Medya Okuryazarlığı Araştırmalarında Eğilimler: Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir İçerik Analizi

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 4, 693 - 717, 24.10.2018

Cahit Erdem

https://doi.org/10.30831/akukeg.390260

Cited By: 14

Öz

Bu
araştırma medya okuryazarlığı alanında tamamlanmış olan lisansüstü tezlerin
incelenmesini amaçlamaktadır. Bu amaçla, 2007-2017 yılları arasında tamamlanmış
ve erişime açık olan lisansüstü tezler yıl, üniversite, bilim dalı, konu,
yöntem, desen, veri toplama tekniği, veri analiz tekniği, örnekleme yöntemi,
örneklem büyüklüğü ve örneklem türü değişkenleri açısından incelenmiştir.
Nitel, betimsel bir literatür taraması olan bu araştırmada veri toplama yöntemi
olarak doküman incelemesine başvurulmuştur. 65 lisansüstü tezden verilerin
toplanması için araştırmacı tarafından oluşturulan bir tez inceleme formu
kullanılmıştır. Toplanan veriler içerik analizi yoluyla analiz edilmiş ve
oluşturulan her bir kategori için yüzde ve frekans hesaplamaları yapılmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre medya okuryazarlığı alanında en çok sayıda tezin
2013 yılında tamamlandığı, 18 üniversitede sadece birer tez tamamlandığı, en
fazla tezin gazetecilik ve radyo TV ve sinema bölümlerinde yapıldığı ancak
eğitim bilimleri ile ilgili bölümler bir arada değerlendirildiğinde en çok
tezin bu bölümlerde gerçekleştirildiği, tezlerin en çok medya okuryazarlığı
eğitiminin etkisini belirleme ve medya okuryazarlığı düzeyi belirleme
konularında gerçekleştirildiği, tezlerde en çok nicel yöntemlerin kullanıldığı,
karma yöntemlerin ise çok az oranda işe koşulduğu, en sık başvurulan örneklem
türünün ortaokul öğrencileri olduğu ve onları öğretmen adaylarının takip ettiği
gibi bulgulara ulaşılmıştır. Araştırmada medya okuryazarlığı alanındaki
araştırma eğilimleri belirlenerek yeni yapılacak çalışmalara yol gösterici
olmak hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

medya okuryazarlığı, lisansüstü tezler, içerik analizi

Trends in Media Literacy Research: A Content Analysis of Postgraduate Dissertations

Öz

This research aims to review postgraduate
dissertations in media literacy field. To this end, 65 postgraduate
dissertations that were completed between 2007-2017 in Turkey and that are
accessible were reviewed with respect to completion year, university,
department, topic, method, design, data collection technique, data analysis
technique, sampling method, sample size and sample type variables. This is a
qualitative, descriptive literature review study and document analysis was used
to collect data via a dissertation review form. In the data analysis, content
analysis method was used and percentages and frequencies were calculated for
each category. The research results reveal that the highest number of
dissertations was completed in 2013, only one dissertation was completed in 18
universities, the highest number of dissertations was carried out in journalism
and radio TV and cinema departments; however, when departments related to
educational sciences are combined, the highest number of dissertations were carried
out in these departments, the most investigated topics are identification of
the effects of media literacy education and participants’ levels of media
literacy, while quantitative methods are mostly used in dissertations, mixed
methods are the least resorted, and the most addressed sample type includes
secondary school students and prospective teachers follow them. This study aims
to identify research trends in media literacy and guide future studies.    

Anahtar Kelimeler

media literacy, postgraduate dissertations, content analysis

Kaynakça

• Finegold, D. & Notabartolo, A. S. (2008). 21st century competencies and their impact: an interdisciplinary literature review. https://www.hewlett.org/library/21st-century-competencies-impact-interdisciplinary-literature-review/ (Erişim tarihi: 12.10.2017)
• Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M., & Sözbilir, M. (2012). Türkiye’deki eğitim araştırmalarındaki eğilimler: bir içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 443-460.
• Gülbahar, Y., & Alper, A. (2009). A content analysis of the studies in instructional technolohies area. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 42(2), 93-111.
• Günüç, S., Odabaşı, H. F. & Kuzu, A. (2013). 21. yüzyıl öğrenci özelliklerinin öğretmen adayları tarafından tanımlanması: Bir Twitter uygulaması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 436-455.
• Hobbs, R. (1998). The seven great debates in the media literacy movement. Journal of Communication, 48(1), 16-32.
• Hobbs, R. & Frost, R. (2003). Measuring the acquisition of media-literacy skills. Reading Research Quarterly, 38(3), 330-355.
• Hrastinski, S. & Keller, C. (2007). An examination of research approaches that underlie research on educational technology: a review from 2000 to 2004. Journal of Educational Computing Research, 36(2), 175-190.
• Karadağ, E. (2009). A thematic analysis on doctoral dissertations made in the area of education sciences. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
• Kellner, D. & Share, J. (2007). Critical media literacy, democracy and the reconstruction of education. D. Macedo ve S. R. Steinberg (Editörler) Media Literacy: A reader içinde (ss.3-23). New York: Pater Lang Publishing.
• Küçükoğlu, A. & Ozan, C. (2013). Sınıf öğretmenliği alanındaki lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(12), 27-47.
• Altun, A. (2009). Eğitim bilim açısından seçmeli medya okuryazarlığı dersi programına eleştirel bir yaklaşım. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 97-109.
• Masterman, L. (2005). Teaching the media. Taylor & Francis e-Library.
• Ozan, C. & Köse, E. (2014). Eğitim programları ve öğretim alanındaki araştırma eğilimleri. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 116-136.
• Önal, İ. H. (2007). Medya okuryazarlığı: kütüphanelerde yeni çalışma alanı. Türk Kütüphaneciliği, 21(3), 335-359.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. Thousand Oaks: Sage Pub.
• Pérez Tornero, J. M. & Varis, T. (2010). Media literacy and new humanism. Moscow: UNESCO Institute for Information Technologies in Education.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M. & Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453.
• Som, S. & Kurt, A. A. (2012). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2 (1), 104-119.
• Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y. ve Yıldırım, Y. (2008). Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 439-458.
• Turan, S., Karadağ, E., Bektaş, F. & Yalçın, M. (2014). Türkiye’de eğitim yönetiminde bilgi üretimi: kuram ve uygulamada eğitim yönetimi dergisi 2003-2013 yayınlarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20 1), 93-119.
• Varışoğlu, B., Şahin, A. & Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(3), 1767-1781.
• Altun, A. (2014). Medya okuryazarlığı eğitimine yönelik Türkçe yayınlar: Bir bibliyografya denemesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9, 5-15.
• Yıldız, N. G., Melekoğlu, M. A., & Paftalı, A. T. (2016). Türkiye’de özel eğitim araştırmalarının incelenmesi. Elementary Education Online, 15(4), 1076-1089.
• Yılmaz, K. & Altınkurt, Y. (2012). An examination of articles published on preschool education in Turkey. Educational Sciences: Theory & Practice. Özel Sayı (Sonbahar), 3227-3241.
• APA. (2010). Publication manual of the American Psychological Association. Washington DC: American Psychological Association.
• Aufderheide, P. (1993). Media Literacy: A report of the national leadership conference on media literacy. Washington DC: Aspen Institute.
• Bozkaya, M., Aydın, İ. E. & Kumtepe, E. G. (2012). Research trends and issues in educational technology: a content analysis of TOJET (2008-2011). The Turkish Online Journal of Educational Technology, 11(2), 264-277.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B. and Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz (Çeviri Editörü: Ahmet Aypay). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Deveci, H. & Çengelci, T. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarından medya okuryazarlığına bir bakış. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 25-43.
• Eğmir, E., Erdem, C. & Koçyiğit, M. (2017). Trends in educational research: A content analysis of the studies published in international journal of instruction. International Journal of Instruction, 10(3), 277-294.
• Erdem, C. (2018). Öğrretmen adayları için medya okuryazarlığı becerileri dersi öğretim programı tasarısı. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.