Türkiye’ye Göç ile Gelen Uluslararası İlkokul Öğrencilerinin Kendi Perspektiflerinden Okulda Arkadaşlarıyla Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 71 - 87, 29.09.2020

Zeliha Nurdan Baysal , Serap Çimşir

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilkokulda öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin okul ortamında arkadaşları ile ilgili yaşadıkları sorunları ve bu sorunların çözümüne ilişkin görüşlerini kendi bakış açılarıyla ortaya koymaktır. Temel yorumlamacı nitel araştırma desenine göre temellendirilen çalışmanın verileri İstanbul ili Ataşehir ilçesinde yer alan bir devlet ilkokulunda öğrenim gören 15 yabancı uyruklu öğrenci (Suriyeli, Kırgız, Filistinli, Türkmen, Özbek, Azeri, Ukraynalı ve Rus) ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşme formlarından elde edilmiştir. Veriler içerik analizi ve betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucunda katılımcı öğrencilerin arkadaşları ile en çok “şiddet/itme/vurma”, sonra “dalga geçmek/kötü davranmak”, “rahatsız edilmek” ve az oranda da “bağırma/kızma” davranışları ile karşılaştıklarını belirlenmiştir. Öğrenciler bu sosyal sorunların çözümünü en çok öğretmenin en az oranda da ailesinin çözebileceğini düşünmektedir. Öğrencilerin çoğunluğu çözümü “öğretmen ile konuşarak” az bir kısmı o arkadaştan “uzak durarak” gerçekleştirebileceğini ifade etmiştir. Katılımcı öğrencilerin çoğu “arkadaşlarının kendilerine iyi davranmasını/dışlanmaması”, “saygı” ve “sevgi” göstermesini istemektedir. Bu sonuçlar ışığında göç ile gelen uluslararası ilkokul öğrencilerine arkadaşları ile sorunlarını çözebilmeleri için sosyal destek programları uygulanması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı uyruklu öğrenciler, ilkokul, sosyal sorun, sosyal sorun çözme

Destekleyen Kurum

Milli Eğitim Bakanlığı

Teşekkür

MEB Ali Nihad Tarlan İlkokul müdürü, yabancı uyruklu öğrencilere öğrencilere, ailelerine ve öğretmenlerine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Agcadağ-Çelik, İ. (2019).Sınıf öğretmenleri gözünden suriyeli mülteci çocuklar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(66), 662-680. Doi Number: http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3615
• Aksakal, İ. (2017). Suriyeli mülteci öğrencilerin Türk eğitim sistemine ve sınıf ortamına uyum sorunları (Kars ili örneği). Turan-sam: Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi, Turan-sam Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 9(36), 669-676. ıssn: 1308-8041, e-ıssn: 1309-4033; doı: http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041
• Aksoy, Z. (2012). Uluslararası göç ve kültürlerarası iletişim. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(20), 292-303. ISSN: 1307-9581, s.292-303. www.sosyalarastirmalar.com adresinden 27.04.2020 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Amaç, Z. ve Yaşar, M. R. (2018). İlk ve ortaokullardaki Suriyeli öğrencilerin eğitimi: Türkiye’de yapılan akademik çalışmalar üzerine sistematik bir inceleme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(85), 417-434.
• Avcı, F. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden mülteci öğrencilerin sınıf ortamında karşılaştıkları sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Language Teaching and Educational Research, 2(1), 57-80. DOI: 10.35207/later.537817
• Başar, M., Akan, D. ve Çiftçi, M. (2018). Mülteci öğrencilerin bulunduğu sınıflarda öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1571-1578. DOI: 10.24106/kefdergi.427432 Baysal, Z. N. (2015). “Hayat bilgisi dersinde beceri öğretimi”. (Ed. M.Gültekin) Hayat Bilgisi Öğretimi içinde (ss. 215-248). Ankara: Nobel Yayınları.
• Bulut, S., Kanat-Soysal, Ö. ve Gülçiçek, D. (2018). Suriyeli öğrencilerin türkçe öğretmeni olmak: suriyeli öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(2), s.1210-1238.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (23. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği [UNHCR] (2017). Syrian refugee response plan. http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php adresinden 22.04.2020 tarihinde indirilmiştir.
• Birleşmiş Milletler Mülteci Örgütü Küresel Eğilimler Raporu- UNHCR-FORCED DISPLACEMENT IN 2017. https://www.unhcr.org/5b27be547 adresinden 26.04.2020 tarihinde indirilmiştir.
• Birleşmiş Milletler Kriz Ortamında Mülteci Eğitimi (2018). https://www.unhcr.org/5b852f8e4.pdf adresinden 20.04.2020 tarihinde indirilmiştir.
• Çekiç, A. (2019). Türk ve mülteci (Suriye vatandaşları) öğrencilerin sosyal becerilerinin karşılaştırılması. 6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi (26-27 Nisan, Gaziantep, Türkiye) Eğitim Bilimleri Tam Metin Bildiri Kitabı içinde (ss. 173-177). Elazığ: Asos Yayınları.
• Demir, S. (2012). Çok kültürlü eğitimin Erciyes Üniversitesi öğretim elemanları için önem derecesi. Turkish Studies 7(4), 1453-1475.
• Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
• Gulbahar, H., Earl, M., Reginald, N., Hans, S.ve Megumi, S. (1996). Learning needs and adaptation problems of foreign graduate students.Canadian society for the study of higher education. CSSHE Professional File, 15, 2-19.
• Güngör, F ve Şenel, E. A. (2018). Yabancı uyruklu ilkokul öğrencilerinin eğitim – öğretiminde yaşanan sorunlara ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. AJESI - Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(2), 124-173 DOI: 10.18039/ajesi.454575
• İmamoğlu, H. V. ve Çalışkan, E. (2017). Yabancı uyruklu öğrencilerin devlet okullarında ilkokul eğitimine dair öğretmen görüşleri: Sinop ili örneği Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 529-546.
• Karataş, K. (2019). Göç travması bağlamında kültürel şok kavramına kuramsal bir bakış. V Human & Cıvılızatıon Congress from Past to Future-INES Full Text Book, Antalya-Turkey, 967-973. Çizgi Kitabevi.
• Köse, N., Bülbül, Ö., ve Uluman, M . (2019). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Continuous Vocational Education and Training, 2(1), 16-29.
• Levent ve Çayak (2017). Türkiye’deki Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi,14-1(27), 21-46.
• Meloni, C. F. (1986). Adjustment problems of foreign students in U. S. collegesand universities. Office of Educational Research and Improvement (ED), Washington, DC.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev. Ed.). Ankara: Nobel. [Orijinal baskı 2009]. Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Palaz, T., Çepni, O. ve Kılcan, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin mülteci öğrencilere yönelik düşüncelerinin ve tutumlarının belirlenmesi. Elektronik Türkçe Çalışmaları, 14(3), 1661-1684.
• Sarıtaş, E., Şahin, Ü. ve Çatalbaş, G. (2016). İlkokullarda yabancı uyruklu öğrencilerle karşılaşılan sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 208-229.
• Sezgin, A. A. ve Yolcu, T. (2016). Göç ile gelen uluslararası öğrencilerin sosyal uyum ve toplumsal kabul süreci. Humanitas, 4(7), 417-436.
• Şeker, B. ve Akman, E. (2016). Uluslararası süreç psikolojik ve sosyokültürel süreçleri. Çukurova Tıp Dergisi, 41, 504-514 http://dergipark.org.tr/en/pub/cumj/issue/18992/237504
• Sicat, R. M. (2011). Foreign Students’ Cultural Adjustment And Coping Strategies. International Conference on Social Science and Humanity IPEDR, 5, 338-341.
• Şimşir, Z. ve Dilmaç, B. (2018). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. İlköğretim Online, 17(3), 1719-1737. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr doi 10.17051/ilkonline.2018.466425
• Tamer, M. G. (2017). Geçici koruma kapsamındaki Suriyeli çocukların Trabzon devlet okullarındaki durumu. Göç Dergisi, 4(1), 119-152.
• Taşar, H. H. (2019). Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin yükseköğretim sorunları: Adıyaman Üniversitesi örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(31), 160-187 DOI Numarası: https://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.491012
• Taştan, C. ve Çelik, Z. (2017). Türkiye’de Suriyeli çocukların eğitimi: Güçlükler ve öneriler. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• Tosun, A., Yorulmaz, A., Tekin, İ. ve Yıldız, K. (2018). Mülteci öğrencilerin eğitim sorunları, eğitim ve Din eğitiminden beklentileri: Eskişehir örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 107-133.
• Türkiye Göç Raporu, 2016 (2017). T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Yayınları. Yayın no: 40, Ankara.
• Tüzün, I. (2017). Türkiye’de Mülteci Çocukların Eğitim Hakkını ve Karşılıklı Uyumu Destekleyen Yaklaşımlar, Politikalar ve Uygulamalar. European Liberal Forum 2017, tarihinde indirilmiştir.http://panel.stgm.org.tr/vera/app/var/files/t/u/turkiyede-multeci-cocuklarin-egitim-hakkini-destekleyen-yaklasimlar-politikalar-ve-uygulamalar-fnf-turkiye.pdf adresinden 02.04.2020 tarihinde indirilmiştir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 1https://www.unhcr.org/tr/ adresinden 28.04.2020 tarihinde indirilmiştir.