Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Oyunlarında Ortaya Çıkan Zorbalık ve Mağdur Olma Davranışlarının İçerik Analizi

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 1, 60 - 77, 01.03.2014

Özge Metin Aslan Belma Tuğrul

Öz

Bu nitel araştırma; anaokuluna devam eden çocukların oyunları sırasında ortaya çıkan zorbalık ve mağdur olma davranışlarının içeriklerini ortaya koymayı amaçlayan bir içerik analizidir. Araştırmanın verileri; araştırmacı tarafından geliştirilen Erken Çocukluk Dönemi Oyun ve Saldırganlık Gözlem Formu ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu; bir üniversitenin anaokuluna devam eden ve araştırmaya katılmalarına aileleri tarafından izin verilen toplam 55 çocuk oluşturmaktadır. Araştırma sürecinde; bu çocukların bir bölümünün oyun sırasında saldırganlık davranışı göstermediği ortaya çıkmıştır. Bunun üzerine sadece 55 çocuk arasından 2 ve 2’den fazla fiziksel saldırganlık davranışı gösteren 30 çocuk ve yine 55 çocuk arasında 2 ve 2’den fazla ilişkisel saldırganlık davranışı gösteren 32 çocuk incelenmiştir. Çalışma grubunu oluşturan ve oyun gözlemi sırasında 2 ve 2’den daha yüksek saldırganlık davranışı gösteren çocukların davranışları, süreklilik gösterdiğinden, zorbalık olarak adlandırılmıştır. Buna göre araştırmanın verileri fiziksel zorbalık puanı yüksek olan çocuklar ve ilişkisel zorbalık puanı yüksek olan çocuklar olmak üzere iki ayrı grupta incelenmiştir. Araştırma sonucunda ilişkisel zorbalık puanı yüksek olan çocukların oyunlarında daha fazla fiziksel ve ilişkisel zorbalık davranışı ortaya çıkmıştır. Diğer bir yönden; fiziksel zorbalık puanı yüksek olan çocukların daha fazla fiziksel zorbalık davranışına maruz kaldığı ortaya çıkmıştır. Fiziksel zorbalık ve mağdur olma davranışlarından en çok arkadaşının elinden oyuncağı veya eşyayı zorla alma ve arkadaşını itme davranışları ortaya çıkmıştır. İlişkisel zorbalık davranışlarından en çok arkadaşını tehdit etme ve oyundan/gruptan dışlama davranışlarının ortaya çıktığı tespit edilirken, ilişkisel mağdur olma davranışlarından ise en çok arkadaşını görmezden gelme/umursamama ve oyundan/gruptan dışlama davranışlarının ortaya çıktığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zorbalık, akran zorbalığı, kurban olma, oyun davranışı, oyun gözlemi

The Content Analysis of Preschool Children’s Bullying and Victimization Behaviors in Play

Öz

This qualitative study was conducted to explore kindergarten children’s bullying and victimization
behaviors in play. Data were collected through The Early Childhood Play and Bullying Behavior Observation Form
developed by the researcher. The study group consisted of 55 children attending a university’s kindergarten who were
allowed to participate in the study. It was found out that a part of the children did not show aggressive behaviors in
play. 30 of 55 children were observed to demonstrate at leat two physical aggressive behaviors while 32 of 55
childrenwere found to display at least two relational aggressive behaviors. As children showed at least two aggressive
behaviors ongoingly, their behaviors were called as bullying. Bullying and play behaviors of children were separated
into two different groups each of which earned high scores in terms of physical and relational aggressive behaviors.
Results of the study indicated that children with high relational bullying scores bullied more physically and
relationally and children with high physical bullying scores were bullied more physically. It was observed that
children displayed physical bullying and victimization behaviors such as grabbing or taking away an object and
pushing a friend. It was also found out that children showed relational bullying behaviors like threatening and
excluding a child from a group or an activity and relational victimization behaviors like ignoring a friend and
excluding a child from a group or an activity

Anahtar Kelimeler

Bullying, peer bullying, victimization, play behavior, play observation