Bölgesel Kalkınma Ajansı (BKA) Deneyimlerinin Karşılaştırmalı Analizi: İngiltere ve Türkiye Örnekleri

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 145 - 171, 30.12.2017

Fatih Çelik

Öz

Bölgesel
Kalkınma Ajansı (BKA), bölgesel kalkınmaya katkıda bulunmak üzere kurulan bir
örgüttür. BKA’lar, dünyada 1930’lardan; Avrupa’da ise, 1950’lerden itibaren
kurulmaya başlanmıştır. AB, üye ve aday ülkelere BKA kurmalarını “tavsiye”
etmiştir. Bunun üzerine BKA’lar, İngiltere’de 1999-2000; Türkiye’de ise,
2006-2009 yılları arasında kurulmuştur. 

BKA’ların
temel amacı, bölgesel kalkınmayı hızlandırmaktır. BKA’lar, kamu-özel-sivil
kesim aktörlerinin işbirliğinde yönetilmiştir. Bölgesel kalkınmaya yönelik
planlar hazırlamışlar; kümelenme ve yenilik politikalarını uygulamışlar.
Faaliyetlerinin etkinliği, çeşitli yaklaşımlarla ölçülmüştür. 

Bu çalışmada,
BKA’ların İngiltere ve Türkiye deneyimleri, doküman analizi tekniği ile
karşılaştırmalı olarak analiz edilerek; benzer ve farklı yönleri ortaya
konmuştur. Analiz sonucunda deneyimler arasında tespit edilen en önemli
farklılıklardan biri, İngiltere’de BKA’ların sıkı bir şekilde
denetlenmesidir.   

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Kalkınma, Bölgesel Kalkınma Ajansı (BKA), Karşılaştırmalı Analiz, İngiltere

Kaynakça

• Allen, G. 2002. Regional Development Agencies (RDAs), 48 p.
• Arslanoğlu, İ. Sosyal Bilimlerde Metod ve Araştırma Teknikleri, 24 s.
• Asheim, B. T. and Isaksen, A. 1996. Location, Agglomeration and Innovation: Towards Regional Innovation Systems in Norway?, http://brage.bibsys.no/xmlui/bitstream/handle/11250/227008/STEPrapport13-1996.pdf?sequence=1, 52 p.
• Bailey, D. and Propris, L. De. 2012. Look before you LEP: English Cluster Policy from RDAs to LEPs, 12 p.
• Bentley, G., Bailey, D. and Shutt, J. 2010. From RDAs to LEPs: A New Localism? Case Examples of West Midlands and Yorkshire, Forthcoming in Local Economy, 24 p.
• Brown, R. 2000. Cluster Dynamics in Theory and Practice with Application to Scotland, http://www.e-innovation.org/stratinc/files/library/34.pdf, 30 p.
• Cansız, M. 2011. Türkiye’de Kümelenme Politikaları ve Uygulamaları, Ankara, 156 s.
• Çelik, F. 2015. Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Yeniliklere Katkıları: Teori, Deneyimler ve Türkiye Uygulamalarının Değerlendirilmesi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kayseri. ÇKA (Çukurova Kalkınma Ajansı). 2011. Mali Destek Programları Değerlendirme Raporu, 133 s.
• D1.5: Template for Regional R&D&I Policies Report, http://business.staffs.ac.uk/gprix/docs/D1-5_Template_for_Regional_R&D&I_policies_report_(submitted_26-01-2011).pdf, 88 p.
• DDK (Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu). 2014. Türkiye’nin Kalkınma Ajansları Uygulamasının Değerlendirilmesi, 830 s.
• DIUS (Department for Innovation, Universities and Skills). 2008. Annual Innovation Report 2008, 284 p.
• EC (European Commission). 2011. Regional Innovation Monitor (Innovation Patterns and Innovation Policy in European Regions - Trends, Challenges and Perspectives, 2010 Annual Report), 97 p. EC. 2012. RegioStars Awards 2012,
• http://ec.europa.eu/regional_policy/cooperate/regions_for_economic_change/doc/regiostars/2012/regiostars_finalists_2012.pdf, 51 p.
• Ersayın, Z. 2012. Kamu Müdahalelerinde Katkısallığın Değerlendirilmesi: Çukurova ve İzmir Kalkınma Ajansları KOBİ Destekleri Örneği, Devlet Planlama Teşkilatı Uzmanlık Tezi, Ankara. EURADA.1999. Creation, Development and Management of RDAs. Does it have to be so difficult?, 169 p.
• Fuller, C., Bennet, R. J. and Ramsden, M. 2002. The Economic Development Role of English RDAs: The Need for Greater Discretionary Power, Regional Studies, 36 (4), 421-428.
• Goddard, J.B. and Chatterton, P. 1999. Regional Development Agencies and The Knowledge Economy, Harnessing The Potential of Universities. Environment and Planning Center: Government and Policy, 17, 685-699.
• Göker, A. 2004. Pazar Ekonomilerinde Bilim ve Teknoloji Politikaları ve Türkiye, Teknoloji içinde, TMMOB Yayını, 125-219.
• Gündoğdu, İ. 2009. Sermayenin Bölgesel Kalkınma Eğilim(ler)i: Kalkınma Ajansları Yasası Üzerine Tarihsel-Coğrafi Materyalist Bir İnceleme, Praksis, 19, 267-302.
• Harding, R. 2006. İngiltere ve Romanya’da Bölgesel Kalkınma Ajansı Deneyimleri, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sem., 137-160.
• İZKA (İzmir Kalkınma Ajansı). 2008. Avrupa’da Kalkınma Ajansları, Yayın No: İZKA-a/2008-01, 550 s.
• İZKA. 2011. İZKA Etki Analizi Araştırması, 117 s.
• KB (Kalkınma Bakanlığı). 2012. Kalkınma Ajansları Genel Faaliyet Raporu 2012, 196 s.
• KB. 2013. Kalkınma Ajansları 2013 Yılı Genel Faaliyet Raporu, 295 s.
• Karasu, K. 2005. İngiltere’de Bölge Kalkınma Ajansları, Turan, M. (Ed.), Bölge Kalkınma Ajansları Nedir? Ne Değildir?, Paragraf Yay., Ankara, 197-238.
• Karasu, K. 2009a. Yerelleşme Söylemi ve Bölge Kalkınma Ajansları, Memleket Siyaset Yönetim, 4 (11), 1-43.
• Karasu, K. 2009b. Yeni Bir Tür Merkezileşmenin Aracı Olarak Bölge Kalkınma Ajansları, Memleket Mevzuat, 4 (46), 24-33.
• Karasu, K. 2015. Kalkınma Ajansları: ‘Modelimi Kaybettim. Hükümsüzdür’ Ölçek Siyasetinin Yerelliği, Ankara Ün. SBF Der., 70 (2), 273-316.
• Kayasü, S., Pınarcıoğlu, M., Yaşar, S. S. ve Dere, S. 2003. Yerel/Bölgesel Ekonomik Kalkınma ve Rekabet Gücünün Artırılması: Bölgesel Kalkınma Ajansları, İTO Yayını, İstanbul.
• Kayasü, S. ve Yaşar, S. S. 2006. Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Kalkınma Politikaları: Yasal ve Kurumsal Dönüşümler, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Ankara, 199-213.
• Maccani, P. and Samoggia, A. 2010. Multilevel Governance and The Role of Regional Agencies in Territorial and Rural Development, A Snapshot of Three European Countries, Strategic Plannig For Local Development Case Studies From Small and Mid-Sized European Cities, Edited by L. Ramirez and G. Kebede, 135-152.
• Meydan, M. C. 2014. Kalkınma Ajansları Desteklerinin Değerlendirilmesi: Karşıt Durum Etki Değerlendirme Örneği, Kalkınma Bakanlığı Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Morris, M. 2010. Multi-Sectoral Collaboration and Economic Development: Lessons from England’s Regional Development Agencies, 51 p.
• Mulligan, D. Developments and Challenges of Regional and National Innovation Policies, 11 p.
• Müftüoğlu, B. G. 2006. Küresel Rekabetin Cazibe Merkezleri: Yerel/ Bölgesel Dinamikler, Arı, F. A. (Ed.), Bölgesel Kalkınma Politikalar ve Yeni Dinamikler, Derin Yay., İstanbul, 117-148.
• NAO. 2010. Regenerating the English Regions: Regional Development Agencies’ Support to Physical Regeneration Projects, 31 p.
• OECD. 2009. Governing Regional Development Policy (The Use of Performance Indicators), 193 p.
• Oğuztürk, B. S. 2003. Yenilik Kavramı ve Teorik Temelleri, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (2), 255-273.
• Övgün, B. 2007. Bir Politika Transferi Örneği: Kalkınma Ajansları, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 62 (3), 233-255.
• Övgün, B. 2011. Türk Kamu Yönetiminde Yeni Bir Örgütlenme: Kalkınma Bakanlığı, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66 (3), 263-281.
• Peck, F. and McGuinness, D. 2003. Regional Development Agencies and Cluster Strategies: Engaging The Knowledge-Base in The North of England, Local Economy, 18 (1), 49-62. Pınar, A. 2014. Karacadağ Kalkınma Ajansı Etki Analizi Raporu, 57 s.
• Porter, M. 2000. Location, Competition and Economic Development: Local Clusters in a Global Economy, Economic Development Quarterly, 15-34.
• Raines, P. 2001. Local or National Competitive Advantage? The Tensions in Cluster Development Policy, European Policies Research Centre University of Strathclyde, 31 p.
• Roberts, P. 1999. The New Regional Agenda in the UK: Changing Roles, Structures and Functions of Regional Development Agencies, Regional Science Association International-British and Irish Section 39th European Congress: Dublin, 17 p.
• Roberts, P. and Benneworth, P. 2001. Pathways to the Future? An Initial Assessment of RDA Strategies and their Contribution to Integrated Regional Development, Local Economy, 16 (2), 142-159.
• Salvador, E. 2008. Regional Innovation Policies in The United Kingdom: The New Industry-HEIS Relationship and The Role of Science Parks, Revista Galega de Economía, 17 (1), 1-23.
• Sayıştay. 2013. 2012 Yılı Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu, 43 s.
• Şimşek, A. 2013. Kalkınma Ajanslarının Performans Ölçümü, Kalkınma Bakanlığı Uzmanlık Tezi, Ankara.
• TSB (Technology Strategy Board). 2010. Accelerating Business Innovation Across the UK, 43 p.
• TÜSİAD (2008). Türkiye’de Bölgesel Farklar ve Politikalar, Yayın No. TÜSİAD-T/2008-09/471, 134 s.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. 2013. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yay., Ankara, 448 s.
• 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun http://www.nationalarchives.gov.uk/webarchive/regional-government.htm.
• http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/+/http://www.ukspaceagency.bis.gov.uk/policies/economic-development/englands-regional-development-agencies.
• http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/+/
• http://www.dti.gov.uk/regional/regional-dev-agencies/rda-performance/page24206.html.