İpek Yolu Üzerinde Alternatif Güzergâhın Türkiye Açısından Önemi: Olası Türk Koridoru

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 2, 570 - 581, 24.06.2023

Baybarshan Ali Kazancı , İlteriş Kaan Barun

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1055183

Cited By: 1

Öz

Ticaret yolları geçmişten bugüne kadar kültürel, tarihsel ve ekonomik menfaatler ile bölgesel ve uluslararası çekişmelere sahne olmuştur. Geçmişte İpek Yolunu kontrol altına alan ülkeler küresel alanda güç sahibi olmuş ve ekonomik kazanımlarını artırmışlardır. Global açıdan Doğu ile Batı arasında bir köprü olan İpek Yolu, ekonomik olarak büyüyen ve üretim fazlası elde eden Çin devleti için büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, Çin devleti, gelişmiş ekonomilerin yer aldığı Avrupa kıtası ile ticaret hacmini artırmak için “Bir Kuşak Bir Yol” projesini dünyaya duyurmuştur. Böylece Avrupa – Asya ticaret ikileminde yeniden değerlendirilmeye alınan İpek Yolu; kuzey, orta ve güney olmak üzere üç farklı koridora ayrılmaktadır. Bu güzergâhlardan orta koridor, zaman, maliyet ve güvenlik açısından en uygun koridordur. İkinci Karabağ Savaşı ile Kafkas bölgesindeki dengeler Türk devletleri lehine değişmiş ve bunun sonucunda Zengezur havzası gündeme gelmiştir. Bu havzanın İpek Yolu'nun orta koridoru ile buluşması halinde Çin'den Avrupa'ya uzanan ticaret yolunun sadece Türk ülkelerinden geçme ihtimali "Türk Koridoru" kavramını ön plana çıkaracaktır. Bu kapsamda, İpek Yolu güzergâhında söz sahibi güçler olan AB, Rusya, Çin ve Türkiye'nin olası “Türk Koridoru” bağlamında yeni politika denklemleri oluşturma olasılığı bulunmaktadır. Türkiye ise ticaret yollarının ve iki kıtanın ortasında, üç tarafı denizlerle çevrili stratejik bir konumdadır. Dolayısıyla, bahsi geçen koridorun Bir Kuşak Bir Yol projesine bağlanması durumunda Türkiye'ye etkilerinin ekonomi politiği incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

İpek Yolu, Türk koridoru, Bir Kuşak Bir Yol, Türkiye, ticaret yolları

The Importance of an Alternative Route on the Silk Road for Türkiye: A Possible Turkish Corridor

Öz

Trade routes have been the subject of cultural, historical, and economic interests and regional and international conflicts from the past to the present. Countries that controlled the Silk Road in the past have gained power in the global arena and increased their economic gains. The Silk Road, which is a bridge between the East and the West from a global perspective, is a great deal of importance for the Chinese state, which is growing economically and gaining production surplus; therefore, the State has announced the “Belt and Road Initiative” to the world in order to its trade volume with the European continent, where the developed economies are located. Thus, the Silk Road, which was re-evaluated in the Europe-Asia trade dilemma, is divided into three different corridors; north, middle, and south. Among these routes, the middle corridor is the most suitable corridor in terms of time, cost and security. With the Second Karabakh War, the balances in the Caucasus region changed in favor of the Turkish countries, and as a result, the Zengezur basin has been brought to the agenda. The fact that the trade route from China to Europe will pass only through Turkish countries emphasize the concept of the "Turkish Corridor", in case this corridor meets the middle corridor of the Silk Road. In this context, there is a possibility that the EU, Russia, China, and Türkiye, which are the powers that have a say in the Silk Road route, will create new policy equations in the context of the possible Turkish Corridor. Türkiye, on the other hand, is in a strategic position in the middle of trade routes and two continents, surrounded by seas on three sides. Therefore, the political economy of its effects on Türkiye will be examined, in case the aforementioned corridor is connected to the Belt and Road Initiative.

Anahtar Kelimeler

Silk Road, Turkic Corridor, One Belt One Road, Türkiye, trade routes

Kaynakça

• Beckwith, I. C. (2011). İpek yolu imparatorlukları. (K. Yıldırım Çev.). Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
• Bonavia, J. (1999). The silk road: from Xi`an to Kashgar. Hong Kong: Odyssey Publications Ltd.
• Brands, H. (2019). China is determined to reshape the globe. https://www.aei.org/op-eds/china-is-determined-to-reshape-the-globe (Erişim Tarihi: 30.11.2021).
• British Broadcasting Corporation (2021). Çin, taliban yönetimindeki Afganistan'a 31 milyon dolarlık gıda, aşı ve ilaç yardımı yapacak. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58501145 (Erişim Tarihi: 03.09.2021).
• Chen, X. & Mardeusz J. (2015), China and Europe: Reconnecting across a new silk road global economy the european. Financial Review, 1-12.
• Çağan, E. H. (2019). Yeni ipek yolunun cazibesi AB’nin başını döndürüyor. https://avim.org.tr/tr/Analiz/YENI-IPEK-YOLU-NUN-CAZIBESI-AB-NIN-BASINI-DONDURUYOR (Erişim Tarihi: 01.10.2021).
• Çakan, V. (2017). Yeni ipek yolu projesi: Beklentiler sorunlar ve gerçekler. Asya Araştırmaları Dergisi, (1), 35-51.
• Dal, E. P. (2017). Kuşak ve yol projesi, Çin’in yeni vizyonu ve Türkiye. https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/-kusak-ve-yol-projesi-cin-in-yenivizyonu-ve-turkiye/960778 (Erişim Tarihi: 28.11.2019).
• Doğan, Z. (2021). Türkiye-İran: Orta asya pazarları için tır savaşları. https://www.al-monitor.com/tr/contents/articles/originals/2014/12/turkey-iran-war-over-trucks-central-asia.html (Erişim Tarihi: 10.10.2021).
• Durdular, A. (2016). Çin’in “Kuşak-Yol” projesi ve Türkiye-Çin ilişkilerine etkisi. Avrasya Etüdleri, 77-97.
• Düğen, T. (2011). 21. yüzyılda ipek yolu. 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü. 46-52.
• İstikbal, D. (2021). Çin yatırımlarına ekonomi politik yaklaşım 2005-2019. https://www.setav.org/cin-yatirimlarina-ekonomi-politik-yaklasim-2005-2019 (Erişim Tarihi: 19.10.2021).
• Karagöl, E. T. (2017). Modern ipek yolu projesi. SETA Perspektif, 174, 1-7.
• Katıtaşı, G. (2019). Asya’da Çin ve Rus bölgeselciliği: Modern ipek yolu projesi ve Avrasya ekonomik birliği. Uluslararası Siyaset Bilimi ve Kentsel Araştırmalar Dergisi, (7), 119-141.
• Kazancı B. A. (2021). Türk cumhuriyetleri arasında olası gümrük birliği ve diğer entegrasyon modellerinin analizi. Doktora Tezi. Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Kızıl, Ö. (2016). Zengezur koridorundan Azez’e Türk dünyasında yapay set krizi. 2023 Dergisi, (180), 22-28.
• Kulaklıkaya, Ö. (2013). Modern ipek yolu-orta asyanın küresel ekonomiye açılan kapısı. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, 1-7.
• Nikaein, G. (2019). Tarihi ticaret yollarının kent ticaret merkezine etkileri, ipek yolu örneği (Bursa ve Tebriz kentleri). Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Rehimov, R. (2021). Zengezur koridoru Türkiye ile Azerbaycan arasında yeni bağlantı sağlayacak. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/zengezur-koridoru-turkiye-ile-azerbaycan-arasinda-yeni-baglanti-saglayacak/2259193 (Erişim Tarihi: 08.10.2021).
• Rzayev, M. ve İsayev E. (2012). Türk halklarının ekonomik-kültürel ilişkilerinde tarihi ipek yolunun rolü. Turan-Sam Dergisi, 4(14), 21-27.
• Tezer H. (2016). 21. asırda ipek yolu ekonomileri ve Türk dünyasının ekonomik gelişim süreci. F. Atasoy (Ed), İpek Yolunda Turizm içinde (ss. 13-36). Ankara: EPAMAT Matbaacılık.
• Trade Map (2021). https://www.trademap.org (Erişim Tarihi: 13.11.2021).
• Turhan, C. (2019). Bir kuşak bir yol projesinin ilk transit treni Avrupa’ya uğurlandı. http://www.tcddtasimacilik.gov.tr/haber/355/ (Erişim 28.11.2019).
• Turkic Council (2019). 10th anniversary of the Nakhchivan agreement. Baku.
• Tutar, F. K. ve Koçer F. Ş. (2019). Çin’in yeni ipek yolu projesi: Bir kuşak bir yol. Journal of Socıal, Humanıtıes and Admınıstratıve Scıences, 618-626.
• Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı (2021). Türkiye'nin çok taraflı ulaştırma politikası. https://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-cok-tarafli-ulastirma-politikasi.tr.mfa (Erişim Tarihi: 10.09.2021).
• World Bank. (2021). https://data.worldbank.org/?locations=TR-EU-CN-RU (Erişim Tarihi: 10.10.2021).