İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılıkları ile Mesleki Tükenmişlik Algıları Arasındaki İlişki

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 3, 874 - 891, 31.07.2019

Cevat Elma , Yusuf Ergen

https://doi.org/10.30831/akukeg.417004

Cited By: 2

Öz

Bu
çalışmanın amacı, ilkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ile mesleki
tükenmişlik algıları arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Araştırma verilerinin
toplanması için Örgütsel Bağlılık Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği
kullanılmıştır. Araştırmanın veri grubunu Baybut’ta çalışan 272 ilkokul
öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada, örgütsel bağlılığın uyum alt boyutu ile
mesleki tükenmişlik arasında pozitif yönlü, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki;
özdeşleşme alt boyutu ile mesleki tükenmişlik arasında negatif yönlü, düşük
düzeyde, anlamlı bir ilişki; içselleştirme alt boyutu ile mesleki tükenmişlik
arasında negatif yönlü, orta düzeyde, anlamlı bir ilişki bulunmuştur. İlkokul
öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik algısının örgütsel bağlılık alt
boyutlarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu; uyum ve özdeşleşme alt
boyutlarındaki toplam varyansın ayrı ayrı %7’sini, içselleştirme alt
boyutundaki toplam varyansın ise %14’ünü açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ilkokul öğretmeni, örgütsel bağlılık, mesleki tükenmişlik

The Relationship between Organizational Commitment and Professional Burnout Perception of Elementary Teachers

Öz

Both the commitment and professional burnout of
primary school teachers can have a direct impact on the general and specific
objectives of the school and therefore on the students. Therefore, it was
important to examine the organizational commitment and professional burnout
perceptions of primary school teachers and the relationship between these two
variables if any in order to make the students start a quality education and
training life. The aim of study is determine relationship between
organizational commitment and professional burnout perception of elementary
teachers. Research’s data is collected with Organizational Commitment Scale and
Maslach Burnout Scale. Sample of research consisted of 272 elementary school
teachers whom working in Bayburt. According to research results there was
positive, mid-level and significant relationship between complience sub-dimention
of organizational commitment and professional bornout; negative, low-level and
significient relationship between Identification sub-dimention and professional
bornout; negative, mid-level and significient relationship between Internalization
sub-dimention and professional bornout. Basides, elementary school teachers’s
perception of professional bornout is a significant predictor of dimentions of
organization commitment and explain separately 7% of total variance in
complience and Identification sub-dimention, 14% of total variance in
internalizetion sub-dimention.    

Anahtar Kelimeler

elementary teacher, organizational commitment, professional burnout

Kaynakça

• Akgül, Z. (2014). Örgütsel bağlılık ve tükenmişlik arasındaki ilişkinin matematik öğretmenlerinin algılarına göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas, Türkiye.
• Balay, R. (2000). Özel ve resmi liselerde yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Balay, R. (2012). Effect of learning organization perception to the organizational commitment: A comparison between private and public university. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(4), 2474-2486.
• Becker, T. E., Meyer, J. P. & Vandenberghe, C. (2004). Employee commitment and motivation: A conceptual analysis and integrative model. Journal of Applied Psychology, 89(6), 991-1007.
• Brockner, J., Tyler, T.R. & Cooper-Schneider, R. (1992). The Influence of Prior Commitment to an Institution on Reactions to Perceived Unfairness: The higher they are, the harder they fall. Administrative Science Quarterly, 37, 241-261.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Chow, I. H. S. (1994).Organizational commitment and career development of Chinese managers in Hong Kong and Taiwan. The International Journal of Career Management, 6(4), 3-9.
• Çam, O. (1992). Tükenmişlik Envanterinin Geçerlik ve Güvenirliğinin Araştırılması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 22-25.Dee, J., Henkin, A. B. & Singleton, C. A. (2006). Organizational commitment of teachers in urban schools (Examining the effects of team structures), Urban Education, 41(6), 603-627.
• Duran, A. D. (2014). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ile iş doyumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye.
• Eker, M., Anbar, A. & Karabıyık, L. (2007). The relationship between demographic characteristics and burnout among academicians in Turkey. Akademik Araştırmalar Dergisi, 34, 14-35.
• Erdaş, Y. (2009). Denizli il merkezindeki ilköğretim öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye.
• Ergin, C. (1993). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin uyarlanması. Rüveyde Bayraktar ve İhsan Dağ (Ed.), VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları içinde (143-154). Ankara: VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Derneği.
• Ergül, H. F., Saygın, S. & Tösten, R. (2013). Sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 266-285.
• Freudenberger, H. J. (1974), Staffburn-out, Journal of Social Issues, 30(1), 159- 165.
• Ghorpade,J., Lackritz, J., & Singh, G. (2007). Burn out and personality: Evidence from academia. Journal of Career Assessment, 15, 240–256.
• Güneş, İ., Bayraktaroğlu, S., & Özen Kunatis, R. (2009). Çalışanların örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki: Bir devlet üniversitesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 481-497.
• Hakanen, J. J., Bakkerb, A. B., Schaufeli, W. B. (2006). Burnout and work engagement among teachers. Journal of School Psychology, 43 (6), 495 – 513.
• Hamid, S. F., Nordin, N., Adnan, A. A., & Sirun, N. (2013). A study on primary school teachers’ organizational commitment and psychological empowerment in the district of Klang. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 90, 782 – 787.
• İmamoğlu, G. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ve örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• İnce, N. B. & Şahin, A. E. (2016). Birleştirilmiş ve bağımsız sınıflarda çalışan sınıf öğretmenlerinin mesleki doyum ve tükenmişlik düzeylerinin karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 391-409.
• Katz, D. & Kahn, R. L. (1977). Örgütlerin toplumsal psikolojisi (Çev: H. Can, Y. Bayar). Ankara: Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları.
• Kaygısız, A. G. (2012).İlköğretim öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ve karara katılma durumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Leiter, M. P. & Maslach, C. (1988). The impact of interpersonal environment of burnout and organizational commitment. Journal of Organizational Behavior, 9, 297-308.
• Maslach, C. & Jacson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397–422.
• Meyer, J. P. & Allen, N. J. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
• Meyer, J. P. & Allen, N. J. (1997). Commitment in the workplace, theory research and application. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
• Mosheti, P. A. (2013). Teacher participation in school decision-making and jobsatisfaction as correlates of organizational commitment in seniorschools in Botswana. Unpublished doctoral dissertation, Andrews University, Michigan, ABD.
• Mowday, R. T., Porter, L. W. & Steers, R. (1982). Employee-Organization Linkages: The Psychology of Commitment, Absenteeism, and Turnover. New York: Academic Press.
• Nordin, F., Rashid, R. M., Ghani, R., Aripin, R. & Darus, Z. (2010). Teacher professionalisation and organisational commitment: Evidence from Malaysia. International Business & Economics Research Journal, 9(2), 49-57.
• O’Reilly, C. & Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: the effects of compliance, identification and internalization on prosocial behaviour. Journal of Applied Psychology, 71(3), 492-499.
• Özel, T. (2009). Örgütsel bağlılık ve tükenmişlik düzeyi: İstanbul ili vakıf üniversitelerinde görev yapan akademisyenlere yönelik bir alan araştırması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Pines, A.M. & Aronson, E. (1988). Career burnout: Causes and cures. New York: Free Press.
• Ransford, C. R., Greenberg, M. T., Domitrovich, C. E., Small, M., & Jacobson, L. (2009). The role of teachers’ psychological experiences and perceptions of curriculum supports on the implementation of a social and emotional learning curriculum. School Psychology Review, 38, 510–532.
• Sajid, H. (2014). A Comparison of Organizational Commitment and Job Burnout among Teachers in Private and Public Institution with moderating effect of Job Satisfaction. Journal of Business and Management, 16 (6), 29-33.
• Salehi, M. & Gholtash, A. (2011). The relationship between job satisfaction, job burn out and organizational commitment with the organizational citizenship behavior among members of faculty in the Islamic Azad University–first district branches, in order to provide the appropriate model. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 306-310.
• Sarıkaya, E. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ve performansları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Sezer, F. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin sergiledikleri liderlik stillerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Steers, R. M. (1977). Antecedents and outcomes of organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 22(1), 46-56.
• Swider, B. W.,& Zimmerman, R. D. (2010). Born to burnout: A meta-analyticpath model of personality, job burnout, and work out comes. Journal of Vocational Behavior, 76, 487–506.
• Uğurlu, C. T. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi (Hatay ili örneği). Yayımlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya, Türkiye.
• Werang, B. R., Asmaningrum, H. P., & Irianto, O. (2015). Relationship between teachers’ job burnout, teachers’ organizational commitment, and teachers’ job performance at state elementary schools in Boven Digoel Regency, Papua, Indonesia. International Journal of Science and Research (IJSR), 4 (2), 826-830.
• Yılmaz Koca, S. (2009). Ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin kişilik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Yılmaz, K., Altınkurt, Y., Güner, M., & Şen, B. (2015). The relationship between teachers’ emotional labor and burnout level. Eurasian Journal of Educational Research, 59, 75-90.