Savaş Haberciliğinde Hava Aracı Kullanımının Simülasyon ve Panoptikon Kavramları Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2022, Sayı: 12 (Özel Sayı), 123 - 152, 31.12.2022

Sabri Bahadır Bakırtaş

Öz

Günümüzde gökyüzünden çekilmiş görüntüler, savaş haberciliğinde sıklıkla kullanılan medya içerikleri olarak yayınlanmaktadırlar. Bu olgunun teknik boyutu, gökyüzünden görüntü kaydeden hava araçlarının teknolojik gelişimine dayanmaktadır. Silahlı insansız hava aracı (SİHA) gibi söz konusu araçların pek çoğu, görüntü kaydetmenin yanı sıra savaş operasyonlarında saldırı görevini üstlenen araçlardır. Hava aracının görüntü kaydetme, gözetleme, askeri operasyon gerçekleştirme şeklindeki çok işlevselliği, bu araçların medya, politik iktidar, askeri stratejiler bağlamanda birbiri ile bağlantılı etkilere sahip olmasına neden olmaktadır. Askeri operasyonlarda kullanılan hava araçlarından ve savaş sonrası çekim yapan sivil hava araçlarından elde edilen görüntüler, yüksek irtifadan kuş bakışı açı ile çekilmiş küçültücü kompozisyonlara sahip oldukları için medyada savaşın algılanış biçiminde birtakım değişikliklere yol açmaktadırlar. Minyatürleşmiş görüntüler, savaşın ve yıkımın tepeden bakan bir gözle algılanmasına neden olmaktadır. Savaşın kamuoyundaki algılanış şekli, savaş politikasını sürdürmek niyetindeki siyasi yapılar tarafından dikkate alınmaktadır. Açıklanan nedenlerle, görüntü kaydetme yeteneğine sahip hava araçlarının savaş haberciliğindeki ve savaş politikalarındaki işlevleri önem kazanmaktadır. Çalışmamızda açıklanan olgular, hava araçlarının işlevleri ve bu araçlardan elde edilen görüntülerin özellikleri olmak üzere iki grupta incelenmiştir. İşlevsel incelemede, Michel Foucault’nun panoptikon kavramına başvurulmuştur. Görüntülerin özellikleri ve medyadaki etkileri konusunda Jean Baudrillard’ın Simülasyon kavramına başvurulmuştur.

Anahtar Kelimeler

panoptikon, simülasyon, hava araçları, emperyalizm, savaş haberciliği

Kaynakça

• Baudrillard, J. (2008). Simülakrlar ve Simülasyon. (Çev.O.Adanır).Doğubatı Yayınları, Ankara
• Baudrillard, J. (2021). Kötülüğün Şefafflığı Aşırı Fenomenler Üzerine Bir Deneme. (Çev.I.Ergüden). Ayrıntı Yayınları, İstanbul
• Baudrillard, J. (2002). Simgesel Değiş Tokuş ve Ölüm. (Çev. O.Adanır). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul
• Baudrillard, J. (2017). Can Çekişen Küresel Güç. (Çev.O.Adanır). Doğubatı Yayınları, Ankara
• Baudrillard, J. (2003). Sessiz Yığınların Gölgesinde. (Çev.O.Adanır). Doğubatı Yayınları, Ankara
• Baudrillard, J. (1998). Kusursuz Cinayet. (Çev.N.Sevil). Ayrıntı Yayınları, İstanbul
• Baudrillard, j. (2018). Amerika. (Çev.Y.Avunç). Ayrıntı Yayınları, İstanbul
• Foucault, M. (2019). Hapishanenin Doğuşu. (Çev. M.A.Kılıçbay). İmge Kitabevi Yayınları, Ankara
• Foucault, M. (2018). Toplumu Savunmak Gerekir. (Çev. Ş.Aktaş). Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
• Foucault, M. (2017). Kelimeler ve Şeyler İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi. (Çev.M.A.Kılıçbay). İmge Kitabevi Yayınları, Ankara
• Foucault, M. (2015). Cinselliği Tarihi. (Çev. H.U.Tanrıöver). Ayrıntı Yayınları, İstanbul
• Foucault, M. (2014). Özne ve İktidar. (Çev. I.Ergüden ve O.Akınhay). Ayrıntı Yayınları, İstanbul