İlkokul Öğrencileri ile Yapılan Sorumluluk Etkinlikleri ve Uzaktan Eğitim Sürecinde Yaşanan Değişimler: Öğretmen Görüşleri

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 3, 855 - 870, 27.09.2024

Eray Baş , Esin Hazar

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1167235

Öz

Bu çalışmanın amacı Covid-19 pandemisi nedeniyle aksayan yüz yüze eğitim sonrasında öğrencilerin sorumluluk bilincine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesidir. Niteliksel yaklaşımla yürütülen çalışmada olgu bilim modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıfları okutan 15 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplamak için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. İki bölümden oluşan görüşme formunun birinci bölümünde katılımcıların kişisel bilgilerine (cinsiyet, kıdem yılı, öğrenim durumu ve okutulan sınıf düzeyi) yönelik sorulara yer verilmiş, ikinci bölümde ise katılımcılara uzaktan eğitimin öğrencilerdeki sorumluluk bilincine etkilerini tespit etmeye yönelik üç açık uçlu soru yöneltilmiştir. Araştırmada verilerin çözümlenmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. İçerik analizi sürecinde, elde edilen veriler araştırmacılar tarafından kodlanmış, tema ve alt temalara ayrılmış ve elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre sınıf öğretmenleri, pandemi öncesinde öğrencilerine sorumluluk bilinci kazandırmak için yapılan etkinlikleri “Sınıf içi etkinlikler” ve “Sınıf dışı etkinlikler” olmak üzere iki şekilde sınıflandırmıştır. Diğer bir bulguda ise sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitimin öğrencilerdeki sorumluluk bilincine yönelik etkilerini “Olumlu etkiler” ve “Olumsuz etkiler” olmak üzere iki şekilde sınıflandırdığı görülmektedir. Ayrıca sınıf öğretmenleri, pandemi sonrası öğrencilerin sorumluluk bilinçlerinin yeniden kazandırılması için yaptıkları etkinlikleri “Çalışma alışkanlığını kazandırma”, “İletişim becerilerini geliştirme”, “Geribildirim verme”, “Motivasyonu arttırma çalışmaları” ve “Sınıf kurallarına uyum çalışmaları” olmak üzere beş ayrı kategoride sınıflandırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sorumluluk bilinci, pandemi, uzaktan eğitim, yüz yüze eğitim

Determination of the Changes in the Consciousness of Responsibility of Primary School Students After Distance Education according to Teachers' Opinions

Öz

The aim of this study is to examine the opinions of teachers on the consciousness of responsibility of students after the face-to-face education disrupted due to the Covid-19 pandemic. The phenomenology model was used in the study conducted with a qualitative approach. The study group of the research consists of 15 primary school teachers working in primary schools in the 2021-2022 academic year and teaching the second, third and fourth grades. A semi-structured interview form was used to collect data in the study. In the first part of the interview form, which consists of two parts, questions about the personal information of the participants (gender, seniority, education level and grade level taught) were included, and in the second part, three open-ended questions were asked to the participants to determine the effects of distance education on students' consciousness of responsibility. Content analysis method was used to analyze the data in the research. In the content analysis process, the data obtained were coded by the researchers, divided into themes and sub-themes, and the findings were interpreted. According to the findings, primary school teachers classified the activities carried out to raise a consciousness of responsibility in their students before the pandemic in two ways as “in-class activities” and “out-of-class activities”. In another finding, it is seen that primary school teachers classify the effects of distance education on students' sense of responsibility in two ways as "positive effects" and "negative effects". In addition, the classroom teachers have classified the activities they do to regain the consciousness of responsibility of the students after the pandemic in five different categories: "Gaining the habit of working", "Developing communication skills", "Giving feedback", "Motivation increasing activities" and "Working on compliance with the classroom rules".

Anahtar Kelimeler

Consciousness of responsibility, pandemic, distance education, face-to-face education., Consciousness of responsibility, pandemic, distance education, face-to-face education.

Kaynakça

• Aktepe, V. (2015). 5. Sınıf Öğrencilerinin Sorumluluk Değerinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Performans Görevi Uygulaması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1511-1534.
• Akyüz, H. (1991). Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları Üzerine Bir Araştırma. MEB Yayınları
• Aladağ, S. (2009). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde değer eğitimi yaklaşımlarının öğrencilerin sorumluluk değerini kazanma düzeyine etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi], Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altıparmak, K., Kurt, İ. D. ve Kapıdere, M. (2011). “E-learning and open source code management systems in education”, Akademik Bilisim’11-XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Başaran, İ. E. (1974). Eğitim psikolojisi (3. Baskı). Ankara: Yargıçoğlu
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K., E., Akgün, E., Ö., Karadeniz, Ş., Demirci, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara. Pegem Akademi.
• Calp, Ş., Aydın, K. (2019). İlkokulda Sorumluluk Eğitimine Yönelik Bir Model Önerisi. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(3), 63-85.
• Civelek, B. (2006). Çocuklara sorumluluk bilinci kazandırmak. Çoluk Çocuk Aylık Anne Baba Eğitimci Dergisi, 58, 20–22.
• Çoban, O. (2016). Sokratik sorgulama yöntemi ile sorumluluk değerinin öğretimi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak
• De Paepe, L., Zhu, C., & DePryck, K. (2018). Drop-out, retention, satisfaction and attainment of online learners of Dutch in adult education. International Journal on E-Learning, 17(3), 303-323
• Deveci, H., Selanik Ay, T. (2009). İlköğretim öğrencilerinin günlüklerine göre günlük yaşamda değerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 167- 181. Erden, M. (2001). Sınıf Yönetimi. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Evertson, C. M. (1994). Classroom management for elementary teachers. ABD: Allyn & Bacon.
• Fidan, N. ve Erden, M. (2001). Eğitime giriş. İstanbul: Alkım Yayınları
• Gömleksiz, M. N. & Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 95-134
• Gündüz, M. (2014). İlköğretim 3. Sınıf hayat bilgisi dersinde sorumluluk değerinin proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile öğretiminin akademik başarı ve tutuma etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Karakuş, C., Kartal, A., Çağlayan, T., (2016). İlkokul öğrencilerine göre sorumluluk. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 49(1), 1-11.
• Kuğuoğlu, İ. H. (2004). Sınıf Öğretmenliği Bölümü Mezunu Aday Öğretmenlerin Kendi Algılamalarına Göre Sınıf Yönetimi Alanındaki Yeterliliklerini Algılamalarına Dair Görüşleri ve Önerileri, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. 6-9 Temmuz, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Kuzu, İ. Ç. (2020). Covid-19 Pandemisi Sürecinde Uygulanan İlkokul Uzaktan Eğitim Programı (Eba TV) ile İlgili Veli Görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 505-527 Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed.). California: Sage Publications
• Özdoğan, A. Ç., Berkant, H. G., (2020). Covid-19 pandemi dönemindeki uzaktan eğitime ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 13-43.
• Selanik Ay, T., & Dal, S. (2014). İlköğretim öğrencilerinin yazılı anlatım ürünlerine göre sorumluluk değeri algıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 78-93.
• Sezer, A., Çoban, A. ve Akşit, İ. (2017). Öğretmenlerin sorumluluk değeri algılarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 122 – 144
• Şahan, E. (2011). İlköğretim 5. ve 8. sınıf ders programlarındaki sorumluluk eğitimine dönük kazanımların gerçekleşme düzeyleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ahi Evran Üniversitesi.
• Şahin, I. ve Altunay, U. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin sınıf yönetimi davranışları. İlköğretim Online, 10(3), 905-918.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• T.C. Resmî Gazete. Milli Eğitim Temel Kanunu. 24/6/1973 Sayı: 14574
• Türk Dil Kurumu [TDK]. (1988). Türkçe sözlük-1 A-J. (8. baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi.
• Yeşilyaprak, B. (2002). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Nobel Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yontar, A. (2013). Sorumluluk ile empati ilişkisinin İncelenmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.