Lise Öğrencilerinde Beden Algısı ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişkinin Medya ve Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 2, 429 - 441, 30.06.2021

Hilal Özbey Mücahit Gültekin

https://doi.org/10.32709/akusosbil.746383

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı lise öğrencilerinin benlik saygısı ve beden algısı düzeylerine düzenli takip edilen medya programı sayısı ve türü, sosyal medya hesap sayısı, günlük sosyal medyada geçirilen süre gibi medya ile ilgili değişkenlerin ve demografik değişkenlerin etkisini incelemektir. Araştırmanın örneklemini Konya ili Akşehir İlçesinde öğrenim gören 385 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak ‘Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği’ ve ‘Beden Algısı Ölçeği’ kullanılmıştır. Verilerin bilgisayar ortamında analiz edilmesinden sonra öğrencilerin benlik saygısı ve beden algısı düzeyleri arasında orta düzeyde negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin benlik saygısı ve beden algısı ölçeklerinden aldıkları puanlar ile cinsiyet, okul türü, aile türü, algılanan sosyo-ekonomik durum, günlük telefon/tablet kullanımı, sahip olunan sosyal medya profil sayısı, düzenli takip edilen dizi sayısı, en çok izlenilen program türü değişkenleri arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanamamıştır. Öğrencilerin sosyo-ekonomik durumları ve günlük tablet/telefon kullanım süresi tek başlarına benlik saygısı arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Günlük tablet/telefon kullanım süresi arttıkça benlik saygısı azalmaktadır. Öğrencilerin diyet uygulama durumu ile benlik saygısı ve beden algısı düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Araştırma bulgularına göre diyet uygulayan öğrencilerin beden algıları daha olumsuz, benlik saygıları daha düşüktür. Bu konuda ergenle en yakın temas halinde olan ailelerin ve öğretmenlerin farklı çalışmalarda bulunarak ergenin benlik saygısının yükseltilmesi ve beden algısının daha olumlu olması sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Ergen, benlik saygısı, beden algısı, medya, sosyal medya

Relationship Between the Body Perception and Self-Esteem of the High School Students in Terms of Some Variants and Media

Öz

The aim of this study is to examine the effects of demographic variables and media-related variables such as the number and type of media programs regularly monitored, the number of social media accounts, and the time spent on daily social media on the self-esteem and body perception levels of high school students. The sample of the study consists of 385 students studying in Akşehir, Konya. "Rosenberg Self-Esteem Scale" and "Body Image Scale" were used as data collection tools in the study. İt was determined that there is a moderately negative significant relationship between the students' self-esteem and body perception levels. Students' scores on self-esteem and body perception scales and gender, school type, family type, perceived socio-economic status, daily phone/tablet use, number of social media profiles owned, the number of regularly followed TV series are among the most watched program type variables. no meaningful relationship was found. A significant difference was found between the socio-economic status of the students and the duration of daily tablet/phone use alone self-esteem. Self-esteem decreases as the daily tablet / phone usage time increases. A significant difference was found between the dieting status of the students and their levels of self-esteem and body perception. According to the findings of the research, body perception of the students on diet is more negative and their self-esteem is lower. Families and teachers can work on different studies to increase the self-esteem and body perception of the adolescent

Anahtar Kelimeler

Adolescent, self-esteem, body perception, media, social media

Kaynakça

• Aksüt, A. (2011). The relatıonshıp between students’ self-esteem, parental attıtudesand students’ achıevement in foreıgn language learnıng. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Aslan, D. (2004). Beden algısı ile ilgili sorunların yaratabileceği beslenme sorunları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi,13(9),326-329.
• Ata, A., Vural, A., Keskin, F. (2014). Beden algısı ve obezite. Ankara Medical Journal, 14(3), 74-84.
• Ayaz, A. (2012). Meme kanserli kadınlarda beden imajı ve benlik saygısı. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Aydın, B. (2005). Çocuk ve ergen psikolojisi. (2. Basım). İstanbul: Atlas Yayın Dağıtım.
• Aygör, N. (2010). 12-14 yaş grubu ergenlerde beden bölgelerinden ve özelliklerinden hoşnut olma durumu ve beden imajının değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk Ş, Çakmak, E. Akgün, Ö. Karadeniz, Ş. Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. (21. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Canpolat, B. I., Örsel, S., Akdemir, A. Özbay, M. H. (2003). Ergenlerin kendilik algısında beden imajının ve beden kitle indeksinin rolü. 3P Dergisi, 11(2): 143154.
• Clay, D., Vignoles, V. L., Dittmar, H. (2005). Body image and self‐esteem among adolescent girls: Testing the influence of sociocultural factors. Journal of Research on Adolescence, 15(4), 451-477.
• Çeçen, A.R. (2008). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordamada bireysel bütünlük (tutarlılık) duygusu, aile bütünlük duygusu ve benlik saygısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama,4(1),19-30.
• Dayanç, İ. (2017). Kemoterapiye bağlı alopesi gelişen hastaların beden imajı ve benlik saygısının belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi, İstanbul.
• Dilek, H., Aksoy, A. (2013). Ergenlerin benlik saygısı ile anne-babalarının benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi,14 (3), 95-109.
• Doğan, T., Eryılmaz, A. (2013). Benlik saygısı ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33),107-117.
• Dubey, M. Sharma, O. (2016). Body image, self-esteemand psychological well-being of aged: a correlational study, Indian Associationof Health, Research and Welfare, ISSN- P-2229-5356, e-2321-3698
• Ercan, M. (2018). Geç Ergenlik döneminde sosyal medya maruziyetinin beden algısı ile ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Gatti, E., Ionio, C., Traficante, D., Confalonieri, E. (2014). “I Like my body; therefore, ı like myself”: how body ımage ınfluences self-esteem—a cross-sectional study on ıtalian adolescents. Europe’s Journal of Psychology, 10(2), 301–317. https://doi.org/10.5964/ejop.v10i2.703
• Gökçe, G. (2017). Lise Öğrencilerinde benlik saygısı ve beden algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Güzel, K. (2016). Üniversite öğrencilerinin beden algısının depresyon ile ilişkisi: Mizacın Rolü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Hamurcu, P., Öner, C., Telatar, B., Yeşildağ, Ş. (2015). Obezitenin benlik saygısı ve beden algısı üzerine etkisi. Türk Aile Hekimliği Dergisi,19(3), 122-129. doi: 10.15511/tahd.15.02122
• Hawi, N. S., Samaha, M. (2017). The relations among social media addiction, self-esteem, and life satisfaction in university students. Social Science Computer Review, 35(5), 576–586. https://doi.org/10.1177/0894439316660340
• Jan, M., Soomro,S., Ahmad, N. (2017). Impact of social media on self-esteem. European Scientific Journal, 13(23), 329-341.
• Işıklar, A. (2012). Ergenlerde yaşam kalitesi ve benlik saygısı düzeyinin cinsiyet ve obezite değişkenleri açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (2), 84-92.
• Karaboğa, T. (2016). Medya sosyolojisi bağlamında televizyon dizilerinde tüketim olgusu ve dizilerin bireylerin tüketim eğilimleri üzerinde etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Moksnes, U., Espnes,G. (2013). Self-esteem and life satisfaction in adolescents—gender and age as potential moderators. Quality of Life Research , 22, 2921–2928.
• Oktan, V., Şahin, M. (2010). Kız ergenlerde beden imajı ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 543-556.
• Öngören, B. (2015). Sosyolojik açıdan sağlıklı beden imgesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 16 (34), 25-45.
• Örsel S., Canpolat BN., Akdemir A. (2004). Diyet yapan ve yapmayan ergenlerin kendilik algısı, beden imajı ve beden kitle indeksi açısından karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi, 15(1), 5-15.
• Özdemir, Y. (2014). Parent-Adolescent Conflict and Depression Symptoms of Adolescents: Mediator Role of Self-Esteem. Dusunen Adam: Journal of Psychiatry & Neurological Sciences.27(3), 211-220.
• Özkan, İ. (1994). Benlik saygısını etkileyen etkenler. Düşünen Adam,7(3).
• Pike, N. Evangelista L., Doering, L., Eastwood, J., Lewis, A., Child, J. (2012). Sex and age differences in body-ımage, self-esteem, and body mass ındex in adolescents and adults after single-ventricle palliation. Pediatr Cardiol, 33, 705–712. DOI 10.1007/S00246-012-0198-7
• Sabırlı, B. (2018). Üniversite öğrencilerindeki akıllı telefon kullanım sıklığının benlik saygısı ve çeşitli değişkenlerle ilişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Söner, O., Yılmaz, O. (2020). Ergenlerin sosyal medya beğenilmeme korkularının yordayıcısı olarak benlik saygısı ve benlik tasarımı. 51-68.
• Sönmez, E.E., Özgen, E. (2017). Medya kullanımı ve beden imajı: Türkiye ve İngiltere örneği. Akdeniz İletişim Dergisi,27.78-95.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik, Yay. Haz., Figen Çok, İstanbul: İmge Kitabevi.
• Uğurlu, N., Akın, H., (2008). Muğla sağlık yüksekokulu öğrencilerinin beden-benlik algısı ve psikolojik sıkıntı belirtileri ile ilişkisi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokul Dergisi, 11(4), 38-47.
• Uskun, E., Şabaplı, A. (2013). Lise öğrencilerinin beden algıları ile yeme tutumları arasındaki ilişki. TAF Preventive Medicine Bulletin. 12 (5), 519-528.
• Vatansever, G. (2014). Stomalı hastalarda beden imajı ve benlik saygısı. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Vogel, E. A., Rose, J. P., Roberts, L. R., & Eckles, K. (2014). Social comparison, social media, and self-esteem. Psychology of Popular Media Culture, 3(4), 206–222. https://doi.org/10.1037/ppm0000047
• Yavuzer, H. (2014). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Yiğit, H. (2010). Ergenlerin Benlik Saygılarının Yaşam Doyumu ve Bazı Özlük Nitelikleri Açısından İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• You, S. Shin, K. Kim, A. (2017). Body ımage, Self-Esteem, and Depressionin Korean Adolescents. Child Ind Res, 10, 231–245. DOI 10.1007/S12187-016-9385Z