Türk Yönetim Anlayışında Bir Değişim: Siyasal Temsilin Doğuşu ve Gelişimi

Yıl 2015, Cilt: 17 Sayı: 1, 147 - 169, 05.02.2016

Osman Nacak

Öz

Siyasal iktidar ile halk egemenliği arasındaki ilişkinin temsil sistemi aracılığıyla gerçekleştirildiği düşünüldüğünde, temsil kavramının kökenlerinin araştırılmasının önemi açıkça ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın sorunsalı Avrupa’da, gelişen hak kavramının sonucu olarak ortaya çıkan siyasal temsilin Osmanlı’da, düşünsel ve yapısal zemini oluşturulmadan, modernleşme çalışmalarıyla birlikte Avrupa’dan ithal edildiği ve bu durumun günümüzdeki temsile ilişkin sorunların da temelini teşkil ettiği yönündeki yaklaşımdır. Bu sorunsaldan hareketle çalışmanın temel amacı; Türk yönetim anlayışını derinden etkileyen temsil kavramının, ülkemizde hangi şartlar altında ve ne şekilde ortaya çıktığının incelenmesi olduğu söylenebilir. Çalışmada öncelikle literatür taraması yöntemiyle siyasal temsil kavramı ve egemenlikle ilişkisi ele alınmaktadır. Sonrasında siyasal temsilin ülkemizde ortaya çıkışı ve ilk temsil uygulamalarına yönelik sorunlara yer verilmektedir. Çalışmanın sonucunda ulaşılan bulgular; temsilin Osmanlıda, batılılaşma hareketleri içerisinde ortaya çıkmaya başladığını, yasal ve yapısal dayanaktan yoksun olmasının ötesinde, halk tarafından bilinmeyen ve desteklenmeyen bir olgu olduğunu ve bu nedenle başlangıcından günümüze kadar birçok sorun alanlarıyla karşılaştığını ortaya çıkarmaktadır. 

Kaynakça

• Akşin, S. 1985. Türkiye Tarihi Osmanlı Devleti 1600-1908, İstanbul: Cem Yayınları.
• Beetham, D. ve Boyle, K. 1998. Demokrasinin Temelleri, (Çev.) Vahit Bıçak, Ankara: Liberte Yayınları.
• Bulut, Y ve Tanıyıcı, Ş. 2007. Türkiye’de Belediye Meclis Üyelerinin Temsil Ediciliği ve Kent Yönetimindeki Etkisi, Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar II, (Ed.) Hüseyin Özgür ve Muhammet Kösecik, Ankara: Nobel Yayınları.
• Cin, H. ve Akyılmaz, G. 2009. Türk Hukuk Tarihi, 3. Baskı, Konya: Sayram Yayınları.
• Coşar, S. 1999. Türk Modernleşmesi: Aklileşme, Patoloji, Tıkanma, Doğu-Batı, II (8), 59-71
• Çam, E. 1999. Siyaset Bilimine Giriş, 6. Baskı, İstanbul: Der Yayınları.
• Çetin, H. 2007. İktidar ve Meşruiyet, Siyaset, (Ed.) Mümtaz’er Türköne, Ankara: Lotus Yayınları.
• Çitçi, O. 1989. Yerel Yönetimlerde Temsil- Belediye Örneği, Ankara: TODAİE Yayınları.
• Çitçi, O. 1996. Temsil, Katılma Ve Yerel Demokrasi, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 5(6), 5-14.
• Durgun, Ş. 2005. Batı Demokrasilerinde ve Türkiye’de Parlamenter Yapılar ve Parlamenterlerin Temsil Gücü, Ankara: Nobel Yayınları.
• Dursun, D. 2008. Siyaset Bilimi, 4. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Eryılmaz, B. 2006. Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme, 2. Baskı, İstanbul: İşaret Yayınları.
• Eryılmaz, B. 2010. Kamu Yönetimi, 3. Baskı, Ankara: Okutman Yayınları.
• Göymen, K. 1999. Türk Yerel Yönetiminde Katılımcılığın Evrimi: Merkeziyetçi Bir devlette Yönetişim Dinamikleri, Amme İdaresi Dergisi, 32(4), 67-83.
• Gözler, K. 2000. Türk Anayasa Hukuku, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Hanioğlu, Ş. 1995. Siyasal Temsil Olayının Osmanlı İmparatorluğundaki Yeri, Türkiye’de Siyaset: Süreklilik ve Değişim, (Ed.) Ersin Kalaycıoğlu ve Ali Yaşar Sarıbay, İstanbul: Der Yayınları.
• Heper, M. 2006. Türkiye’de Devlet Geleneği, 2. Baskı, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• İnalcık, H. 1958. Osmanlı Padişahı, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 13(4), 68-79.
• İnalcık, H. 1959. Osmanlılarda Saltanat Veraseti Usulü veya Türk Hakimiyet Telakkisiyle İlgisi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 14(1), 69-95.
• İnalcık, H. 1964. Sened-i İttifak ve Gülhane Hatt-i Hümayunu, Belleten, 28, 603-625.
• İnalcık, H. 1964. Tanzimat'ın Uygulanması ve Sosyal Tepkileri, Belleten, 27, 361-383.
• İnalcık, H. 2010. Osmanlılar, 3. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kalaycıoğlu, E. ve Sarıbay, A. 1995, Tanzimat: Modernleşme Arayışı ve Siyasal Değişme, Türkiye’de Siyaset: Süreklilik ve Değişim, (Ed.) Ersin Kalaycıoğlu ve Ali Yaşar Sarıbay, İstanbul: Der Yayınları.
• Kapani, M. 1999. Politika Bilimine Giriş, 11. Baskı, Ankara: Bilgi Yayınları.
• Karatepe, Ş. 1989. Osmanlı Siyasi Kurumları, İstanbul: İşaret Yayınları.
• Karatepe, Ş. 1999. Darbeler, Anayasalar ve Modernleşme, İstanbul: İz Yayınları.
• Karatepe, Ş. 2013. Anayasa Hukuku, Ankara: Savaş Yayınları.
• Kazıcı, Z. 2006. Osmanlı’da Yerel Yönetim, İstanbul: Bilge Yayınları.
• Kili, S. 1995. 1876 Anayasası’nın Çağdaşlaşma Sorunları Açısından Değerlendirilmesi, Türkiye’de Siyaset: Süreklilik ve Değişim, (Ed.) Ersin Kalaycıoğlu ve Ali Yaşar Sarıbay, İstanbul: Der Yayınları.
• Köchler, H. 2000. Batı Demokrasilerinin Tekâmülü ve Felsefi Arka Planı, İslam ve Demokrasi, (Ed.) Ali Bardakoğlu, İsmail Kurt ve S. Ali Tüz), İstanbul: İslami İlimler Araştırma Vakfı Yayınları.
• Lewis, B. 1992. İslam’ın Siyasal Dili, (Çev.) Fatih Taşar, İstanbul: Rey Yayınları.
• Narlı, N. 1998. Demokrasinin Batı Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde Doğuş ve Gelişme Süreci, İslam ve Demokrasi, (Ed.) Ömer Turan, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Ortaylı, İ. 2000. Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ortaylı, İ. 2005. Gelenekten Geleceğe, 12. Baskı, İstanbul: Da Yayınları.
• Ortaylı, İ. 2008. Osmanlı’da Değişim ve Anayasal Rejim Sorunu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ortaylı, İ. 2009. İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Ortaylı, İ. 2014. İmparatorluğun Son Nefesi, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Öztekin, A. 2003. Siyaset Bilimine Giriş, Ankara: Siyasal Yayınevi.
• Saray, M. 1999. Türk Devletlerinde Meclis (Parlamento), Demokratik Düşünce ve Atatürk, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Şahin, K. 2000. Çok Partili Dönem Öncesi Türkiye’de Demokratik Gelişim ve Basının Bu Süreçteki Yeri, Bilgi Dergisi, 2, ISSN: 1302-1761, 63-80.
• Yavaşgel, E. 2004. Temsilde Adalet ve Siyasal İstikrar Açısından Seçim Sistemleri ve Türkiye’deki Durum, Ankara: Nobel Yayınları.
• Yeşil, R. 2002. Okul ve Ailede İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi, Ankara: Nobel Yayınları.