Lise Öğrencileri İçin Analitik Düşünme Ölçeği Geliştirme Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1, 49 - 68, 22.03.2020

Gürbüz Ocak , Ferat Park

https://doi.org/10.32709/akusosbil.565699

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada lise öğrencilerinin analitik düşünme düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında, Afyonkarahisar ilinde öğrenim gören 297 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada karma yöntemlerden olan keşfedici ardışık desen kullanılmıştır. Bu araştırmada 24 maddelik beşli likert tipinde lise öğrencileri için analitik düşünme ölçeği geliştirilmiştir. Ölçek 1. faktörde (bilgiyi özümseme) 0.449 - 0.734 arasında faktör yükleri olan 10 madde, 2. faktörde (ayrıntılara dikkat etme) 0.590 – 0.772 arasında faktör yükleri olan 6 madde, 3. faktörde (çözümleme) 0.617 - 0.769 arasında faktör yükleri olan 4 madde ve 4. faktörde (çalışma stratejisi) 0.646 - 0.758 arasında faktör yükleri olan dört alt faktörden oluşturulmuştur. Geliştirilen ölçeğin alt boyutlarının cronbach alfa katsayıları 0.867, 0.840, 0.774 ve 0.741 ve ölçeğin tüm güvenirlik katsayısı 0.908 olarak hesaplanarak güvenilir olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırma sonucunda 24 maddelik, 4 alt boyuta sahip, 5’li likert tipinde ve güvenilir bir ölçek elde edildiği söylenebilir. Araştırmanın son bölümünde doğrulayıcı faktör analizi çalışmaları gerçekleştirmiş ve uyum iyiliği indekslerinin mükemmel ve kabul edilebilir düzeyde olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Analitik Düşünme, lise öğrencileri

Developing Analytical Thinking Scale for High School Students

Öz

In this study, analytical thinking levels of high school students is tried to be determined. The sample of the research is 297 high school students in Afyonkarahisar city center in 2017-2018 academic year. The exploratory sequential pattern, which is a mixed method in research. It creates a 5-point Likert-type scale consisting of 24 items to obtain the data. The scale has four factors, 10 items with factor loads between 0.449 and 0.734 in factor 1 (factor assimilation), 6 items with factor loads between 0.590 and 0.772 in factor 2 (attention to detail), 0.617 - 0.769 in factor 3 (analysis) It is composed of 4 factors with factor loads and four sub-factors with factor loads between 4 and 4 factors (working strategy) between 0.646 and 0.758. The cronbach alpha coefficients 0.867, 0.840, 0.774 and 0.741 indicate that it is reliable to calculate the cronbach alpha coefficient 0.908 for the overall reliability of the scale. In the research, a reliable scale with 24 items, 4 sub-dimensions, 5-point likert type can be obtained. It is in excellent and acceptable condition.

Anahtar Kelimeler

Analytical thinking, high school students

Kaynakça

• Akkuş-Çakır, N. ve Senemoğlu, N. (2016). Yükseköğretimde analitik düşünme becerileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1487-1502.
• Baumgartner, H. ve Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: A review. International Journal of Research In Marketing, 13(2), 139-161.
• Bentler, P. M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal Modeling. Annual Review of Psychology, 31(1), 419-456.
• Bentler, P. M. ve Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88(3), 588.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New Jersey: Guilford Publications.
• Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Sage Focus Editions, (154), 136-136.
• Byrne, B. M. (1998). Structural equation modeling with lısrel, prelıs, and sımplıs: Basic concepts, applications and programming. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, (32, )470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (23.Baskı). Ankara: Pegem Yayınevi.
• Can, A. (2017). Spss ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (5.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. ve Plano Clark, V. L. (2011). Designing and conducting mixed methods research (2nd Edition). Thousand Oaks: Sage.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. Baskıdan Çeviri). (Çeviri Editörleri: M. Bütün ve S.B. Demir). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
• Cüceloğlu, D. (1999). İyi düşün doğru karar ver. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Çelik, H., Gürpınar, C., Başer, N., ve Erdoğan, S. (2015). Öğrencilerin analitik düşünme becerisinin gelişimi üzerine fen bilgisi öğretmenlerinin görüşleri. Akademik Platform, 396-408
• Çokluk, Ö. Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Dewey, R. A. (2007). Psychology: an introduction (http://www.intropsych.Com)
• Fidan, M. (2018). Nitel araştırmalar ve düşünümsellik: Bir kritik analitik düşünme pratiği. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 1(2), 23-35.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., ve Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages.
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. TÜBAR (XXXII), 127-146.
• Hacıömeroğlu, E. S., Hacıömeroğlu, G., Güzel, E., ve Kula, S. (2014). Türev ve İntegral problemlerinin çözümünde görsel, analitik ve harmonik çözüm tercihleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 108-119.
• Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit ındexes in covariance structure analysis: Conventional criteria Versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural equation modeling with the sımplıs Command Language. Lincolnwood, IL: Scientific Software International.
• Kavak, B., Kazancı Sunaoğlu, Ş. ve Taner, N. (2017). Yeniliği benimseyen kategorilerinin bütüncül ve analitik düşünme açısından farklılıkları: Akıllı telefonlar için bir inceleme. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, (20), 179-200
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York, NY: Guilford Press.
• Malloy, C. E. ve Jones, M. G. (1998). An investigation of African American students' mathematical problem solving. Journal for Research In Mathematics Education, 2(29), 143-163.
• Meyers, L. S., Gamst, G. ve Guarino, A. J. (2006). Data screening. Applied Multivariate Research-Design and Interpretation, (1), 43-73.
• Ocak, G., Ocak, İ. ve Saban, A. (2013). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji derslerindeki yansıtıcı düşünme eğilimlerinin değerlendirilmesi. Uludağ Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 161-184.
• Parlar, H. (2016). Sınıf öğretmenlerinin kritik ve analitik düşünme becerilerinin-eğilimlerinin incelemesi: İstanbul Ümraniye örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, (26), 1-28.
• Saraçlı, S. (2011). Faktör analizinde yer alan döndürme metotlarının karşılaştırılmalı incelenmesi üzerine bir uygulama. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 1(3), 22-26.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Sebetçi, Ö. ve Aksu, G. (2014). Öğrencilerin mantıksal ve analitik düşünme becerilerinin programlama dilleri başarısına etkisi. Journal of Educational Sciences & Practices, 13(25), 65-83.
• Sternberg R J. (2006). The Rainbow Project: Enhancing the SAT through assessments of analytical, practical, and creative skills. Intelligence, (34), 321–350
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2001). Principal components and factor analysis. Using Multivariate Statistics, (4), 582-633.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Ulrich, H. F. ve Lehrmann, E. P. (2008). Telecommunications Research Trends. New York, NY, USA: Nova Science Publishers Inc.
• Umay, A. ve Arıol, Ş. (2011). Baskın olarak bütüncül şekilde düşünenler ile baskın olarak analitik stilde düşünenlerin problem çözme davranışlarının karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(11), 27-37.