Kişiler Arası İlişki Duyarlılığı ve Yalnızlığın Problemli İnternet Kullanımı Üzerindeki Rolü

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 3, 1293 - 1306, 27.09.2024

Elmas Merve Malas , Selma Arıkan

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1201257

Öz

İnternetten kullanımı son zamanlarda giderek artmaktadır. İnternet kullanımının son zamanlarda giderek artmasına neden olan birçok faktör bulunmaktadır. Çalışmada kişiler arası ilişki duyarlılığı ve yalnızlık düzeyinin problemli internet kullanımı üzerindeki yordayıcılığı ele alınmıştır. Kişiler arası ilişki duyarlılığı ve yalnızlık düzeyinin problemli internet kullanımı üzerindeki yordayıcılığının incelendiği mevcut çalışmaya yaşları 18-38 arasında değişen toplam 200 gönüllü lise son sınıf ve üniversite öğrencisi katılmıştır. Katılımcılara demografik bilgi formu ve sosyal medyayı kullanma özelliklerini ölçen sorular ile Problemli İnternet Kullanımı Ölçeği (PİKÖ), Kişilerarası Duyarlılık Ölçeği ve UCLA Yalnızlık Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen verilere uygulanan istatistiki analiz sonucunda, kişiler arası ilişki duyarlılığının problemli internet kullanımını yordadığı tespit edilmiştir. Ayrıca yalnızlık ve problemli internet kullanımı arasında da düşük olmakla birlikte pozitif bir ilişki olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak, mevcut çalışma kişiler arası ilişki duyarlılığı ve yalnızlık düzeyi gibi psikolojik değişkenlerin sorunlu internet kullanım davranışını kısmen de olsa açıklayabilecek nitelikte olduğunu göstermiştir Problemli internet kullanımının öncellerinin tespit edilmesi bu konuda doğru müdahaleleri yapabilmek açısından önemlidir. Elde edilen sonuçların, akıllı telefon ve sosyal medya bağımlılığı gibi diğer teknoloji ile bağlantılı davranış bağımlılıklarına yönelik araştırmalar açısından da yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kişiler arası ilişki duyarlılığı, yalnızlık, problemli internet kullanımı, internet bağımlılığı, Interpersonal relationship sensitivity, loneliness, use of social media, Internet addiction

İnterpersonel Sensitivity and Loneliness As Prediectors Of İnternet Addiction

Öz

Internet usage has been increasing in recent years. There are many factors that have caused the use of the Internet to increase in recent years. We investigated the predictive roles of interpersonal relationship sensitivity and loneliness levels on problematic internet use. It was expected that participants’ problematic internet use would increase as a function of the increases in their interpersonal sensitivity and loneliness levels. 200 participants that are comprised of high school seniors and university students aged between 18 and 38 years were enrolled in the study. The participants were given survey forms including a demographic information form which also questioned their social media usage habits besides the demographic questions, the problematic internet use scale (PIKÖ), interpersonal sensitivity scale and UCLA loneliness scale. Multiple regression analysis was conducted to test our research hypothesis. In the analyses conducted, it was found that interpersonal decency predicts problematic internet use. There is also a low but positive correlation between the loneliness factor and problematic internet use. In the multiple regression analysis conducted it was found that interpersonal sensitivity levels of the participants predicted their problematic internet usage scores. Interpersonal sensitivity was predicted to predict problematic internet use. The interpersonal relationship sensitivity factor was also found to be related to the problematic internet use of the anxious dependency sub-dimension. There is a low relationship between loneliness factor and problematic internet use.

Anahtar Kelimeler

Interpersonal relationship sensitivity, loneliness, use of social media, Internet addiction

Kaynakça

• Adalıer, A. ve Balkan, E. (2012). The relationship between internet addiction and psychological symptoms. IJGE: International Journal of Global Education, 1(2),42-49.
• Ang, R.P. Chong, W.H. Chye, S. Huan, V.S. (2012). Loneliness and generalized problematic Internet use: Parents’ perceived knowledge of adolescents’ online activities as a moderator. Computers in Human Behavior, 28, 1342–1347.
• Anlı, G. (2018). Kişilerarası Duyarlılık ile İnternet Bağımlılığı Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. MANAS Sosyal Çalışmalar Dergisi, 7(1), 103-118.
• Bargh, J.A. McKenna, K.Y.A. Fitzsimons, G.M. (2002). McKenna, K. (1998).Can you see the real me? Relationship formation on the Internet. Journal of Social Isssues, 58(1), 33-48.
• Batıgün D.A. Hasta, D. (2010). İnternet Bağımlılığı: Yalnızlık ve Kişilerarası İlişki Tarzları Açısından Bir Değerlendirme. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11, 213-219.
• Batıgün, D.A. Kılıç, N. (2011). İnternet Bağımlılığı ile Kişilik Özellikleri, Sosyal Destek, Psikolojik Belirtiler ve Bazı Sosyo-Demografik Değişkenler Arasındaki İlişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26(67), 1-10.
• Block J.J. (2008). Issues for DSM-V: İnternet addiction. Am J Psychiatry, 165, 306–7.
• Capan, B.E. (2015). Interpersonal Sensitivity and Problematic Facebook Use in Turkish University Students. Anthropologist, 21(3), 395-403.
• Caplan S., Williams D. ve Yee N. (2009). Problematic Internet use and psychosocial well-being among MMO players. Computers in Human Behavior, 25, 1312–1319.
• Caplan, S.E. (2007). Relations among loneliness, social anxiety, and problematic Internet use. CyberPsychology & Behavior, 10, 234–42.
• Ceyhan, A.A. Ceyhan, E. (2008). Loneliness, Depression, and Computer Self-Efficacy as Predictors of Problematic Internet Use. CyberPsychologyve Behavior, 11(6), 699-701.
• Ceyhan, E. Ceyhan, A.A. Gürcan, A. (2007). Validity and Reliability of the Problematic İnternet Usage Scale. Educational Sciences, 7(1), 411-416.
• Chak K, Leung L. (2004). Shyness and locus of control as predictors of Internet addiction and Internet use. CyberPsychology & Behavior, 7, 559–70.
• Davis, R.A. (2001). A cognitive–behavioral model of pathological Internet use. Computers in Human Behavior, 17(2), 187–195.
• Demir A. (1989). Ucla yalnızlık ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7(23),14-18. Doğan, T. Sapmaz, S. (2012). Kişilerarası Duyarlılık Ölçeğinin Türk Üniversite Öğrencilerinde Psikometrik Analizi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(2), 143-155.
• Doğan, U. Karakuş, Y. (2015). Lise Öğrencilerinin Sosyal Ağ Siteleri Kullanımının Yordayıcısı Olarak Çok Boyutlu Yalnızlık. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 57-71.
• Dong, G. Lu, Q. Zhou, H., Zhao, X. (2011). Precursor or Sequela: Pathological Disorders in People with Internet Addiction Disorder. PLoS ONE, 6(2),1-5.
• Eroğlu Y. (2016). Üniversite öğrencilerinde problemli internet kullanımı: ilişkisel-karşılıklı bağımlı benlik kurgusu ve dürtüselliğin yordama güçleri. Turkish studies, 11(3), 1091-1114.
• Erözkan, A. (2005). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası duyarlılık ve depresyon düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 14, 129-155.
• Gümüş, A.B. Şıpkın, S. Tuna, A. ve Keskin, G.(2015). Üniversite öğrencilerinde problemli internet kullanımı, şiddet eğilimi ve bazı demografik değişkenler arasındaki ilişki. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(6), 460-7.
• Hamburger, Y.A. Artzi, E.B. (2003). Loneliness and Internet use. Computers in Human Behavior, 19, 71–80. Harb, G. C. Heimberg, R. G. Fresco, D. M. Schneier, F. R. ve Liebowitz, M.R. (2002). The psychometric properties of the Interpersonal Sensitivity Measure in social anxiety disorder. Behaviour Research and Therapy, 40(8), 961–980. https://doi.org/10.1016/S0005-7967(01)00125-5.
• Huang, A.C.W. (2015). Autonomic Nervous System and Brain Circuitry for Internet Addiction (Chapter 7). Montag C.,Reuter M. Internet Addiction Neuroscientific Approaches and Therapeutical Intervention içinde (ss. 111-130). New York: Springer Cham Heidelberg.
• İskender, M. (2018). Investigation of the Effects of Social Self-Confidence, Social Loneliness and Family Emotional Loneliness Variables on Internet Addiction. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 6(3), 1-10.
• Joison, A.N. (2007). Psychology and the Internet. Chapter 4-Disinhibition and the Internet. Academic Press, 75-92. https://doi.org/10.1016/B978-012369425-6/50023-0
• Kim, J. LaRose, R. ve Peng, W. (2009). Loneliness as the cause and the effect of problematic internet use: The relationship between internet use and psychological well-being. Cyberpsychology and Behavior, 12(4), 451-455.
• Kraut, R. Patterson, M. Lundmark, V. Kiesler, S. Mukopadhyay, T. Scherlis, W. (1998). Internet Paradox A Social Technology That Reduces Social Involvement and Psychological Well-Being? American Psychologist, 53(9), 1017-1031.
• Lee, Y. ve Ko, Y.G. (2018). Feeling lonely when not socially isolated: social isolation moderates the association between loneliness and daily social interaction. Journal of Social and Personal Relationships, 35(10), 1340-1355.
• Lo, SK. Wang, CC. Fang, W. (2005). Physical Interpersonal Relationships and Social Anxiety among Online Game Players. Cyberpsychology & Behavıor, 8(1), 15-20.
• Milani, L. Osualdella, D. Blasio, PDi. (2009). Quality of Interpersonal Relationships and Problematic Internet Use in Adolescence. CyberPsychology & Behavior,12(6), 681-684.
• Morahan-Martin, J. ve Schumacher, P. (2003). Loneliness and social uses of the Internet. Computers in Human Behavior, 19, 659–671.
• Morsünbül, Ü. (2014). İnternet bağımlılığının bağlanma stilleri, kişilik özellikleri, yalnızlık ve yaşam doyumu ile ilişkisi. International Journal of Human Sciences, 11(1), 357-372.
• Odacı, H. Kalkan, M. (2010). Problematic Internet use, loneliness and dating anxiety among young adult university students. Computers & Education, 55, 1091–1097.
• Ögel, K. (2020). İnternet Bağımlılığı. (4.baskı) İstanbul: Türkiye iş bankası kültür yayınları. Rizzo, C.J. Daley, S.E. ve Gunderson, B.H. Interpersonal Sensitivity, Romantic Stress, and the Prediction of Depression: A Study of Inner-City, Minority Adolescent Girls. J Youth Adolescence, 35, 444–453 (2006). https://doi.org/10.1007/s10964-006-9047-4.
• Sargın, N. (2013). Üniversite Öğrencilerinin İnternete Yönelik Tutumları ve Problemli İnternet Kullanımları. Turkish Journal of Education, 2(2), 44-53.
• Savcı, M. ve Aysan, F. (2016). Relationship between Impulsivity, Social Media Usage and Loneliness. Educational Process. International Journal, 5(2), 106-115.
• Skues, J. Williams, B. Oldmeadow, J. Wise, L. (2016). The Effects of Boredom, Loneliness, and Distress Tolerance on Problem Internet Use Among University Students. Int J Ment Health Addiction, 14, 167–180. Şahin, N. (2014). Ergenlik problemleri ve baş etme yöntemleri ile internet bağımlılığı arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Haliç üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü psikoloji anabilim dalı uygulamalı psikoloji programı, İstanbul.
• Şenormancı, Ö. Konkan, R. Sungur, M.Z. (2010). İnternet bağımlılığı ve bilişsel davranışçı terapisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11, 261-268. TÜİK. (2020). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Survey-on-Information-and-Communication-Technology-(ICT)-Usage-in-Households-and-by-Individuals-2020-33679. (Erişim tarihi: 26.08.2022)
• Ümmet, D. Ekşi, F. (2016). Türkiye'deki Genç Yetişkinlerde İnternet Bağımlılığı: Yalnızlık ve Sanal Ortam Yalnızlık Bağlamında Bir İnceleme. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3(1), 29 - 53.
• Xiuqin, H. Huimin, Z. Mengchen, L. Jian, W. Ying, Z. Ran, T. (2010). Mental health, personality, and parental rearing styles of adolescents with Internet addiction disorder. Cyberpsychology, Behavior and Social Networking, 13, 401–406.
• Yang, S. C. ve Tung, C. (2004). Comparison of internet addicts and non-addicts in Taiwanese high school. Computers in Human Behavior, 23, 79-96.
• Young, K.S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyberpsychology and Behavior, 1, 237–244.
• Young, K.S. (2004). Internet addiction: A new clinical phenomenon and its consequences. American Behavioral Scientist, 48(4), 402-415.
• Young, K.S. ve Roger, R.C. (1998). The relationship between depression and Internet addiction. Cyberpsychology and Behavior, 1, 25-28.