in a rectangular body built in north-south direction is composed of
two sections. The prayer room in a longitidunal layout, the north of which is
occupied with a room to have been built later, is covered with a flat wooden
top resting on wooden sticks. The whole structure has been constructed with a
half-kâgir system which the timber
balks have been placed between the courses of rubble stone. While the exterior
is too plain, some wooden decoration can be observed on the door wings, ceiling
and mihrab in the interior. The most
significant element of the building is the wooden mihrab. In contrast to the plainness of the wooden minber, the mihrab bears rich ornaments applied with the techniques of openwork
and dyeing. The mosque of the village Sarihacilar can be evaluated as an
important representative of the tradition of wooden mihrab in 19^th century, which started with Taşkın Paşa
Mosque in the village Damsa at Urgup in Anatolia.            

Anahtar Kelimeler

Akseki, the Village Sarıhacılar, Mosque, Wood, Mihrab

Kaynakça

• Acun, H. (1999). Manisa’da Türk Devri Yapıları. Ankara: Türk Tarih Kurmu Yayınları. Acun, H. (2005). Bozok Sancağı’nda (Yozgat İli) Türk Mimarisi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Bakırer, Ö. (2000). Onüç ve Ondördüncü Yüzyıllarda Anadolu Mihrabları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Bayhan, A. A. Salman, F., Çelik, A. (2007). Tarihi ve Kültürel Değerleri İle Kurşunlu, Çankırı. Boran, A. (2001). Anadolu’daki İç Kale Cami ve Mescidleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Çal, H. (2000). Niğde Şehrindeki Ahşap Tavanlı Camiler ve Mescitler, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Çal, H. ve Çal, Ö. (2008). Trakya Bölgesi Kapı Tokmakları ve Çekecekleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. Çal, H. (2014). Boyovası/Boyabat Kazasında Türk Mimarisi, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. Çaycı, A. (2008). Eşrefoğlu Beyliği Dönemi Mimari Eserleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Çifci, F. (2006). Kastamonu Camileri-Türbeleri ve Diğer Tarihi Eserleri, Ankara: Kastamonu Belediye Başkanlığı Yayınları. Denike, B. (1986). “Batı Türkistan’da Ahşap Oymalı Birkaç Abide” (Çev. Uysal, A. O.), Vakıflar Dergisi, S.20, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, s.29-30. Denktaş, M. (2010). Divriği’de Osmanlı Camii ve Çeşmeleri, Sivas: Çığır Ofset Matbaa. Devellioğlu, F. (2003). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları. Karpuz, H. (1990). “Trabzon’un Çayakara İlçesi Köylerinde Bulunan Bazı Camiler”, Vakıflar Dergisi, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Sayı 21, s.281-298. Karpuz, H. (2004). Anadolu Selçuklu Mimarisi, Konya. Kavas, K. R. (2009). Akdeniz Dağlık Yerleşimindeki Kırsal Mimari Gelenekte Çevre Estetiği: Ürünlü Örneği, (ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Doktora Tezi), Ankara. Kavas, K. R. (Ed.) (2015). “Akseki-İbradı Havzası’nda Geleneksel Mimarlık”, Ben Akseki’yim, (Hazırlayan, Durak, A.), İstanbul: Akseki Eğitim Hayratı Derneği Yayınları, s.364-389. Kunduracı, O. (1995). Batı Toroslarda Bulunan Geleneksel Konutlar, (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Sanat Tarihi Bilim Dalı Doktora Tezi), Konya. Kunduracı, O. (2007). Muğla-Yatağan Çevresindeki Türk Devri Mimarisi ve El Sanatları, Muğla: Muğla Valiliği Yayınları. Kuran, A. (1972). “Anadolu’da Ahşap Sütunlu Selçuklu Mimarisi”, Malazgirt Armağanı, Ankara, s.179-186. Nefes, E. (2010). “Çarşamba’da Yıkılmak Üzere Olan Ahşap Camilerden Biri: Paşayazı Köyü Camii”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 3, Sayı 14, Güz, s.385-397. Nefes, E. (2012). “Samsun/Çarşamba’da Çantı Tekniğinde İnşa Edilmiş İki Ahşap Camii; Ustacalı Köyü Camii ve Kocakavak Köyü Camii”, Vakıflar Dergisi, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Sayı 38, s.155-164. Öney, G. (1971). Ankara’da Türk Devri Dini ve Sosyal Yapıları, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. Öney, G. (1990). Ankara Arslanhane Camii, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Özkeçeci, İ. (1997). Tarihi Kayseri Cami ve Mescidleri, Kayseri. Parlak, B. (2011). Antalya Cami ve Mescitlerinde Yer Alan Mihraplar, (Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi), Kayseri. Pektaş, K. (2006). Kemaliye (Eğin)’de Türk Mimarisi, Ankara: TŞOF Trafik Matbaacılık. Sağıroğlu, Ö. (2016). “The Documentation of Rural Wooden Minarets in Akseki-Manavgat-İbradi Regions of Antalya and Determination of Their Construction Systems”, Gazi University Journal of Science, Cilt 29, Sayı 1, s.49-58. Şenocak, M. Sağıroğlu, Ö. (2016). “The Restoration Proposal for Mehmet Duruk Rural Dwelling in Akseki, Bucakalan Village”, Gazi University Journal of Science, Cilt 29, Sayı 2, s.391-401. Sağıroğlu, Ö., Kınıklıoğlu, T., Karayazı, S.S. (2016). “Akseki, İlvat Bölgesi Ahşap Kapı Tipolojisi ve Kilit Sisteminin ‘Traka-Tıfraz’ Belgelenmesi”, TÜBAV Bilim Dergisi, Cilt 9, Sayı 3, s.10-30. Sağıroğlu, Ö. Karayazı, S.S. (2017). “Akseki Belenalan Köyü Geleneksel Kırsal Konut Dokusunda Korumanın; Ekoturizm Yolu İle Sürdürülebilirliğinin Tespiti”, TÜBAV Bilim Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, s.12-35. Şimşir, Z. (2007). “Ilgın Yukarı Çiğil Kasabasındaki İki Ahşap Cami”, Konya Kitabı X, Konya, s.607-620. Tay, L. (2011). “Erdemli-Güzeloluk Köyü’ndeki Türk Eserleri”, Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks, S. 3(3), 2011, s.265–286. Tay, L. (2014). Dâr-üs’saâde Ağası Hacı Beşir Ağa ve Eserleri, (Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Doktora Tezi), Kayseri. Tay, L. (2016). “Türk Halk Mimarisinin Kamusal Yansıması Olarak Akseki Köy Odaları”, Cappadocia Journal Of History And Social Sciences, Volume 7, s.118-141. Ünal, R. H. vd. (2001), Birgi Tarihi, Tarihî Coğrafyası ve Türk Dönemi Anıtları, Ankara: Başbakanlık Basımevi. Yarar, S. (2000). Geleneksel Akseki Evlerinde Tavan Süslemeleri, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı Sanat Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi), Ankara. Yarar, S. (Ed.) (2015). “Akseki’den Üç Konağın İç Mekân Duvar Süslemeleri”, Ben Akseki’yim, (Hazırlayan, Durak, A.), İstanbul: Akseki Eğitim Hayratı Derneği Yayınları, s.391-401. Yavuz, M. (2009). Çaykara ve Dernekpazarı’nda Geleneksel Köy Camileri, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Yavuz, M. (2009). “Doğu Karadeniz Köy Camilerinde Bezeme Anlayışı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Volume 2/7, Spring, s.306-322. Yerli, H. (2011). Antalya Minareleri (Cumhuriyet Dönemine Kadar), (Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi), Kayseri.