Yetişkin Bağlanma Stillerinin Kişilerarası İletişimdeki Rolü Üzerine Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir İnceleme

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 2, 674 - 689, 28.06.2024

İlayda Giritli

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1138387

Öz

Geçmişten günümüze süregelen bağlanma faktörü ve bağlanma ihtiyacı, üzerine geliştirilen birçok çalışma sayesinde çeşitli bağlanma stillerinin varlığının keşfedilmesini sağlamıştır. Psikoloji, nöropsikoloji, psikiyatri ve iletişim alanında çalışan birçok araştırmacı ve teorisyen; bağlanma stillerini tanımlamıştır. Bağlanma stilleri, bebeklik ve yetişkinlik dönemi olmak üzere iki farklı gruba ayrılmaktadır. Özellikle yetişkin bağlanma stillerinin, çeşitli değişkenlerle ilişkisi üzerine yapılmış birçok araştırma mevcuttur. Bu çalışmada; Türkiye’de yapılmış olan yüksek lisans, doktora ve tıpta uzmanlık tezlerinden elde edilmiş olan veriler kullanılmıştır. Bu doğrultuda bu çalışmanın kapsamını 2015-2021 yılları arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde yayınlanmış olan yetişkin bağlanma stillerini işleyen yüksek lisans, doktora ve tıpta uzmanlık tezleri oluşturmaktadır. Bu bulgular değerlendirilip demografik değişkenler, duygusal zeka, zihinsel beceriler, benlik algısı, duyguları ifade etme, empati kurma, kıskançlık, anksiyete, depresyon, yas süreci, olumsuzluklarla başa çıkma becerisi, çeşitli ruhsal değişkenler, aile ve ebeveynlerle olan ilişki, romantik ilişki doyumu, cinsellik ve evcil hayvanla olan etkileşim gibi birçok iletişimsel değişkenin; 4 tür yetişkin bağlanma stili üzerinde kişilerarası iletişime nasıl yön verdiği tartışılmıştır. Bu çalışmanın amacı; Türkiye’de yapılmış olan yüksek öğrenim tezlerine ait yetişkin bağlanma stilleri araştırmalarından elde edilen bulguların, kişilerarası iletişim açısından değerlendirilmesidir. Bağlanma stillerinin çeşitli değişkenler üzerinden incelendiği tez araştırmalarından elde edilen verilerin, kişilerarası iletişime nasıl yön verdiği araştırılmıştır. Bu makalede veri toplama yöntemi olarak tarama yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

bağlanma, bağlanma stilleri, kişilerarası iletişim

A Study of Graduate Theses on the Role of Adult Attachment Styles in Interpersonal Communication

Öz

The attachment factor and the need for attachment from the past to the present have led to the discovery of the existence of various attachment styles, thanks to many studies developed on it. Many researchers and theorists working in the fields of psychology, neuropsychology, psychiatry and communication; defined attachment styles. Attachment styles are divided into two different groups as infancy and adulthood. There are many studies on the relationship between adult attachment styles and various variables. In this study; the data obtained from master's, doctoral and medical specialization theses made in Turkey were used. These findings were evaluated and many communicative variables such as demographic variables, emotional intelligence, mental skills, self-perception, expressing emotions, empathy, jealousy, anxiety, depression, grieving process, ability to cope with negativities, suicidal tendency, various psychological variables, relationship with family and parents, eating behavior, body image, substance use, romantic relationship satisfaction, sexuality interaction with the pet; are discussed how them direct interpersonal communication on 4 types of adult attachment styles. The aim of this study is to evaluate the findings obtained from adult attachment styles researches of higher education theses in Turkey in terms of interpersonal communication. It was investigated how the data obtained from the thesis studies, in which attachment styles were examined through various variables, shape interpersonal communication. In this article, scanning method was used as data collection method.

Anahtar Kelimeler

attachment, attachment styles, interpersonal communication

Kaynakça

• Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. N. (2015). Patterns Of Attachment: A Psychological Study Of The Strange Situation. Psychology Press. Akdağ, C. (2017). Genç Yetişkin Bireylerin Anne-Babalarıyla Kurdukları İlişki Örüntüsünün Romantik İlişkilerindeki Kaygı Ve Kaçınma Düzeylerini Yordama Gücü. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı.
• Aydın, A. B. (2020). Yetişkin Bireylerde Erken Dönem Uyum Bozucu Şemalar İle Bağlanma Stilleri Ve Ayrılık Kaygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Klinik Psikoloji Bilim Dalı.
• Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (1991). Attachment Styles Among Young Adults: A Test Of A Four-Category Model. Journal Of Personality And Social Psychology, 61(2), 226.
• Bowlby, J. (1979). The Bowlby-Ainsworth Attachment Theory. Behavioral And Brain Sciences, 2(4), 637-638. Çetinkaya, O. (2021). Köpek Sahibi Olan Ve Olmayan Bireylerin Bağlanma Yalnızlık Ve Psikolojik İyi Oluş Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık Programı.
• Demir, D. S. (2019). Yetişkinlerde Bağlanma Stilleri İle Sürekli Kaygı Düzeyi Ve Sosyotropik-Otonomik Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji.
• Ertürk, Z. H. (2021). Bağlanma Stilleri Ve Benlik Saygısının Obsesif Kompulsif Semptomlar Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Kent Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Klinik Psikoloji Bilim Dalı.
• Gümüş, C. (2017). Ebeveynleri Boşanmış 21 Yaş Ve Üzeri Yetişkin Bireylerin Kişilerarası İlişkilerindeki Bağlanma Modelleri Ve Ayrılma Kaygılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Klinik Psikoloji.
• Karaduman, M. (2017). Bağlanma Stilinin Yeme Davranışı Ve Beden İmajı İle İlişkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Klinik Psikoloji Bilim Dalı.
• Kesebir, S., Kavzoğlu, S. Ö., & Üstündağ, M. F. (2011). Bağlanma Ve Psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 321-342.
• Kurt, M. (2019). Yetişkinlerde Varoluşsal Kaygının, Bağlanma Stilleri Ve Umutsuzluk İle Olan İlişkisinin İncelenmesi. İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Ana Bilim Dalı, Klinik Psikoloji.
• Küt, D. (2018). Genç Yetişkin Kadın Bireylerin Bağlanma Stilleri İle Cinsel Yaşam Kalitesi Düzeyleri, Cinsel Özgüven Ve Psikolojik Belirtilerinin İncelenmesi. Doktora Tezi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Gelişim Psikolojisi.
• Ökmen, A. C. (2020). Obsesif Kompulsif Bozuklukta Zihin Kuramı İşlevleri Ve Bağlanma Biçimleri Arasındaki İlişki. Tıpta Uzmanlık Tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı.
• Özcan, Ç. (2019). Yeme Tutumlarının Bağlanma Örüntüleri Ve Geçmişi Kabul Etme İle İlişkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı.
• Sezer, S. (2019). Narsistik Kişilik Özellikleri İle Affedicilik Arasındaki İlişki: Bağlanma Stillerinin Aracı Rolü. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Soğancı, D. (2017). Bağlanma Stillerinin Romantik İlişki Doyumu Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Klinik Psikoloji.
• Subaşı, N. G. (2019). Çocukluk Dönemi Bağlanma Stilleriyle Yetişkinlik Dönemi İletişim Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, Psikoloji Programı.
• Şipit, G. (2019). Yetişkin Bireylerde Bağlanma Stillerinin Duyguları İfade Etme Şekilleri Ve Empatik Eğilim Yeteneklerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Bilim Dalı.
• Taşın, B. (2015). Bağlanma Stillerinin Kıskançlık Ve Anksiyete Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı.
• Tiftikçi, P. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Cinsel Mitlere İnanma Düzeyi İle Bağlanma Stilleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı.
• Uçak, H. (2019). Öfke İfade Tarzlarının Travmatik Yaşam Olayları Ve Bağlanma Stillerine Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı.
• Ustaosman, N. N. (2019). Bağlanma Stillerinin Anksiyete Ve Umutsuzluk Düzeyi İle İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, Klinik Psikoloji Programı.
• Yerebakan Tüzer, M. (2017). Genel Psikiyatri Polikliniğine Başvuran Hastalarda Cinsel İşlev Bozukluğu Ve Beden Algısı İlişkisinin Bağlanma Stilleri Açısından Araştırılması. Sağlık Bakanlığı, İstanbul Bakırköy Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği, Sağlık Bilimleri Üniversitesi İstanbul Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı Ve Sinir Hastalıkları Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği.
• Yüce, B. (2019). Çocukluk Çağı Travması Ve Bağlanma Stillerinin Flört Şiddeti İle İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı.