Medya Etkileri Üzerine Deneysel Bir Çalışma: Suriyeli Sığınmacılar

Yıl 2018, Sayı: 4, 23 - 42, 30.12.2018

Seçil Deren Van Het Hof Zeynep Nihan Bakır Murat Birol

Öz

2011’den bu yana 2 milyondan fazla Suriyeli sığınmacı Türkiye’ye gelmiş ve bu

sığınmacıların önemli bir kesimi büyük şehirlerin kenar mahallelerine yerleşmiştir.

Bu gelişmeyle sığınmacıların ulusal ve yerel medyada nasıl temsil edildiğinin, Türk

vatandaşlarının yeni komşularına ilişkin algılarında belirleyici olduğu varsayımı ile

Türkiye’de akademisyenler sığınmacıların ulusal ve yerel medyada nasıl temsil edildiklerine

özel bir önem atfetmişlerdir. Sığınmacıların medyada temsilini konu alan

ve genellikle içerik ve söylem analizi yöntemleriyle gerçekleştirilen bu akademik

çalışmalar ırkçı olmasa da, ayrımcı ve dışlayıcı tutumların çok yaygın olduğunu ortaya

koymuştur. Ne var ki, bu medya içeriğinin Suriyeli sığınmacılara ilişkin kişisel

algılara nasıl yansıdığına ilişkin bir bulgu ortaya konmamıştır. Bütünleşik çerçeve

analizine dayanan bu çalışma Suriyeli sığınmacılar konusunu bir örnek vaka olarak

kabul ederek medya mesajlarının değerleri, algıları, değerlendirmeleri ve tutumları

belirgin biçimde etkileyip etkilemeyeceğini sorgulanmaktadır. Bu amaçla Likert ölçeği

ile yanıtlanması istenen anket formu deney ve kontrol gruplarındaki tutumların

karşılaştırılması için uygulanmıştır. Deney grubu, Save the Children UK için Don’t

Panic London tarafından hazırlanan 90 saniyelik “Most Shocking A Day” videosunu

izledikten sonra anket sorularını cevaplamıştır. Video üçüncü yıldönümünde Suriye iç

savaşı hakkında farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır. Sözcüklerden çok görüntüler

üstüne kuruludur. Deney grubunda yer alan üniversite öğrencilerinin tutumlarının

kontrol grubundakilere göre çok daha hoşgörülü ve empatik olduğu tespit edilmiştir.

Bu araştırma medya mesajlarının etkisini ortaya koyarak mevcut ayrımcı söylemi

zayıflatmak amacıyla sosyal reklama başvurulması gerekliliğine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Medya etkileri, Suriyeli sığınmacılar, Bütünleşik çerçeveleme analizi, Deneysel araştırma

An Empiricla Research on Media Effects: SyrianRefugees

Öz

Since 2011, more then 2 million refugees took refuge in Turkey and most of them

settled in the suburbs of major metropolitan areas. Since then, Turkish academics have

paid significant attention to how the refugees are represented in the national and local

media, assuming that the media representations will have a determining effect on the Turkish citizens’ reception of their new neighbours. These studies which were mainly

content and discourse analysis, found out that the Turkish media permeates attitudes

that are discriminatory and excluding, if not racist. However, there was no evidence

how this media content is reflected in individual perceptions on Syrian refugees. Based

on integrated framework analysis, this study aims to find out if media messages can

remarkably effect values, perceptions, evaluations and attitudes by taking the Syrian

refugee issue as an examplary case. We applied a Likert scale based questionnaire to

compare the attitudes of test and control group. Test group took the questionaire after

watching a 90 seconds long “Most Shocking Second A Day” video created by Don’t Panic

London for Save The Children UK. The video, which was based on images rather

than words, aims to raise awareness on the effects of the Syrian civil war on its third

anniversary. The attitudes of the university students who watched the video for the

first time were significantly more tolerant and symphatetic towards the problems of refugees

than those do did the questionnaire without watching it. Our research showed

that media messages can be demonstrated by empirical research more solidly. Our

research indicated the effects of the media messages and pointed to the need of more

social advertising endeavours in order to fight the existing discourse of discrimination.

Anahtar Kelimeler

Media effects, Syrian refugees, integrated frame analysis, Experimental research

Kaynakça

• Akbaş Demirel, C. (2013). Türkiye’ye Göç Eden Suriyelilere İlişkin Haberler ve Kamuoyuna Olası Etkileri. II. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı II. 6-8 Mayıs 2013. Bursa, 461-478.
• Ataman, H. (2014). Yazılı Basında Ayrımcı Söylem: Yerel ve Ulusal Basında Suriyeli Mültecilere Yönelik Ayrımcı Söylem. Medyada Nefret Söylemi ve Ayrımcı Dil: Eylül-Aralık 2014 Raporu içinde. Hrant Dink Vakfı. 61- 105.
• Bauman, Z. (2009). Sosyolojik Düşünmek. A. Yılmaz (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bayram, Y. (2015). Gazetelerin Üçüncü Sayfa Haberlerinde Suriyeli Sığınmacıların ‘Öteki’ Temsili. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 17(3), 1-36.
• Bayram, Y. (2016). Yerelde Öteki Olmak: Suriyeli Sığınmacıların Trabzon Yerel Gazetelerinde Söylemsel Temsili. The Journal of International Social Research, 9 (42), 1416-1430.
• Billig, M. (2002). Banal Milliyetçilik. C. Şişkolar (Çev.). İstanbul: Gelenek Yayıncılık.
• Bogardus, E. S. (1926). Social Distance in the City. Proceedings and Publications of the American Sociological Society, (20), 40-46.
• Buehler, Arthur (2011). Islamophobia: A Projection of the West’s Dark Side. Islam and Civilisational Renewal, 2(4): 639-653.
• Cappella, J. N. and Jamieson, K. H. (1997). Spiral of Cynicism. The Press and The Public Good,. New York: Oxford University Press.
• Castles, S. and Miller, M. J. (1998). The Age of Migration: International Population Movements in the Modern World. London: MacMillan.
• deVreese, C.H. (2005). News Framing: Theory and Typology. Information Design Journal, 13(1), 51-62.
• Dirini, İ. (2010). Okur Yorumlarıyla Yeniden Yeniden Üretilen Nefret Söylemi. (Ed. Çomu T.) Yeni Medyada Nefret Söylemi içinde. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Efe, İ. (2015). Türk Basınında Suriyeli Sığınmacılar. İstanbul: SETA Yayınları.
• Entman, R. M. (2004). Projections of Power. Framing News, Public Opinion, and U.S. Foreign Policy. Chicago: The University of Chicago Press.
• Erdoğan, M. M. (2014). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum Araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi.
• Esses, V. M. Medianu, S. and Lawson A. S. (2013). Uncertainty, Threat and the Role of the Media in Promoting the Dehumanization of Immigrants and Refugees. Journal of Social Issues, 69 (3), 518-536.
• Fairclough, N. (1993). Critical Discourse Analysis and Marketization of Public Discourse in Universities. Discourse and Society. Vol 4(2): 133-18.
• Gamson, W. A. & Modigliani, A. (1989). Media Discourse and Public Opinion on Nuclear Power: A Constructionist Approach, American Journal of Sociology, 95(1), 1–37.
• Gitlin, T. (1980). The Whole World is Watching. Berkeley: University of California Press.
• Göker, G. ve Keskin, S. (2015). Haber Medyası ve Mülteciler: Suriyeli Mültecilerin Türk Yazılı Basınındaki Temsili. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 41 (Güz), 229-256.
• Hall, S. (1980). The Work of Representation. (Ed. Hall S.), Representation: Cultural Representations and Signifying Practices içinde. (s. 13–64). London: Sage.
• Hoşgörür, V. (1997). Bogardus, Guttman ve Likert Ölçekleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (10), 346 – 357.
• Karakayalı, N.(2009). Social Distance and Affective Orientations. Sociological Forum 23 (3), 538–562.
• McQuail, D. (1994) Mass Communication Theory: an Introduction. Sage: Thousand Oaks, CA.
• Moses, R. (2010). Düşman Algısı: Psikolojik Bir Analiz. Tarih Okulu (VII): 99-108.
• Pandır, M. Efe, İ. ve Paksoy, A. F. (2015). Türk Basınında Suriyeli Sığınmacı Temsili Üzerine Bir İçerik Analizi. Marmara İletişim Dergisi, (24), 1-26.
• Scheufele, D. A. (1999). Framing as a Theory of Media Effects. Journal of Communication, 49(1), 103-122.
• Stanley, S. (1977). Community Mental Health Services To Minority groups: Some Optimism, Some Pessimism. American Psychologist. 32 (8), 616-624.
• Tuchman, G. (1978). Making News: A Study in the Construction of Reality. New York: The Free Press.
• VanGorp, B. (2007). The Constructionist Approach to Framing: Bringing the Culture Back In. Journal of Communication (57), 60-78.
• Van Dijk, T. (2015). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım. (Ed. B. Çoban ve Z. Özarslan). Söylem ve İdeoloji içinde. (s. 15-97). İstanbul: Su Yayınevi.
• Kamu Spotu: Most Shocking Second a Day - Save The Children (Save Syrias Children). https://www.youtube.com/watch?v=RBQ-IoHfimQ. Erişim Tarihi: 01.11.2016.