Karbon Muhasebesi Bağlamında Kurumsal Yönetim Kalitesinin Karbon Emisyon Açıklamaları Üzerindeki Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 3, 1259 - 1274, 27.09.2024

Yusuf Kurt

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1224031

Öz

kurumsal yönetim uyum derecelerinin etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 2015-2021 yılları arasında borsada kesintisiz işlem gören işletmeler tarafından raporlanan faaliyet raporları, entegre raporlar ve sürdürülebilirlik raporları üzerinde içerik analizi yöntemi uygulanarak veriler elde edilmiştir. İşletmelerin kurumsal yönetim uyum derecelerinin belirlenmesinde ulusal ve uluslararası alanda kurumsal yönetim ve kredi derecelendirme hizmetleri veren kurumların hazırladıkları derecelendirme raporları esas alınmıştır. Kurumsal yönetim uyum dereceleri; pay sahipleri, kamuyu aydınlatma ve şeffaflık, menfaat sahipleri ve yönetim kurulu ile ilişkili olmak üzere dört ana başlık altında ele alınmıştır. Karbon emisyon açıklamaların belirlenmesinde ise Choi vd. (2013) tarafından geliştirilen model kullanılmıştır. Kurumsal yönetim endeksinde işlem gören işletmelerin karbon emisyon açıklamaları üzerinde kurumsal yönetim uyum derecelerinin etkisinin belirlenmesi zaman ve kesit verilerinin bir arada analiz edilmesine olanak sağlayan panel veri analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma değişkenlerinde otokorelasyon ve değişken varyans problemi bulunduğundan sabit etkili modelde daha etkili sonuçlar verebilen Arellano (1987), Froot (1989) ve Rogers (1993) tahmincisi kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre işletmelerin karbon emisyon açıklamaları üzerinde pay sahipleri kurumsal yönetim uyum derecesi ile kamuyu aydınlatma ve şeffaflık uyum derecelerinin anlamlı bir etkisi olmadığı tespit edilirken, menfaat sahipleri kurumsal yönetim uyum derecesi ile yönetim kurulu kurumsal yönetim uyum derecesinin karbon emisyon açıklamaları üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karbon Emisyon Açıklamaları, Kurumsal Yönetim Kalitesi, Sera Gazı Beyanları

The Effect Of Corporate Governance Quality On Carbon Emission Disclosures In The Context Of Carbon Accounting

Öz

This research is aimed to determine the effect of corporate governance compliance degrees on the carbon emission disclosures of the companies traded in the corporate governance index. For this purpose, data were obtained by applying the content analysis method on the annual reports, integrated reports and sustainability reports reported by the businesses that were continuously traded in the stock exchange between the years 2015-2021. The reports published by companies providing corporate governance services were taken into account in determining the corporate governance compliance levels of businesses. Corporate governance compliance degrees; are discussed under four main headings: shareholders, public disclosure and transparency, stakeholders and the board of directors. The model developed by Choi et al. (2013) was used to determine the carbon emission explanations. Arellano (1987), Froot (1989) and Rogers (1993) estimators, which can give more effective results, were used because of the problems of autocorrelation and variable variance in the research variables. According to the results, it was determined that there was no significant effect of the degree of compliance of shareholders with corporate governance and compliance with public disclosure and transparency on the carbon emission disclosures of enterprises, while the degree of compliance of stakeholders with corporate governance and the degree of corporate governance compliance of the board of directors had a significant effect on carbon emission disclosures.

Anahtar Kelimeler

Karbon Emisyon Açıklamaları, Kurumsal Yönetim Kalitesi, Sera Gazı Beyanları

Kaynakça

• Bayar, Y. ve Şaşmaz M. (2016). Karbon vergisi, ekonomik büyüme ve CO2 emisyonu arasındaki nedensellik ilişkisi: Danimarka, Finlandiya, Hollanda, İsveç ve Norveç örneği. International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 1(1), 32-41
• Bayraktaroğlu, H. ve Çelik İ. (2015). Kurumsal yönetim uygulamalarının getiri oynaklığı üzerine etkisi: Borsa İstanbul’da bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 97-108.
• Choi, B.B., Lee, D. ve Psaros, J. (2013). An analysis of Australian company carbon emission disclosures, Pacific Accounting Review, 25(1), 58-79.
• Cordova, C., Zorio-Grima, A. ve Merello, P. (2021). Contextual and corporate governance effects on carbon accounting and carbon performance in emerging economies. Corporate Governance: The International Journal of Business in Society, 21(3), 536-550. https://doi.org/10.1108/CG-10-2020-0473
• Durgut, M. (2013). TMS 19 çalışanlara sağlanan faydalar standardının imkb’deki şirketlerde uygulanma düzeyinin değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 179-205
• Elitaş, B. L. (2013). Muhasebe manipülasyonu ve muhasebe bilgi kalitesine etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (58), 41-54.
• Elleuch Lahyani, F. (2022). Corporate board diversity and carbon disclosure: evidence from France. Accounting Research Journal, 35(6), 721-736. https://doi.org/10.1108/ARJ-12-2021-0350
• Elsayih, J., Datt, R. ve Tang, Q. (2021). Corporate governance and carbon emissions performance: empirical evidence from Australia. Australasian Journal of Environmental Management, 28(4), 433-459. https://doi.org/10.1080/14486563.2021.1989066
• Elsayih, J., Tang, Q. ve Lan, Y.-C. (2018). corporate governance and carbon transparency: Australian experience. Accounting Research Journal, 31(3), 405-422. https://doi.org/10.1108/ARJ-12-2015-0153
• Gürbüz, C., Araci, Ö. N. K. ve Bekçi, İ. (2019). Dünya’da ve Türkiye’de karbon ticareti ve karbon muhasebesi uygulamaları üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 424-438. https://doi.org/10.20875/makusobed.568835
• Hapsoro, D. ve Falih, Z. N. (2020). The effect of firm size, profitability, and liquidity on the firm value moderated by carbon emission disclosure. Journal of Accounting and Investment, 21(2), 240-257.
• He, P., Shen, H., Zhang, Y. ve Ren, J. (2019). External pressure, corporate governance, and voluntary carbon disclosure: evidence from China. Sustainability, 11(10), 1-20. https://doi.org/10.3390/su11102901
• Kılıç, M. ve Kuzey, C. (2018). The effect of corporate governance on carbon emission disclosures: evidence from Turkey. International Journal of Climate Change Strategies and Management, 11(1), 35-53. https://doi.org/10.1108/IJCCSM-07-2017-0144
• Kim, E., Kim, S. ve Lee, J. (2021). Do foreign ınvestors affect carbon emission disclosure? evidence from South Korea. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(19), 10097. https://doi.org/10.3390/ijerph181910097
• Kızıltan, B. ve Doğan, D. U. (2021). Çimento sektöründe karbon ayak izlerinin raporlanması amacıyla bir çerçeve önerisi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 40-58.
• Kurnia, P., Darlis, E. ve Putr, A. A. (2020). Carbon Emission disclosure, good corporate governance, financial performance, and firm value. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(12), 223-231. https://doi.org/10.13106/jafeb.2020.vol7.no12.223
• Kurumsal Yönetim İlkelerinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına İlişkin Tebliğ, 30/12/2011 tarihli ve 28158 sayılı Resmi Gazete
• Manurung, D., Hidayah, N., Setiany, E., Adi, K., Saputra, K., Dini, W. ve Hapsari. (2022). Does carbon performance and green ınvestment affect carbon emissions disclosure? Journal of Environmental Accounting and Management, 10(4), 335-344. https://doi.org/10.5890/JEAM.2022.12.001
• Naciti, V., Cesaroni, F. ve Pulejo, L. (2022). Corporate governance and sustainability: a review of the existing literature. Journal of Management and Governance, 26(1), 55-74. https://doi.org/10.1007/s10997-020-09554-6
• Narsa Goud, N. (2022). Corporate Governance: Does it matter management of carbon emission performance? an empirical analyses of Indian companies. Journal of Cleaner Production, 379, 134485. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2022.134485
• Nasih, M., Harymawan, I., Paramitasari, Y. I. ve Handayani, A. (2019). Carbon emissions, firm size, and corporate governance structure: evidence from the mining and agricultural ındustries in Indonesia. Sustainability, 11(9), 2483. https://doi.org/10.3390/su11092483
• Oyewo, B. (2023). Corporate governance and carbon emissions performance: International evidence on curvilinear relationships. Journal of Environmental Management, 334, 1-19
• Öktem, B. (2020). Sera gazı emisyon muhasebesi ve raporlamasının grı 305: emisyon standardı çerçevesinde incelenmesi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 186-211.
• Sera gazı emisyonlarının takibi hakkında yönetmelik, 25.04.2012 tarihli ve 28274 sayılı Resmi Gazete
• Sera gazı emisyonlarının takibi hakkında yönetmelik (revize), 7 Mayıs 2014 tarihli ve 29003 sayılı Resmi Gazete
• Randunu, M. P. M. P., Herath, H. M. M. N. ve Wijekoon, W. M. H. N. (2022). Corporate governance and carbon emission disclosures: evidence from Sri Lanka. International Journal of Accounting & Business Finance, 8(2), 181-201
• Solikhah, B., Wahyuningrum, I. F. S., Yulianto, A., Sarwono, E. ve Widiatami, A. K. (2021). Carbon emission report: a review based on environmental performance, company age and corporate governance. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 623(1), 1-6 https://doi.org/10.1088/1755-1315/623/1/012042 SPK Kurumsal Yönetim Tebliği, 3 Ocak 2014 Tarihli, 28871 Sayılı Resmi Gazete
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate statistics (6th ed.), Boston:Allyn and Bacon Torres,Reyna, O. (2007). Panel data analysis fixed and random effects using stata, data and statistical services, Princeton University.
• Türedi̇, H., Karakaya, G. ve İldem, M. (2015). Kurumsal yönetim ve iç denetim ilişkisi. Sayıştay Dergisi, (96), 55-74.
• Wang, J., Li, J. ve Zhang, Q. (2021). Does carbon efficiency improve financial performance? evidence from Chinese firms. Energy Economics, 104, 105658. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2021.105658
• Uyar, S. ve Cengiz E. (2011). Karbon (seragazı) muhasebesi. Mali Çözüm Dergisi, 21(105), 47-68.
• Yurtkuran, S. (2021). Türkiye’de kirlilik sığınağı hipotezi geçerli mi? Fourier eşbütünleşme ve nedensellik yöntemlerinden kanıtlar. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 13(24), 61-77. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.873130
• Yerdelen Tatoğlu F. (2012). Panel veri ekonometrisi, Beta Yayınları, İstanbul
• Zengin, A. N. ve Altıok Yılmaz, A. (2017). Kurumsal yönetim ilkeleri̇ ve standartları. Journal of International Social Research, 10(48), 684-702. https://doi.org/10.17719/jisr.2017.1541