İmgelerin Gücü, Anlamlandırılması, Olmak/Görünmek Kiplikleri ve Ziya Osman Saba’nın ‘Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi’nde Hüzün

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 3, 764 - 773, 30.09.2019

Mehmet Hilmi Uçan

https://doi.org/10.32709/akusosbil.536639

Öz

İnsan düşünür, kendini yönetir, yönlendirir,
eylemde bulunur, vazgeçer, kabul eder, reddeder, mecbur olur, sahip olur,
ister, görünür, inanır, bağlanır, üstlenir, sorumluluk alır. Bu kipliklerin
olumsuz şekilleri de yaşam içinde gözlenebilir. Göstergebilimin kurucu ismi
A.J.Greimas anlatı çözümlemelerini bu kiplikler üzerinden yapar. Bu
kipliklerden /Olmak/ ve /Görünmek/ kiplikleri insanı, insan için dünyanın anlamını
açıklayan iki önemli kipliktir. R.Barthes da birçok eserinde fotoğrafik
göstergelerdeki /Olmak/ ve /Görünmek/ kipliklerinden söz eder. Servet-i Fünun,
Yedi Meşale, İçtihat, Varlık gibi birçok dergide şiirleri yayımlanan Ziya Osman
Saba’nın gözden kaçırılan yanı öykücülüğüdür. Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi,
onun öykülerinin toplandığı kitaptır. Saba’nın Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi
adlı öyküsüne trajik bir anlam kazandıran da ‘poz veren’ anlatıcının ve ‘poz’
alan fotoğrafçının bakış açıları, sergiledikleri /İstemek/, /Olmak/ ve
/Görünmek/ kiplikleridir. Bu yazıda, imgelerin, fotoğrafın
anlamından/anlamlandırılmasından, gücünden söz edilecek ve Mesut İnsanlar
Fotoğrafhanesi adlı öykü /İstemek/, /Olmak/ ve /Görünmek/ kiplikleri
bağlamında okunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ziya Osman Saba, R.Barthes, imge, fotoğraf, kiplik

Signification of Images and Their Power: The Study of Modalities of 'To Be' And ‘To Pretend’ And an Overview of 'Grief' in the Context of Ziya Osman Saba's Story ‘The Photography Workshop of The Blissed’

Öz

Human beings have some
behaviours such as thinking, self-managing, guiding, doing an action, giving
up, accepting, rejecting, being obliged, possessing, showing up, believing,
committing to someone or something, undertaking something, and having
responsibilities. The negative versions of these modalities can be observed in
the life itself. In this context, A. J. Greimas implements his narrative
analyses through these modalities. Of these modalities, the modalities of
“being” and “showing up” are two important modalities accounting for the meaning
of the world for human beings. R. Barthes, in his works, also touches upon the
modalities of “being” and “showing up” in photographic signs. Ziya Osman Saba
published poems in many periodicals such as Servet-i Fünun, Yedi Meşale,
İçtihat, and Varlık. However, the overlooked side of Ziya Osman was his
storytelling skill. Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi (Photographer Studio of Happy
People) is a book collecting his stories. What gives a tragic meaning to his
story of Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi is the viewpoints of posing
narrator and photographer taking poses, and the modalities of “wanting”,
“being” and “showing up” presented by them. This manuscript will discuss what
is the meaning and the power of images and photographs and how they take these
meanings. Therefore, Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi will be scrutinized in terms
of the modalities of “wanting”, “being” and “showing up”.

Anahtar Kelimeler

Ziya Osman Saba, R. Barthes, image, photograph, modality

Kaynakça

• Barthes, R. ( 2000). Camera Lucida, (Türkçesi: Reha Akçakaya), İstanbul: Altıkırkbeş Yay.
• Barthes, R. (1989). Yazının Sıfır Derecesi, (Çev. T. Yücel), İstanbul: Metis Yay.
• Benjamin, W. ( 2012). Fotoğrafın Kısa Tarihi, (Çev. O. Akınhay), İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Berger, J. (2014). Görünüre Dair Küçük Bir Teoriye Doğru, (Çev. B. Somay), İstanbul: Metis Yay., İstanbul.
• Berger, J. ve Mohr, J. (2007). Anlatmanın Başka Bir Biçimi, (Çev. O. Akınhay), İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Çelik, Z. ve Eldem, E. (2015). Camera Ottomana, (Osmanlı İmparatorluğunda Fotoğraf ve Modernite), İstanbul: Koç Üniv. Yay.
• Emre, A. (1997). Göstergeler, İz Yay.
• Fontanille, J. ve Zilberberg, C. (1998). Tension et Signification, Mardaga (Philosophie et Langage), Liège.
• Greimas, A. J. ve Courtès,J. (1986). Sémiotique, Dictionnaire Raisonné de la Théorie du Langage, I, Classique Hachette, Paris.
• Janouch, G. (2001). Kafka ile Konuşmalar, (Çev. A. T. Oflazoğlu), İstanbul: İz Yay.
• Lagarde, A. ve Michard, L. (1966). Les Grands Auteurs Français du Programme, XIXe Siècle, Bordas, Paris.
• Lanson, G. (1951). Histoire de la Littérature Française, Hachette, Paris.
• Merleau-Ponty, M. (2005). Algılanan Dünya (Çev. Ö. Aygün), İstanbul: Metis Yay.
• Miyasoğlu, M. (1987). Ziya Osman Saba, Ankara: Kültür ve Turizm Bak. Yay.
• Nayır, Y. N. (1976). Edebiyatçılarımız Konuşuyor, İstanbul: Varlık Yay.
• Saba, Z. O. (2014). Bütün Öyküleri (Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi), İstanbul: Can Yay.
• Sontag, S. (1999). Fotoğraf Üzerine,İstanbul: Altıkırkbeş Yay.
• Tahsin Paşa. (2015). Yıldız Hatıraları, (Haz. A. Zeki İzgöer), İstanbul: İz Yay.
• Türk Dil Kurumu (2018). Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr (Erişim tarihi: 15.09.2018).