Türkiye’de Siyasi Partilerin Yerel Katılım Politikaları

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 4, 1046 - 1066, 31.12.2020

Sinan Gürcüoğlu

https://doi.org/10.32709/akusosbil.766560

Öz

Demokrasi, ortaya çıkışından günümüze dek çok farklı kavramlarla tanımlanmaya çalışılmıştır. Bunlar içinde en kabul göreni, siyasal bir rejim olduğu ve esas itibariyle yönetilen kitlenin kararlara katılarak kendi kendini yönetmesi olmuştur. Eski çağlarda yönetilenlerin kararlara doğrudan katılımı söz konusu iken günümüzde, teknolojiden nüfus artışına, devletlerin büyüklüğünden örgütsel yapıların değişimine kadar çok farklı nedenler genel ölçekte halkın yönetime doğrudan katılımına imkân vermemektedir. Ancak buna karşın demokratik yönetimlerde halkın yönetime katılma taleplerini karşılamak üzere yerel örgütlenmelerde uygun bir model olarak katılımcı demokrasi modeli benimsenmektedir. Demokrasinin vazgeçilmez unsurları olarak görülebilen siyasi partiler ise halkın yönetime katılma taleplerini en iyi şekilde karşılamak üzere çeşitli politikalar üretmekte, seçim öncesi konuya ilişkin vaatlerde bulunmakta ve seçilmeleri durumunda neler yapacaklarını halka duyurmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki siyasi partilerin yerel seçimler öncesi yerel demokrasi bağlamında ortaya koydukları ve seçilmeleri durumunda hayata geçirmeyi vaat ettikleri politikaları karşılaştırmalı olarak analiz etmektir. Araştırmanın evrenini; Türkiye’de 2014 ve 2019 yılı içinde gerçekleştirilen yerel seçimlere katılan siyasi partiler oluşturmaktadır. Örneklemini ise bu seçimlerde en yüksek oyu alan 5 siyasi parti oluşturmaktadır. Araştırmada, nitel yöntemlerden betimsel yöntem tercih edilmiş, doküman incelemesi tekniği kullanılarak siyasi partilerin yerel seçim bildirgeleri/beyannameleri/manifestoları incelenmiş ve konuya ilişkin veriler elde edilmiştir. Yerel katılımın siyasi partilerce önemli bir politika olarak görüldüğü ve seçim öncesi vaatlerde çeşitli düzeylerde yer verildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yerel katılım, yerel demokrasi, kamu politikası, yerel katılım politikaları

Local Participation Politics of Political Parties in Turkey

Öz

Democracy has been tried to be defined with many different concepts since its emergence. The most accepted among these was that it was a political regime and that the self-directed mass of the principally managed group was self-directed. While there is a direct involvement of the rulers in the ages in the past, many different reasons, from technology to population growth, from the size of the states to the change of organizational structures, do not allow the direct participation of the people in the administration on a general scale. However, in democratic governments, participatory democracy model is adopted as an appropriate model in local organizations to meet the demands of the people to participate in the administration. Political parties, which can be seen as indispensable elements of democracy, produce various policies in order to best meet the demands of the public to participate in the administration, make promises about the issue before the elections and announce what they will do if they are elected. The purpose of this study; before the local elections of political parties in Turkey put forward in the context of local democracy and the policies they promised to implement if elected it is to analyze comparatively. The universe of the research; Turkey is the political parties who participated in the local elections held in 2014 and 2019. The sample consists of 5 political parties with the highest votes in these elections. In the research, descriptive method was preferred from qualitative methods, local election declarations / manifestos of political parties were examined by using document analysis technique and data on the subject were obtained. It has been observed that local participation is seen as an important policy by political parties and various levels of pre-election promises.

Anahtar Kelimeler

Local participation, local democracy, public policy, local participation policies

Kaynakça

• Akıncı, S. (2014). Siyasal katılım düzeyleri üzerine bir inceleme. KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, (7),34-45.
• Ak Parti (2014). Büyük medeniyet yolunda insan-demokrasi-şehir, 30 mart 2014 yerel seçimleri seçim beyannamesi. http://www.akparti.org.tr/media/272121/30-mart-2014- yerel-secim-beyannamesi.pdf (Erişim tarihi: 18-07-2019).
• Ak Parti (2019). 31 Mart 2019 mahalli idareler genel seçimleri manifestosu. https://www.akparti.org.tr/media/279203/manifesto_28ocak2019_17-29.pdf (Erişim tarihi: 16-10-2019).
• Altman, D. (2011). Direct democracy worldwide. Cambridge: Cambridge University Press.
• Armaoğlu, F.(1953). Seçim sistemleri. Ankara: Güney Matbaası.
• Atiker, E. (2012). Yerel yönetimlere katılım sorunu. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(9), 121-126.
• Barber B. (2015) Güçlü demokrasi: Yeni bir çağ için katılımcı siyaset. (Beşikçi, M., Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bilge, M. (2011). Türkiye’de demokrasi kültürü: siyaset ve toplum, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3),49-60.
• Buran, H. (1995). Yönetim yurttaş ilişkileri ve katılmalı yönetim, Kamu Yönetimi Sempozyumu Bildirileri, C.1, s. 210, TODAİE Yay., Ankara.
• Chp (2014). Yerel seçim bildirgesi, http://www.sosyaldemokratdergi.org/gokhan-gunaydin-chp-yerel-secim-bildirgesinin-esaslari/ (Erişim tarihi: 28.10.2019).
• Chp (2019). Huzurlu kentlerde yaşamak için halkçı belediyecilik, cumhuriyet halk partisi 2019 yerel seçim bildirgesi, https://chp.azureedge.net/2019-secim-bildirgesi.pdf (Erişim tarihi: 28.10.2019).
• Churchman, A. (1987). Can resident participation in neighborhood rehabilitiation programs succeed, (I. Altman ve A. Wandresman (eds.), Neighborhood and Community Environment, Pleniom Press, New York içinde, s. 113-158).
• Çam, E. (1995). Siyaset bilimine giriş, Genişletilmiş Dördüncü Basım, İstanbul: Der Yayınları.
• Çitçi, O. (1998). Yerel siyaset ve demokrasi/ çoğulculuk/ sivil toplum, sivil toplum için kent, yerel siyaset ve demokrasi seminerleri, İstanbul: Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi Yay. (WALD).
• Çitçi, O. (1989). Yerel yönetimlerde temsil, Amme İdaresi Dergisi, Ankara: TODAİE Yayın No:226.
• Çitçi, O. (1989a). Yerel yönetimlerde temsil -belediye örneği. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Çukurçayır M.A. (2006). Siyasal katılma ve yerel demokrasi. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Çukurçayır, P, Eroğlu, Y ve Sağır, A. (2015). Yerel yönetişim, katılım ve kent konseyleri. Yerel Politikalar, 0(1), Retrieved from https://dergipark. org.tr/yerelpolitikalar/issue /13661/165280
• Ejder, Y. (2016). Hukuk sözlüğü, (Yenilenmiş 5. Baskı), Ankara: Yetkin Yayınları.
• Erdoğan, M. (2004). Anayasal demokrasi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Eryıldız, S. (1989). Yerel yönetimde yeniden yapılanma, Ankara: TÜSES Yayınları.
• Fukuyama, F. (1999). Tarihin sonu ve son insan, (Dicleli, Z., Çev.). İstanbul: Gün Yay.
• Görmez, K. (1993). Yerel demokrasi ve Türk belediyeciliği. Ankara: Hizmet İş Sendikası Yay.
• Görün, M. (2006). Yerel demokrasi ve katılım: İzmir, Konya ve Ağrı il genel meclis üyeleri üzerinde bir araştırma, Yönetim Bilimleri Dergisi (Journal of Administrative Sciences), 4(2),159-183.
• Gözler K. (2013), Anayasa hukukuna giriş. 20. baskı, Bursa: Ekin Kitabevi.
• Gözler, K. (2010). Anayasa hukukunun genel esasları. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Gözler, K. (2018). Anayasa hukukuna giriş genel esaslar ve Türk anayasa hukuku. Güncellenmiş 27. baskı, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Gözübüyük. A., Ş. (2013). Anayasa hukuku, anayasa metni ve 11. protokole göre hazırlanmış Avrupa insan hakları sözleşmesi, 19. basım, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Güçyetmez, M. (2017). Karşılaştırmalı demokrasi modelleri ve hükümet sistemleriyle ilişkisi, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1), 479-496.
• Gürses, F. (2015). Yerel demokrasi ve siyasal katılım: kent konseyleri üzerine ampirik bir araştırma, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji, ve Politika Dergisi, 11(2) (özel sayı), 49-68.
• Gürsoy, M. ve Balcı Karaboğa, A. (2015). Siyasi partilerin seçim bildirgelerinde eğitim konusu, Route Educational and Social Science Journal Volume, 2(4), 112-140.
• Heywood, A. (2007). Political ıdeologies, 4th Ed., Londra: Palgrave Macmillan.
• Hdp, (2014). HDP 2014 yerel seçim bildirgesi, https://www.hdp.org.tr/tr/materyaller/secim-arsivi/yerel-secim-2014/yerel-secim-bildirgesi/5425 (Erişim tarihi: 02.12.2019).
• Hdp, (2019). 2019 yerel yönetimler seçim bildirgesi, https://www.hdp.org.tr/images/UserFiles/Documents/Editor/YerelBildirge2019-Turkce.pdf, (Erişim tarihi: 12.12.2019).
• Hill, Dilys M, (1974). Democratic Theory And Local Government, London: Plurabelle Books Ltd.
• Holden, Barry (2007). Liberal Demokrasiyi Anlamak, (Hüseyin Bal, Çev.). Ankara: Liberte Yayınları.
• Huntington, Samuel P. & Joan M. Nelson (1976). No easy choise: political participation in developing countries. Harvard University Press.
• İyi Parti, (2018). Milletimizle sözleşme, https://iyiparti.org.tr/assets/pdf/secim_beyani.pdf (Erişim tarihi: 12.12.2019).
• Kocaoğlu, M. (2014). Katılımcı demokrasi algılaması ve kent konseyleri: kırşehir kent konseyi örneği, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 6(1) ISSN: 2146-0817 (Online), http://www.sobiad.org/ejournals/dergi_hia/arsiv/2014_1/mustafa_kocaoglu.pdf (Erişim tarihi: 03.07.2019).
• Küçükağa, M. (1995). Türkiye’de ve İslam ülkelerinde demokrasi oyunları. İstanbul: Emre Yayınları.
• Lansford, T. (2007). Political systems of the world democracy. London: Cavendish Square Publishing,
• Lijphart, A. (1988). Çağdaş demokrasiler, (E. Özbudun ve E. Onulduran, Çev.). Ankara: Demokrasi Vakfı ve Siyasi İlimler Derneği Ortak Yayını.
• Lipset, M. S. (1964). Siyasi insan (Mete TUNÇAY, Çev.), Siyasi İlimler Serisi: 8, Ankara: Türk Siyasi İlimler Derneği Yayınları.
• Mhp, (2014). Üretken belediyecilik, bütüncül yaklaşım-birlikte yönetim, Ankara: Milliyetçi Hareket Partisi Yerel Yönetimler Başkanlığı, Yayın No:9, https://www.mhp.org.tr/usr_img /mhpweb/kitaplar/uretken_belediyecilik_web.pdf (Erişim tarihi: 28.10.2019).
• Mouffe, C. (2002). Demokratik paradoks (A. C. Aşkın, Çev.). Ankara: Epos Yayınları.
• Nacak, O. (2014). Temsili demokrasinin sorun alanları ve çözüm noktasında yeni bir model: katılımcı demokrasi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 194-214.
• Nie H. N. & Verba, S. (1989). Siyasal katılma, kamuoyu ve oy verme davranışı, (İlter Turan ve Tunçer Karamustafaoğlu, Çev.). Ankara: Siyasi İlimler Türk Derneği Yayınları.
• Oktay, E. ve Pekküçükşen, Ş. (2009). Yerel yönetimlerin demokratikleşmesinin bir aracı olarak sivil toplum kuruluşları -Türkiye için kısa bir değerlendirme-, KMU İİBF Dergisi, 16,172-186.
• Ökmen, M. (2005). Küresel sistem, demokratikleşme-yerelleşme dinamikleri ve yerel demokrasi. k. görmez (ed.). Küreselleşme ve yerelleşme. Ankara: Odak Yayınları.
• Özer, A. (2016). Anayasa hukuku. 7. basım, Ankara: Gazi Yayınları.
• Pustu, Y. (2005) Yerel yönetimler ve demokrasi. Sayıştay Dergisi, 57, 121-134.
• Rousseau, J., J. (2018) Toplum sözleşmesi, (Vedat Günyol, Çev.). 23. Baskı, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sala, B. (2016). Yeni demokrasi arayışları ve Türkiye’de yerel yönetim politikaları. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(6), 1716-1728.
• Saray, M. (1999). Türk devletlerinde meclis (parlamento), demokratik düşünce ve Atatürk. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Sartori, G. (1993). Demokrasi teorisine geri dönüş. (Tunçer Karamustafaoğlu ve Mehmet Turhan, Çev.). Ankara: Yetkin Yayıncılık.
• Spinoza, B. (2009), Politik inceleme, tractatus politicus, (Murat Erşen, Çev.). 2. Baskı, Ankara: Dost Kitabevi.
• Tekeli, İ. (1983). Yerel yönetimlerde demokrasi ve Türkiye’de belediyelerin gelişimi. Amme İdaresi Dergisi, 16(2), 3-22.
• Tekeli, İ. (2004). Katılımcı demokrasi, sivil ağlar ve sivil toplum kuruluşları, 15. STK Sempozyumu Bildirisi, http://stk.bilgi.edu.tr/cd/01/doc/okuma_02-2.pdf (Erişim tarihi: 03.07.2019).
• Turan, Y., F. (2017). Katılımcı demokrasi: kapsam ve unsurlar. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2)136 –160.
• Vera- Zavala, A. (2006). Katılımcı demokrasi (dünyadaki katılımcı demokrasi deneyimleri). (Naile ARAS, Çev.). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yalçındağ, S. (1999). Belediyelerde halk katılımı. Türk İdare Dergisi, S. 424, Eylül, http://www.tid.gov.tr/Makaleler/Y%C4%B1l71-424(1999).pdf. (Erişim tarihi: 16/07/2019).
• Yıldırım, S. (1993). Yerel yönetim ve demokrasi: kavramlar, yaklaşımlar. İstanbul: T.C. Başbakanlık TOKİ Başkanlığı ve IULA-EMME.