Evaluation of an enterprise's logistics service providers in terms of the impact of different continents and pandemic

Yıl 2021, , 53 - 73, 02.06.2021

Erdal Aydıner , Habibe Yelda Şener

https://doi.org/10.33707/akuiibfd.798203

Cited By: 1

Öz

The aim of this study is to select the most suitable logistics service provider for the logistics operations of a foreign trade company operating in the hazardous materials sector in Africa, Europe, and Asia. In line with the purpose of the study, the data obtained from the literature and interviews conducted between 09-30.06.2020 with the import and export operations specialist of FS Foreign Trade company were analysed by TOPSIS Method. In the study, logistics service providers for different continental markets were evaluated using 6 main criteria, 19 sub-criteria related to the main criteria, 4 alternatives for the African and Asian continent, and 5 alternatives for the European continent. In addition to the criteria in the literature, the fact that the weight of the pandemic criteria added depending on the conditions of the day has a different value for each continent, along with other criteria, has shown that it will positively or negatively affect the ideal solution. The most ideal logistics service providers have been identified for each continent. In particular, the implementation of the application for three different continents has enabled the impact of the pandemic on the choice of the logistics service providers to be evaluated more concretely.

Anahtar Kelimeler

Dangerous Substance, Logistics, Outsourcing, Pandemic, TOPSIS

Bir işletmenin lojistik hizmet sağlayıcılarının farklı kıtalar ve pandeminin etkisi açısından değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı Afrika, Avrupa ve Asya'da tehlikeli madde sektöründe faaliyet gösteren bir dış ticaret şirketinin lojistik operasyonları için en uygun lojistik hizmet sağlayıcısını seçmektir. Çalışmanın amacı doğrultusunda, literatürden ve FS Dış Ticaret şirketinin ithalat ve ihracat operasyon uzmanlarıyla 09-30.06.2020 tarihleri arasında yapılan görüşmelerden elde edilen verilerle seçim kriterleri belirlenmiş, AHP ile seçim kriterleri yapılandırılmış ve TOPSIS Yöntemiyle analiz edilerek alternatifler sıralanmıştır. Çalışmada, 6 ana kriter, ana kriterlerle ilişkili 19 alt kriter, Afrika ve Asya kıtası için 4 alternatif, Avrupa kıtası için 5 alternatif kullanılarak farklı kıta pazarları için lojistik hizmet sağlayıcıları değerlendirilmiştir. Literatürdeki kriterlere ilaveten, günün koşullarına bağlı olarak eklenen pandemiye ilişkin kriterlerin ağırlıklarının her kıta için farklı değere sahip olması, diğer kriterlerle birlikte ideal çözümü olumlu veya olumsuz etkileyeceğini göstermiştir. Her kıta için en ideal lojistik hizmet sağlayıcıları belirlenmiştir. Özellikle uygulamanın üç farklı kıta için yapılması, pandeminin lojistik hizmet sağlayıcı seçimindeki etkisinin daha somut bir şekilde değerlendirilebilmesini sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Tehlikeli Madde, Lojistik, Dış Kaynak Kullanımı, Pandemi, TOPSIS

Kaynakça

• Adıgüzel, M. (2020). COVİD-19 Pandemisinin türkiye ekonomisine etkilerinin makroekonomik analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 191-221.
• Afrasinei-Zevoianu, C. (2017). Two stock/ınventory optimization methods confronted. Managerial Challenges of the Contemporary Society, 10(1), 41-46.
• Ahıskalı, M. (2018). Üçüncü parti lojistik hizmet sağlayıcı seçimi problemi için çok ölçütlü karar verme yaklaşımları destekli bir hedef programlama modeli (Yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Akçetin, E. (2012). Tehlikeli madde lojistiğinde kalite denetleme sistemi ve Türkiye örneği (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü.
• Amin, E. (2018). Üçüncü taraf lojistik hizmetleri açısından Türkiye-Afganistan kıyaslaması (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Avcı, Y. (2014). Karayolu taşımacılık faaliyetlerinde risk yönetimi ve sigorta (Yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ayçin, E. (2018). Üçüncü parti lojistik hizmet sağlayıcı seçim kriterlerinin gri dematel bütünleşik yaklaşımıyla belirlenmesi, Alphanumeric Journal, 6(2), 278-292.
• Aydın, M. S. (2019). Gıda sektöründe ihracat yapan firmaların lojistik dış kaynak seçimi: Aydın ili örneği (Yüksek lisans tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, N. (2018). İşletmelerde dış kaynak kullanım kararları: lojistik sektöründe bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bakırcı, F., Karabacak, E. ve Sarıgül C. (2018). Enerji lojistiğinde boru hattı taşımacılığı: türkiye için bir değerlendirme. IV. Internatıonal Caucasus-Central Asia Foreign Trade And Logistics Congress, Aydın.
• Bali, Ö. ve Göztepe, K. (2014). Tehlikeli madde taşımacılığında risk değerlendirmesi için bir indeks geliştirilmesi. III.Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi, Trabzon.
• Başlangıç, S. Ö. (2015). Uluslararası lojistik uygulamalarında teslim şekilleri ve teslim şekli seçimini etkileyen unsurların belirlenmesi (Doktora tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Batuk, S. (2013). Lojistik faaliyetlerde dış kaynak kullanımı: adana ilinde faaliyet gösteren işletmeler üzerine bir uygulama (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE). (2014). Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması(ADR) Cilt II. NewYork-Cenevre.
• Boakai, S. (2016). A fuzzy best-worst multi-criteria decision-making method for third party logistics provider selection (Yüksek lisans tezi). Kadir Has Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Chen, S-J. & Hwang, C.L. & Hwang, F.P. (1992). Fuzzy multiple attribute decision making: methods and applications, 1 edition, Lecturer Notes in Economics and Mathematical System, Springer, Verlag.
• Covid 19’un Türkiye Ekonomisine Etkisi ve Beklentiler Üzerine Bir Seminer. http://www.iso.org.tr/haberler/diger-haberler/iso-covid19un-dunya-ve-turkiye-ekonomisine etkisi-ve-beklentiler-uzerine-seminer-duzenledi/, [28.04.2020].
• Çelik, S. (2018). Lojistik dış kaynak kullanımı: Antalya yaş sebze ve meyve hali’nde bir uygulama (Yüksek lisans tezi). Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çiçekli, S. (2020). Lojistik 4.0: ankara lojistik üssü’nün farkındalık ve uygulama düzeyinin değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Çolak, V. (2019). Lojistik faaliyetler ve lojistik faaliyetlerin maliyetlenmesinin analizi: tra2 bölgesi örneği (Yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Danışman, E. (2019). Tehlikeli madde lojistiğinde risk faktörlerinin değerlendirilerek depo yerinin seçimi (Doktora tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dargi, A., Anjomshoae, A., Galankashi, M. R., Memari, A. & Tap, M. B. M. (2014). Supplier selection: a fuzzy ANP approach. Procedia Computer Science, 31, 691–700.
• Dirik, M. (2012). Tersine lojistik ve karaman organize sanayi bölgesinde gıda sektöründe tersine lojistiğin değerlendirilmesine yönelik bir uygulama (Yüksek lisans tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dönmez, M. A. (2014). Lojistik hizmet sağlayıcı seçimine yönelik çok ölçütlü bir model önerisi (Doktora tezi). Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Dursun, H. (2016). Tehlikeli madde taşımacılığında risk yönetimi ve bir kombine taşımacılık uygulaması (Yüksek lisans tezi). Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ekinci, A. Ş. (2018). Turquality programında yer alan işletmelerin farklı ülkelerdeki pazarlama iletişimi araçlarının önceliklendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdem, M. B. (2018). Çok kriterli bulanık yöntemlerin entegrasyonuyla 3. Parti lojistikte tedarikçi seçimi: gıda sektöründe bir uygulama (Doktora Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eren, T. & Gür, Ş. (2017). Online alışveriş siteleri için ahp ve topsis yöntemleri ile 3pl firma seçimi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 819-834.
• Erol, Ö. (2018). Çok kriterli karar verme yaklaşımına dayalı yeşil tedarikçi seçimi: rüzgar türbin kulesi üreten bir işletmede uygulama (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Hwang, C.L. & Yoon, K. (1981). Multiple Attributes Decision Making Methods And Applications, Springer, Berlin.
• Gündem, R. (2019). Lojistik yetkinliklerinin çalışan performansına etkisi: üçüncü parti lojistik sağlayıcıları üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• https://www.eulerhermes.com/content/dam/onemarketing/ehndbx/eulerhermes_com/tr_TR/documents/allianz-rapor-dizgi.pdf, (28.04.2020).
• https://www.utikad.org.tr/Basin-Bulteni/10/utikad-%E2%80%9Ccovid-19-ve-lojistik%E2%80%9D konulu-cevrimici-toplanti-gerceklestirdi, (30.04.2020).
• İnci, H. (2019). İşletmelerin lojistik faaliyetlerinde dış kaynak kullanımı: karadeniz bölgesi fındık sanayicileri ve ihracatçıları üzerine bir uygulama (Yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaplan, B. (2019). Türkiye’de lojistik sektörünün dış ticaret üzerinde etkileri- otomotiv endüstrisi örneği (Yüksek lisans tezi). Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaplan, Z. (2018). Türkiye’nin lojistik performansının dış ticarete etkisi (Yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Karaağaçlı, Y. (2014). Üçüncü parti tersine lojistik sağlayıcı firma seçimi ve değerlendirilmesine yönelik bütünleşik model tasarımı (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Karaman, M. F. (2014). Lojistikte dış kaynak kullanımı: Ege bölgesi (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kayabaşı, A. (2007). İşletmelerin rekabet gücünün geliştirilmesinde lojistik faaliyetlerin performansının arttırılması: üretim işletmeleri üzerine bir uygulama (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kayhan, R. (2018). Tehlikeli madde lojistiğinde taşıma performansının ölçümlenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kılavuzoğlu, E. (2011). Tehlikeli malların karayolu ile uluslararası taşımacılığına ilişkin avrupa anlaşması ve anlaşmanın türk dış ticaretine etkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Korucuk, S. (2018). Soğuk zincir taşımacılığı yapan işletmelerde 3pl firma seçimi: İstanbul örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), 341-365.
• Küçükçapraz, S. (2019). Denizyoluyla tehlikeli madde taşımadan doğan hukuki sorumluluk (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Luo, G., Yanmin, L. & Mo, X. (2017). Factor analysis model based on the theory of the topsis in the application research. Discrete Dynamics in Nature and Society, 1-8.
• Ogorelc, A. (2007). Outsourcing of transport and logistics services. Promet-Traffic&Transportation, 19(6), 371-380.
• Opricovic, S. & Tzeng, G. H. (2004). Compromise solution by mcdm methods a comparative analysis of vikor and topsis. Europen Journal Of Operational Research, 156, 445-455.
• Özbek, A. (2012). Üçüncü parti lojistik firma seçiminin çok ölçütlü karar verme yöntemleri ile belirlenmesi (Doktora Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özçifçi, V. & Arsu, T. (2013). Lojistik servis sağlayıcısı seçiminde ahp uygulaması. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 524-536.
• Özmen, E. (2018). Karayolu ve demiryolu ile tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan belgelerin taşıma sürecine etkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özovacı, E. (2018). Lojistikte dış kaynak kullanım başarısının işletme performansına etkisi: gaziantep ili örneği (Yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özyağcı, S. (2008). Tehlikeli maddelerin karayolu ile taşınması (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Peker, A. A. (2013). İşletmelerin lojistik faaliyetlerinde dış kaynak kullanımı: ve bir uygulama (Yüksek Lisans Tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Serbest, G. (2013). Küreselleşen pazarlama dünyasında lojistik faaliyetlerde dış kaynak kullanımı ve bir uygulama (Yüksek Lisans Tezi). Deniz Harp Okulu Deniz Bilimleri ve Mühendisliği Enstitüsü.
• Sevim, Ş., Akdemir, A. & Vatansever, K. (2008). Lojistik faaliyetlerinde dış kaynak kullanan işletmelerin aldıkları hizmetlerin kalitesinin değerlendirilmesine yönelik bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 1-27.
• Supçiller, A. A. & Çapraz, O. (2011). Ahp-topsıs yöntemine dayalı tedarikçi seçimi uygulaması. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Sayı:13, 1-22.
• Şahin, A. G. & Berberoğlu, N. (2011). Lojistik outsourcing karar süreci ve 3pl firma seçim kriterleri. Online Academic Journal of Information Technology, 2(5), 33-50.
• Şen, E. & Batı, G. F., (2020). Covıd-19 pandemik krizinin yönetim ve ekonomi politik üzerine olası etkileri. Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 4(2):71-84.
• Taşlıyan, M., Çiçekçioğlu, H. & Yılmaz, Ö. İ. (2016). Lojistik yönetiminde dış kaynak kullanımının önemi. International Journal of Academic Value Studies, 2(5), 35-55.
• Toksoy, A. (2016). A fuzzy multiple criteria decision making approach for 3pl provider selection (Master’s Thesis). The University of Galatasaray Institute of Science.
• Tunalı, H. & Akarçay, N. (2018). Deniz taşımacılığı ile sanayi üretimi ilişkisinin analizi: Türkiye örneği. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 3(6), 111-122.
• Tüzemen, A., Yaprak, B. & Güzel, D. (2016). Firmaların 3pl (üçüncü parti lojistik) hizmet sağlayıcılarını seçerken kullandıkları kriterler üzerine bir çalışma: erzurum ihracatçıları örneği, II. Uluslararası Kafkas-Orta Asya Dış Ticaret ve Lojistik Kongresi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Wallenburg, C. M. (2009). Innovation in logistics outsourcing relationships: proactive improvement by logistics service providers as a driver of customer loyalty. Journal of Supply Chain Management, 45(2), 75-93.
• Yalnız, K. (2019). ‘‘lojistikte dış kaynak kullanımı ve üçüncü parti lojistik firmalarının seçimini etkileyen unsurlar (Yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yaprak, N. (2010). Lojistik yönetiminin işletmelerin rekabet gücü üzerindeki etkisini ölçmeye yönelik bir uygulama (Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, M. L. (2020) Kovid-19 salgını ve sonrası ekonomi boyutu ile ilgili değerlendirmeler. Polis Akademisi Yayınları, 91(36), 11-37.