Psikolojik Sermaye ve İş Yaşam Kalitesinin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisi: Afyonkarahisar’daki Otel İşletmeleri Örneği
Yıl 2022,
Cilt: 24 Sayı: 3, 1199 - 1221, 26.09.2022
Hasan Hüseyin Soybalı
,
Merve Akerik
Öz
Bu araştırmanın amacı; psikolojik sermaye ve iş yaşam kalitesinin örgütsel özdeşleşmeye etkisini ortaya koymaktır. Araştırmanın evrenini Afyonkarahisar’daki beş yıldızlı otel işletmeleri işgörenleri oluşturmakta olup, evren üzerinden örneklem alınarak araştırma gerçekleştirilmiş ve 418 işgören anketi değerlendirilmeye alınmıştır. Araştırma amacına uygun olarak anket tekniği ile toplanan verilerin analizinde; yüzde, frekans, aritmetik ortalama, standart sapma, güvenirlik analizi, faktör analizi, korelasyon matrisi testi ve çoklu doğrusal regresyon testi yöntemleri tercih edilmiştir. Elde edilen araştırma bulguları kapsamında; psikolojik sermaye ve iş yaşam kalitesinin örgütsel özdeşleşmeye anlamlı bir etkisi olduğu saptanmıştır. Buna ek olarak psikolojik sermaye ile iş yaşam kalitesi arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı ilişki olduğu sonucuna da ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulardan hareketle işletmelerin işgörenlerinin psikolojik sermaye algıları ile iş yaşam kalitesi algılarını yükseltebilmeleri için kaliteli bir iş yaşamı ile işgörenlere memnun ve mutlu olabilecekleri çalışma ortamı sağlanması, teknoloji ve yeniliklerin takip edilerek, iş yaşam kalitesini geliştirici faaliyetler düzenlenmesi gibi gerekli koşulların sağlaması önerilmektedir.
Teşekkür
Bu çalışma, 2021 yılında kabul edilen “Psikolojik Sermaye ve İş Yaşam Kalitesinin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisi: Afyonkarahisar'daki Otel Işletmeleri Üzerinde Bir Araştırma” başlıklı yüksek lisans tezinin bir bölümünün gözden geçirilmiş, güncel kaynaklarla geliştirilmiş hâlinden üretilmiştir.
Kaynakça
- Acar, A. ve Erkan, M. (2018). The effects of quality of work life on burnout syndrome: A study on hospitality industry. Journal of Tourismology, 4(1), 35–53.
- Acar, O. K. ve Soydemir, B. (2019). Banka sektöründe çalışanların psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi: Isparta ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(2), 301-310.
- Acar, P., Yener, M. I. and Tayan, A. (2018). The effect of an ethical work climate on organizational identification an example of a logistics company. Research Journal of Business and Management, 5(1), 13-21.
- Akbaba, A. ve Günlü, E. (2011). Otel işletmelerinde işgören bulma, seçme ve eğitim sürecinin stratejik insan kaynakları bakış açısıyla değerlendirilmesi: Beş yıldızlı otellerde bir araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(22), 199-228.
- Akpınar, Ö. (2017). Bireysel kalite. İstanbul: Hiperyayın.
- Ashforth, B. E. and Mael, F. (1989). Social identity theory and the organizations. Academy of Management Review, 14(1), 20-39.
- Ateş, M. F., Turgut, H. ve Çelik, M. (2018). Psikolojik sermayenin iş performansına etkisinde örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (17. Uluslararası İlişkiler Konseyi Özel Sayısı), 781-798.
- Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans, F. and Mhatre, K. H. (2011). Meta-analysis of the impact of positive psychological capital on employee attitudes, behaviors, and performance. Published in Human Resource Development Quarterly, 22(2), 127–152.
- Avey, J. B., Wernsing, T. S. and Luthans, F. (2008). Can positive employees help positive organizational change? impact of psychological capital and emotions on relevant attitudes and behaviors. The Journal of Applied Behavioral Science, 44(1), 48-70.
- Aydın Göktepe, E., Tunç, P., Yıldırım, O. ve Çapuk, S. (2020). Hiyerarşik regresyon modeliyle duygusal emek ve örgütsel özdeşleşmenin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi. Turkish Studies – Social Sciences, 15(1), 101-116. https://dx.doi. org/10.29228/TurkishStudies.40225 (Erişim Tarihi: 26.09.2020).
- Aydoğan, E. ve Uğurlu Kara, A. (2015). Pozitif psikolojik sermaye ile bireysel performans ilişkisi: Türkiye Tarım Kredi Kooperatifi Merkez Birliği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 50(1), 68-91.
- Ballou, B. and Godwin, N. H. (2007). Quality of work life: Have you invested in your organization's future? Strategic Finance, October, 41–45.
- Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi (birinci baskı). İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
- Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Evren ve örneklem. S. Baştürk (Ed), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (ss. 129- 159). Ankara: Vize Yayıncılık.
- Battal, F. ve Soyalın, M. (2020). Algılanan örgütsel desteğin örgütsel özdeşleşmeye etkisi: Psikolojik güvenliğin aracı rolü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 161-173.
- Bayır Toplu, D. B. (1999). Çalışma yaşamının kalitesinin geliştirilmesi: Türkiye’deki kamu kurum arşivleri örneği. Türk Kütüphaneciliği, 13(3), 223-251.
- Coşkun, R. Altunışık, R. ve Yıldırım, E. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı (dokuzuncu. baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
- Cüce, H., Güney, S. ve Tayfur, Ö. (2013). Örgütsel adalet algılarının örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 1-30.
- Çakır, O., Doğantan, E. ve Bayar, E. (2018). Otel çalışanlarının örgütsel bağlılıklarını güçlendirmede iş yaşam kalitesinin rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 345-359.
- Çalışkan, A. ve Pekkan, N. Ü. (2017). Psikolojik sermayenin işe yabancılaşmaya etkisinde örgütsel desteğin aracılık rolü. İş ve İnsan Dergisi, 4(1), 17-33.
- Çelik, M. ve Bilginer, F. G. (2018). Psikolojik sermayenin iş tatmini üzerine etkisinde lidere duyulan güvenin aracılık rolü: Turizm sektöründe bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 138-160.
- Demir, M. and Demir, Ş. Ş. (2019). The effects of psychological capital on employees’ organizational identification in hotels. Journal of Tourism Theory and Research, 5(3), 355-369.
- Deniz, S., Çimen, M., Erkoç, B., Yücel, O. ve Öksüz, M. (2018). Hastane çalışanlarının çalışma yaşam kalitesi algısına yönelik bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 6(2), 61-73.
- Dikmetaş, E. (2004). Elektronik bilgi sistemi ve çalışma yaşam kalitesi: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi hastaneleri İbn-i Sina hastanesi çalışanlarına yönelik bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Doğanalp, B. ve Kaplan, A. (2018). Kurumsal sosyal sorumluluğun örgütsel özdeşleşme üzerine etkisi: Kurumsal itibarın aracı rolü. Mukaddime, 9(2), 155-180.
- Doğru, Ç. (2019). Psikolojik sermaye, örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkiler: Profesyonel hizmetler sektörü çalışanları üzerinde bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 179-192. http://dx.doi.org/10.16990/ SOBIDER.4870 (Erişim Tarihi: 04.08.2020).
- Dolan, S. L. (2007). Stress, self-esteem, health and work. UK: Palgreve Macmillan.
- Dutton, J. E., Dukerich, J. M. and Harquail, C. V. (1994). Organizational images and member identification. Administrative Science Quarterly, 39(2), 239-263.
- Düzgün, E. ve Yeşiltaş, M. (2019). Otel işletmelerinde algılanan örgütsel destek ve örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracılık etkisinin incelenmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(3), 533-552.
- Edwards, M. R. and Peccei, R. (2007). Organizational identification: Development and testing of a conceptually grounded measure. European Journal of Work and Organizational Psychology, 16(1), 25–57.
- Efraty, D. and Sirgy, M. J. (1990). The effects of quality of working life (QWL) on employee behavioral responses. Social Indicators Research, 22(1), 31-47.
- Efraty, D., Sirgy, M. J. and Claiborne, C. B. (1991). The effects of personal alienation on organizational identification: A quality-of-work-life model. Journal of Business and Psychology, 6(1), 57-78.
- Erdem, H., Gökmen, Y. ve Türen, U. (2015). Psikolojik sermayenin örgütsel özdeşleşme üzerine etkisinde algılanan örgütsel desteğin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 38-62.
- Erkmen, T. ve Esen, E. (2012). Bilişim sektöründe çalışanların psikolojik sermaye düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 55-72.
- Erkuş, A. ve Afacan Fındıklı, M. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302-318.
- Erkuş, A. ve Tüzün, A. (2013). Psikolojik sermayenin çalışanların tükenmişlik düzeyine etkisi: İş yaşam kalitesinin aracılık rolü. 1. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, 15-16 Kasım 2013, Sakarya Üniversitesi İşletme Fakültesi, Türkiye, ss. 22-24.
- Gazeloğlu, C., Erkılıç, E. and Aytekin, E. (2019). Determination of the effect of employees’ trust perceptions in a manager on their organizational identification behavior: An application on hotel employees. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 2(2), 86-109.
- Gökgöz, H. ve Ünsar, A. S. (2019). Akademisyenlerin örgütsel özdeşleşme ve işkolizm algıları üzerine bir araştırma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 75, 48-67.
- Gupta, B. (2015). An empirical study of impact of demographic variables on quality of work life among insurance sector employees in indore division. Pacific Business Review International, 8(1), 24-32.
- Güleç, R. ve Öncül, M. S. (2019). Yöneticilerin mizah tarzının çalışanların iş yaşam kaliteleri üzerine etkisinde psikolojik sermayenin aracı rolü. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(37), 157-185.
- Huzzard, T. (2003). The convergence of the quality of working life and competitiveness. Stockholm: National Institute for Working Life.
- Inda, S. S. (2013). Quality of work life: A comprehensive study (first edition). Toronto: Canadian Academic Publishing.
- İbiş, S. ve Batman, O. (2017). Otel işletmelerinde çalışanların memnuniyetine etki eden faktörler üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 264-279.
- İşcan, Ö. F. (2006). Dönüştürücü/etkileşimci liderlik algısı ve örgütsel özdeşleşme ilişkisinde bireysel farklılıkların rolü. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 11(6), 160-177.
- Janes, P. and Wisnom, M. (2010). Changes in tourism industry quality of work life practices. Journal of Tourism Insights, 1(1), 107-113.
- Kaplan, M. ve Göker, H. (2020). Psikolojik sermayenin iş erteleme üzerindeki etkisi: Psikolojik iyi oluşun düzenleyici rolü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 273-289.
- Kaya, Ş. D. ve Zerenler, M. (2014). Çalışma hayatında psikolojik sermaye, mesleki bağlılık ve kariyer planlamasına genel bakış (birinci baskı). Ankara: Nobel.
- Kılıç, G. ve Gülen, M. (2019). Algılanan örgütsel desteğin örgütsel özdeşleşmeye ve işten ayrılma niyetine etkisi: Afyonkarahisar örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(4), 1570-1588.
- Kim, T. T., Karetepe, O. M., Lee, G., Lee, S., Hur, K. and Xijing, C. (2017). Does hotel employees’ quality of work life mediate the effect of psychological capital on job outcomes? International Journal of Contemporary Hospitality Management, 29(6), 1638-1657.
- Kitratporn, P. and Puncreobutr, V. (2016). Quality of work life and organizational climate of schools located along the Thai-Cambodian borders. Journal of Education and Practice, 7(11), 134-138.
- Koç, H. ve Kızanlıklı, M. (2017). İş-aile ve aile-iş yaşamı çatışması ile işgören performansı arasındaki ilişki: Otel işletmelerinde bir uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Özel Sayı 1, 114-130.
- Kula Kartal, S. ve Mor Dirlik, E. (2016). Geçerlik kavramının tarihsel gelişimi ve güvenirlikte en çok tercih edilen yöntem: Cronbach alfa katsayısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1865-1879.
- Kumlu, T. ve Güçlü Nergiz, H. (2018). Otel işletmesi çalışanlarının pozitif psikolojik sermaye düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 1-13.
- Luthans, F. and Youssef, C. M. (2004). Human, social and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143–60.
- Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. and Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60, 541–572.
- Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J. and Avey, J. B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate-employee performance relationship. Journal of Organizational Behavior, 29, 219-238.
- Luthans, F., Youssef, C. M. and Avolio, B. J. (2007a). Psychological capital: Developing the human competitive edge. New York: Oxford Unıversıty Press.
- Luthans, F., Youssef, C.M. and Avolio, B.J. (2007b). Psychological capital: Investing and developing positive organizational behavior. In D. Nelson and C.L. Cooper (Eds.), pp. 9-24. Positive organizational behavior: Accentuating the positive at work, Thousand Oaks, California: Sage Publications.
- Mael, F. and Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of Organizational Behavior, 13(2), 103-123.
- Mortazavi, S., Yazdi, S. V. S. ve Amini, A. (2012). The role of the psychological capital on quality of work life and organization performance. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 4(2), 206-217.
- Mustafayeva, S. ve Üstün, F. (2018). Çalışanların duygusal zeka becerilerinin iş yaşam kalitesi algıları üzerine etkisi: Türkiye ve Azerbaycan örneği. Business and Economics Research Journal, 9(3), 665-680.
- Nafei, W. (2015). Meta-analysis of the impact of psychological capital on quality of work life and organizational citizenship behavior: A study on Sadat City University. International Journal of Business Administration, 6(2), 42-59.
- Nguyen, T. D. and Nguyen, T. T. M. (2012). Psychological capital, quality of work life, and quality of life of marketers: Evidence from Vietnam. Journal of Macromarketing, 32(1), 87-95.
- Norman, S. M., Avey, J. B., Nimnicht, J.L. and Pigeon, N. G. (2010). The interactive effects of psychological capital and organizational identity on employee organizational citizenship and deviance behaviors. Journal of Leadership & Organizational Studies, 17(4), 380-391.
- Örgün, E., Keskin, E. ve Erol, G. (2017). Otel mutfağı çalışanlarının psikolojik sermaye düzeyleri üzerine bir araştırma. Journal of Recreation and Tourism Research, 4(4), 174-183.
- Patil, S. L. and Swadi, S. Y. (2014). Quality of work life: A review. Indian Journal of Research, 3(11), 146-148.
- Rathamani, P. and Ramchandra, R. (2013). A study on quality of work life of employees in textile industry – sipcot, perundurai. Journal of Business and Management, 8(3), 54-59.
- Reade, C. (2001). Antecedents of organizational identification in multinational corporations: Fostering psychological attachment to the local subsidiary and the global organization. The International Journal of Human Resource Management, 12(8), 1269-1291.
- Sevinç, H. (2015). Kamu çalışanlarının motivasyonunda kullanılan araçlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 944-964.
- Sirgy, M. J., Efraty, D., Siegel, P. and Lee, D. J. (2001). A new measure of quality of work life (qwl) based on need satisfaction and spillover theories. Social Indicators Research, 55(3), 241-302.
- Sökmen, A. ve Bıyık, Y. (2016). Örgütsel bağlılık, örgütsel özdeşleşme, kişi-örgüt uyumu ve iş tatmini ilişkisi: Bilişim uzmanlarına yönelik bir araştırma. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 9(2), 221-227.
- Suna, B. ve Okun, O. (2019). Otel Çalışanlarının psikolojik sermaye düzeylerinin yenilikçi düşünce yapısına etkisi: Van ili örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 491-518.
- Süral Özer, P., Topaloğlu, T. ve Timurcanday Özmen, Ö. N. (2013). Destekleyici örgüt ikliminin, psikolojik sermaye ile iş doyumu ilişkisinde düzenleyici etkisi. Ege Akademik Bakış, 13(4), 437-447.
- Şen, C., Mert, İ. S. ve Eroğluer, K. (2019). Çalışanların psikolojik sermaye alt boyutlarının demografik özellikler bağlamında değişkenliği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 1171-1192.
- Taşdemir Afşar, S. (2011). Çalışma yaşam kalitesinin örgütsel bağlılık düzeyi üzerindeki etkisi: Devlet ve vakıf üniversitelerinde çalışan akademisyenler üzerine nicel bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. Yönetim ve Ekonomi, 17(2), 183-206.
- Türk, U. ve Yıldız, G. (2015). ERP uygulamalarının çalışma yaşamı kalitesine etkisi: Nitel bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 44, 139-148.
- Türkay, O. (2015). Çalışma yaşamı kalitesinin iş memnuniyeti ve bağlılık üzerine etkileri: Seyahat acentaları üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 22(1), 239-256.
- Uçkun, C. G. (2015). Turizm işletmelerinde insan kaynakları koruma ve geliştirme. E. Pelit (Ed), Turizm işletmelerinde insan kaynakları yönetimi (birinci baskı), içinde (ss. 425-447). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Ural, A. ve Kılıç, İ. (2018). Bilimsel araştırma süreci ve SPPS ile veri analizi (beşinci baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
- Uygungil, S. ve İşcan, Ö. F. (2018). Pozitif psikolojik sermaye, örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 435-453.
- Ünlü, Z. ve Akdoğan, E. (2015). Yenilik yönetiminin iş yaşam kalitesi üzerine etkisi: Ankara’daki devlet üniversiteleri bünyesinde bulunan teknokenetlerde bir araştırma. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 25(2), 29-66.
- Van Dick, R., Grojean, M. W., Christ, O. and Wieseke, J. (2006). Identity and the extra mile: Relationships between organizational identification and organizational citizenship behaviour. British Journal of Management, 17(4), 283-301.
- Yalçın, S. (2019). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 13-26.
- Yalçın, S., Yıldırım, İ. ve Akan, D. (2016). Öğretmenlerin iş yaşam kaliteleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 205-224.
- Yarmacı, N. (2012). Psikolojik güçlendirmenin örgütsel özdeşleşmeye etkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Yarmacı, N., Karaçor, M. ve Pelit, E. (2016). Kişilik özelliklerinin örgütsel özdeşleşmeye etkisi: Otel işletmeleri işgörenleri üzerinde bir araştırma. 17. Ulusal Turizm Kongresi “Akademi Sektör Buluşması”, 20-23 Ekim 2016, Muğla-Bodrum ss. 140-152.
- Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, Özel Sayı, 74-85.
- Yazar, F. ve Özutku, H. (2019). Psikolojik sermayenin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. Kocatepe İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 70-81.
- Yıldız, S. M. (2013). Spor ve fiziksel etkinlik işletmelerinde iş yaşam kalitesinin çalışanların işten ayrılma niyetine etkisi. Ege Akademik Bakış, 13(3), 317-324.
- Yorulmaz, F. ve Yavan, Ö. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin işveren marka oluşumu üzerindeki etkisi: Turizm sektörü örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2): 1007-1027.
- Yücel, E. (2019). Pozitif psikolojik sermayenin iş tatminine etkisi: Turizm sektöründe bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 7(4), 1136-1154.
- Yücetürk, E. E. (2005). Türkiye’de iş yaşam kalitesini ve verimliliği azaltan gizli bir sendrom: Yıldırma (mobing). İktisat, İşletme ve Finans, 20(231), 97-108.
- Zhao, Z. and Hou, J. (2009). The study on psychological capital development of intrapreneurial team. International Journal of Psychological Studies, 1(2), 35-40.
The Effect of Psychological Capital and Quality of Work Life on the Organizational Identification: The Case of Hotel Enterprises in Afyonkarahisar
Yıl 2022,
Cilt: 24 Sayı: 3, 1199 - 1221, 26.09.2022
Hasan Hüseyin Soybalı
,
Merve Akerik
Öz
The purpose of this research was to reveal the effect of psychological capital and quality of work life on organizational identification. The universe of the research consists of the employees of the five-star hotel businesses in Afyonkarahisar, and the research was carried out by taking a sample from the universe and the questionnaire of 418 employees was evaluated. In the analysis of the data collected by the survey technique in accordance with the research purpose; percentage, frequency, arithmetic mean, standard deviation, reliability analysis, factor analysis, correlation matrix test and multiple linear regression test methods for difference analysis has been. Within the scope of the research findings obtained; It has been determined that psychological capital and quality of work life have a significant effect on organizational identification. In addition, it was concluded that there is a moderately positive and significant relationship between psychological capital and quality of work life. Based on the findings obtained in the research, in order for enterprises to increase their employees' perceptions of psychological capital and the quality of work life, it is recommended to provide necessary conditions such as, provision of a working environment where employees can be satisfied and happy with a quality working life and improving the quality of work life by following latest technology and innovations.
Kaynakça
- Acar, A. ve Erkan, M. (2018). The effects of quality of work life on burnout syndrome: A study on hospitality industry. Journal of Tourismology, 4(1), 35–53.
- Acar, O. K. ve Soydemir, B. (2019). Banka sektöründe çalışanların psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi: Isparta ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(2), 301-310.
- Acar, P., Yener, M. I. and Tayan, A. (2018). The effect of an ethical work climate on organizational identification an example of a logistics company. Research Journal of Business and Management, 5(1), 13-21.
- Akbaba, A. ve Günlü, E. (2011). Otel işletmelerinde işgören bulma, seçme ve eğitim sürecinin stratejik insan kaynakları bakış açısıyla değerlendirilmesi: Beş yıldızlı otellerde bir araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(22), 199-228.
- Akpınar, Ö. (2017). Bireysel kalite. İstanbul: Hiperyayın.
- Ashforth, B. E. and Mael, F. (1989). Social identity theory and the organizations. Academy of Management Review, 14(1), 20-39.
- Ateş, M. F., Turgut, H. ve Çelik, M. (2018). Psikolojik sermayenin iş performansına etkisinde örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (17. Uluslararası İlişkiler Konseyi Özel Sayısı), 781-798.
- Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans, F. and Mhatre, K. H. (2011). Meta-analysis of the impact of positive psychological capital on employee attitudes, behaviors, and performance. Published in Human Resource Development Quarterly, 22(2), 127–152.
- Avey, J. B., Wernsing, T. S. and Luthans, F. (2008). Can positive employees help positive organizational change? impact of psychological capital and emotions on relevant attitudes and behaviors. The Journal of Applied Behavioral Science, 44(1), 48-70.
- Aydın Göktepe, E., Tunç, P., Yıldırım, O. ve Çapuk, S. (2020). Hiyerarşik regresyon modeliyle duygusal emek ve örgütsel özdeşleşmenin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi. Turkish Studies – Social Sciences, 15(1), 101-116. https://dx.doi. org/10.29228/TurkishStudies.40225 (Erişim Tarihi: 26.09.2020).
- Aydoğan, E. ve Uğurlu Kara, A. (2015). Pozitif psikolojik sermaye ile bireysel performans ilişkisi: Türkiye Tarım Kredi Kooperatifi Merkez Birliği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 50(1), 68-91.
- Ballou, B. and Godwin, N. H. (2007). Quality of work life: Have you invested in your organization's future? Strategic Finance, October, 41–45.
- Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi (birinci baskı). İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
- Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Evren ve örneklem. S. Baştürk (Ed), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (ss. 129- 159). Ankara: Vize Yayıncılık.
- Battal, F. ve Soyalın, M. (2020). Algılanan örgütsel desteğin örgütsel özdeşleşmeye etkisi: Psikolojik güvenliğin aracı rolü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 161-173.
- Bayır Toplu, D. B. (1999). Çalışma yaşamının kalitesinin geliştirilmesi: Türkiye’deki kamu kurum arşivleri örneği. Türk Kütüphaneciliği, 13(3), 223-251.
- Coşkun, R. Altunışık, R. ve Yıldırım, E. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı (dokuzuncu. baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
- Cüce, H., Güney, S. ve Tayfur, Ö. (2013). Örgütsel adalet algılarının örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 1-30.
- Çakır, O., Doğantan, E. ve Bayar, E. (2018). Otel çalışanlarının örgütsel bağlılıklarını güçlendirmede iş yaşam kalitesinin rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 345-359.
- Çalışkan, A. ve Pekkan, N. Ü. (2017). Psikolojik sermayenin işe yabancılaşmaya etkisinde örgütsel desteğin aracılık rolü. İş ve İnsan Dergisi, 4(1), 17-33.
- Çelik, M. ve Bilginer, F. G. (2018). Psikolojik sermayenin iş tatmini üzerine etkisinde lidere duyulan güvenin aracılık rolü: Turizm sektöründe bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 138-160.
- Demir, M. and Demir, Ş. Ş. (2019). The effects of psychological capital on employees’ organizational identification in hotels. Journal of Tourism Theory and Research, 5(3), 355-369.
- Deniz, S., Çimen, M., Erkoç, B., Yücel, O. ve Öksüz, M. (2018). Hastane çalışanlarının çalışma yaşam kalitesi algısına yönelik bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 6(2), 61-73.
- Dikmetaş, E. (2004). Elektronik bilgi sistemi ve çalışma yaşam kalitesi: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi hastaneleri İbn-i Sina hastanesi çalışanlarına yönelik bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Doğanalp, B. ve Kaplan, A. (2018). Kurumsal sosyal sorumluluğun örgütsel özdeşleşme üzerine etkisi: Kurumsal itibarın aracı rolü. Mukaddime, 9(2), 155-180.
- Doğru, Ç. (2019). Psikolojik sermaye, örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkiler: Profesyonel hizmetler sektörü çalışanları üzerinde bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 179-192. http://dx.doi.org/10.16990/ SOBIDER.4870 (Erişim Tarihi: 04.08.2020).
- Dolan, S. L. (2007). Stress, self-esteem, health and work. UK: Palgreve Macmillan.
- Dutton, J. E., Dukerich, J. M. and Harquail, C. V. (1994). Organizational images and member identification. Administrative Science Quarterly, 39(2), 239-263.
- Düzgün, E. ve Yeşiltaş, M. (2019). Otel işletmelerinde algılanan örgütsel destek ve örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracılık etkisinin incelenmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(3), 533-552.
- Edwards, M. R. and Peccei, R. (2007). Organizational identification: Development and testing of a conceptually grounded measure. European Journal of Work and Organizational Psychology, 16(1), 25–57.
- Efraty, D. and Sirgy, M. J. (1990). The effects of quality of working life (QWL) on employee behavioral responses. Social Indicators Research, 22(1), 31-47.
- Efraty, D., Sirgy, M. J. and Claiborne, C. B. (1991). The effects of personal alienation on organizational identification: A quality-of-work-life model. Journal of Business and Psychology, 6(1), 57-78.
- Erdem, H., Gökmen, Y. ve Türen, U. (2015). Psikolojik sermayenin örgütsel özdeşleşme üzerine etkisinde algılanan örgütsel desteğin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 38-62.
- Erkmen, T. ve Esen, E. (2012). Bilişim sektöründe çalışanların psikolojik sermaye düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 55-72.
- Erkuş, A. ve Afacan Fındıklı, M. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302-318.
- Erkuş, A. ve Tüzün, A. (2013). Psikolojik sermayenin çalışanların tükenmişlik düzeyine etkisi: İş yaşam kalitesinin aracılık rolü. 1. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, 15-16 Kasım 2013, Sakarya Üniversitesi İşletme Fakültesi, Türkiye, ss. 22-24.
- Gazeloğlu, C., Erkılıç, E. and Aytekin, E. (2019). Determination of the effect of employees’ trust perceptions in a manager on their organizational identification behavior: An application on hotel employees. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 2(2), 86-109.
- Gökgöz, H. ve Ünsar, A. S. (2019). Akademisyenlerin örgütsel özdeşleşme ve işkolizm algıları üzerine bir araştırma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 75, 48-67.
- Gupta, B. (2015). An empirical study of impact of demographic variables on quality of work life among insurance sector employees in indore division. Pacific Business Review International, 8(1), 24-32.
- Güleç, R. ve Öncül, M. S. (2019). Yöneticilerin mizah tarzının çalışanların iş yaşam kaliteleri üzerine etkisinde psikolojik sermayenin aracı rolü. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(37), 157-185.
- Huzzard, T. (2003). The convergence of the quality of working life and competitiveness. Stockholm: National Institute for Working Life.
- Inda, S. S. (2013). Quality of work life: A comprehensive study (first edition). Toronto: Canadian Academic Publishing.
- İbiş, S. ve Batman, O. (2017). Otel işletmelerinde çalışanların memnuniyetine etki eden faktörler üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 264-279.
- İşcan, Ö. F. (2006). Dönüştürücü/etkileşimci liderlik algısı ve örgütsel özdeşleşme ilişkisinde bireysel farklılıkların rolü. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 11(6), 160-177.
- Janes, P. and Wisnom, M. (2010). Changes in tourism industry quality of work life practices. Journal of Tourism Insights, 1(1), 107-113.
- Kaplan, M. ve Göker, H. (2020). Psikolojik sermayenin iş erteleme üzerindeki etkisi: Psikolojik iyi oluşun düzenleyici rolü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 273-289.
- Kaya, Ş. D. ve Zerenler, M. (2014). Çalışma hayatında psikolojik sermaye, mesleki bağlılık ve kariyer planlamasına genel bakış (birinci baskı). Ankara: Nobel.
- Kılıç, G. ve Gülen, M. (2019). Algılanan örgütsel desteğin örgütsel özdeşleşmeye ve işten ayrılma niyetine etkisi: Afyonkarahisar örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(4), 1570-1588.
- Kim, T. T., Karetepe, O. M., Lee, G., Lee, S., Hur, K. and Xijing, C. (2017). Does hotel employees’ quality of work life mediate the effect of psychological capital on job outcomes? International Journal of Contemporary Hospitality Management, 29(6), 1638-1657.
- Kitratporn, P. and Puncreobutr, V. (2016). Quality of work life and organizational climate of schools located along the Thai-Cambodian borders. Journal of Education and Practice, 7(11), 134-138.
- Koç, H. ve Kızanlıklı, M. (2017). İş-aile ve aile-iş yaşamı çatışması ile işgören performansı arasındaki ilişki: Otel işletmelerinde bir uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Özel Sayı 1, 114-130.
- Kula Kartal, S. ve Mor Dirlik, E. (2016). Geçerlik kavramının tarihsel gelişimi ve güvenirlikte en çok tercih edilen yöntem: Cronbach alfa katsayısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1865-1879.
- Kumlu, T. ve Güçlü Nergiz, H. (2018). Otel işletmesi çalışanlarının pozitif psikolojik sermaye düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 1-13.
- Luthans, F. and Youssef, C. M. (2004). Human, social and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143–60.
- Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. and Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60, 541–572.
- Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J. and Avey, J. B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate-employee performance relationship. Journal of Organizational Behavior, 29, 219-238.
- Luthans, F., Youssef, C. M. and Avolio, B. J. (2007a). Psychological capital: Developing the human competitive edge. New York: Oxford Unıversıty Press.
- Luthans, F., Youssef, C.M. and Avolio, B.J. (2007b). Psychological capital: Investing and developing positive organizational behavior. In D. Nelson and C.L. Cooper (Eds.), pp. 9-24. Positive organizational behavior: Accentuating the positive at work, Thousand Oaks, California: Sage Publications.
- Mael, F. and Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of Organizational Behavior, 13(2), 103-123.
- Mortazavi, S., Yazdi, S. V. S. ve Amini, A. (2012). The role of the psychological capital on quality of work life and organization performance. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 4(2), 206-217.
- Mustafayeva, S. ve Üstün, F. (2018). Çalışanların duygusal zeka becerilerinin iş yaşam kalitesi algıları üzerine etkisi: Türkiye ve Azerbaycan örneği. Business and Economics Research Journal, 9(3), 665-680.
- Nafei, W. (2015). Meta-analysis of the impact of psychological capital on quality of work life and organizational citizenship behavior: A study on Sadat City University. International Journal of Business Administration, 6(2), 42-59.
- Nguyen, T. D. and Nguyen, T. T. M. (2012). Psychological capital, quality of work life, and quality of life of marketers: Evidence from Vietnam. Journal of Macromarketing, 32(1), 87-95.
- Norman, S. M., Avey, J. B., Nimnicht, J.L. and Pigeon, N. G. (2010). The interactive effects of psychological capital and organizational identity on employee organizational citizenship and deviance behaviors. Journal of Leadership & Organizational Studies, 17(4), 380-391.
- Örgün, E., Keskin, E. ve Erol, G. (2017). Otel mutfağı çalışanlarının psikolojik sermaye düzeyleri üzerine bir araştırma. Journal of Recreation and Tourism Research, 4(4), 174-183.
- Patil, S. L. and Swadi, S. Y. (2014). Quality of work life: A review. Indian Journal of Research, 3(11), 146-148.
- Rathamani, P. and Ramchandra, R. (2013). A study on quality of work life of employees in textile industry – sipcot, perundurai. Journal of Business and Management, 8(3), 54-59.
- Reade, C. (2001). Antecedents of organizational identification in multinational corporations: Fostering psychological attachment to the local subsidiary and the global organization. The International Journal of Human Resource Management, 12(8), 1269-1291.
- Sevinç, H. (2015). Kamu çalışanlarının motivasyonunda kullanılan araçlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 944-964.
- Sirgy, M. J., Efraty, D., Siegel, P. and Lee, D. J. (2001). A new measure of quality of work life (qwl) based on need satisfaction and spillover theories. Social Indicators Research, 55(3), 241-302.
- Sökmen, A. ve Bıyık, Y. (2016). Örgütsel bağlılık, örgütsel özdeşleşme, kişi-örgüt uyumu ve iş tatmini ilişkisi: Bilişim uzmanlarına yönelik bir araştırma. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 9(2), 221-227.
- Suna, B. ve Okun, O. (2019). Otel Çalışanlarının psikolojik sermaye düzeylerinin yenilikçi düşünce yapısına etkisi: Van ili örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 491-518.
- Süral Özer, P., Topaloğlu, T. ve Timurcanday Özmen, Ö. N. (2013). Destekleyici örgüt ikliminin, psikolojik sermaye ile iş doyumu ilişkisinde düzenleyici etkisi. Ege Akademik Bakış, 13(4), 437-447.
- Şen, C., Mert, İ. S. ve Eroğluer, K. (2019). Çalışanların psikolojik sermaye alt boyutlarının demografik özellikler bağlamında değişkenliği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 1171-1192.
- Taşdemir Afşar, S. (2011). Çalışma yaşam kalitesinin örgütsel bağlılık düzeyi üzerindeki etkisi: Devlet ve vakıf üniversitelerinde çalışan akademisyenler üzerine nicel bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. Yönetim ve Ekonomi, 17(2), 183-206.
- Türk, U. ve Yıldız, G. (2015). ERP uygulamalarının çalışma yaşamı kalitesine etkisi: Nitel bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 44, 139-148.
- Türkay, O. (2015). Çalışma yaşamı kalitesinin iş memnuniyeti ve bağlılık üzerine etkileri: Seyahat acentaları üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 22(1), 239-256.
- Uçkun, C. G. (2015). Turizm işletmelerinde insan kaynakları koruma ve geliştirme. E. Pelit (Ed), Turizm işletmelerinde insan kaynakları yönetimi (birinci baskı), içinde (ss. 425-447). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Ural, A. ve Kılıç, İ. (2018). Bilimsel araştırma süreci ve SPPS ile veri analizi (beşinci baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
- Uygungil, S. ve İşcan, Ö. F. (2018). Pozitif psikolojik sermaye, örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 435-453.
- Ünlü, Z. ve Akdoğan, E. (2015). Yenilik yönetiminin iş yaşam kalitesi üzerine etkisi: Ankara’daki devlet üniversiteleri bünyesinde bulunan teknokenetlerde bir araştırma. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 25(2), 29-66.
- Van Dick, R., Grojean, M. W., Christ, O. and Wieseke, J. (2006). Identity and the extra mile: Relationships between organizational identification and organizational citizenship behaviour. British Journal of Management, 17(4), 283-301.
- Yalçın, S. (2019). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 13-26.
- Yalçın, S., Yıldırım, İ. ve Akan, D. (2016). Öğretmenlerin iş yaşam kaliteleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 205-224.
- Yarmacı, N. (2012). Psikolojik güçlendirmenin örgütsel özdeşleşmeye etkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Yarmacı, N., Karaçor, M. ve Pelit, E. (2016). Kişilik özelliklerinin örgütsel özdeşleşmeye etkisi: Otel işletmeleri işgörenleri üzerinde bir araştırma. 17. Ulusal Turizm Kongresi “Akademi Sektör Buluşması”, 20-23 Ekim 2016, Muğla-Bodrum ss. 140-152.
- Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, Özel Sayı, 74-85.
- Yazar, F. ve Özutku, H. (2019). Psikolojik sermayenin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. Kocatepe İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 70-81.
- Yıldız, S. M. (2013). Spor ve fiziksel etkinlik işletmelerinde iş yaşam kalitesinin çalışanların işten ayrılma niyetine etkisi. Ege Akademik Bakış, 13(3), 317-324.
- Yorulmaz, F. ve Yavan, Ö. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin işveren marka oluşumu üzerindeki etkisi: Turizm sektörü örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2): 1007-1027.
- Yücel, E. (2019). Pozitif psikolojik sermayenin iş tatminine etkisi: Turizm sektöründe bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 7(4), 1136-1154.
- Yücetürk, E. E. (2005). Türkiye’de iş yaşam kalitesini ve verimliliği azaltan gizli bir sendrom: Yıldırma (mobing). İktisat, İşletme ve Finans, 20(231), 97-108.
- Zhao, Z. and Hou, J. (2009). The study on psychological capital development of intrapreneurial team. International Journal of Psychological Studies, 1(2), 35-40.